Όταν η Αθήνα πνίγεται, αλλά οι ταμιευτήρες… διψούν
Η κακοκαιρία «Adel» σάρωσε τη χώρα, βύθισε περιοχές της Δυτικής Ελλάδας σε πλημμύρες, προκάλεσε καταστροφές σε υποδομές και περιουσίες, και για δύο εικοσιτετράωρα η Αθήνα έμοιαζε να «πνίγεται» στη βροχή. Κι όμως, πίσω από τις εικόνες με τους πλημμυρισμένους δρόμους και τα φουσκωμένα ρέματα, κρύβεται μια δραματική αντίφαση: η Αττική παραμένει σε οριακά χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων νερού, σε σημείο τέτοιο που οι ειδικοί μιλούν πλέον ανοιχτά για τον κίνδυνο λειψυδρίας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η Αττική θα χρειαστεί νερό αντίστοιχο από περίπου 40 βαρομετρικά χαμηλά τύπου «Adel» για να επιστρέψει στα αποθέματα που είχε το 2015. Την ώρα που οι πολίτες βλέπουν καταρρακτώδεις βροχές και πιστεύουν πως «τουλάχιστον γέμισαν τα φράγματα», η πραγματικότητα στους ταμιευτήρες του Μαραθώνα, της Υλίκης, του Μόρνου και του Ευήνου είναι πολύ πιο ζοφερή.
Τα ρεκόρ βροχής και η σκληρή αλήθεια πίσω από τους αριθμούς
Τα στοιχεία του meteo.gr είναι αποκαλυπτικά. Οι μηνιαίες τιμές βροχόπτωσης του Νοεμβρίου 2025 σε περιοχές όπως ο Καταρράκτης και τα Λεπιανά Άρτας συγκαταλέγονται στα δέκα μεγαλύτερα μηνιαία ύψη βροχής από την έναρξη λειτουργίας του δικτύου των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στην ίδια λίστα με τα… ακραία, ιστορικά ύψη βροχής κυριαρχούν τρεις «μαύρες» περίοδοι έντονων καιρικών φαινομένων: ο Φεβρουάριος του 2019 με τις κακοκαιρίες «Χιόνη» και «Ωκεανίς», ο Σεπτέμβριος του 2023 με τις κακοκαιρίες «Daniel» και «Ηλίας» και ο Νοέμβριος του 2025, με το διπλό χτύπημα της κακοκαιρίας 18–22/11 και του «Adel».
Και όμως, παρά τα ρεκόρ και τους τόνους νερού που έπεσαν, η εικόνα για τα αποθέματα της Αττικής είναι αποκαρδιωτική. Η ποσότητα του νερού που τελικά «μένει» στους ταμιευτήρες είναι ασύγκριτα μικρότερη από αυτή που βλέπουμε να πλημμυρίζει δρόμους και αυλές. Το νερό χάνεται σε αστικά δίκτυα απορροής, καταλήγει γρήγορα στη θάλασσα, δεν προλαβαίνει να αξιοποιηθεί, δεν αποθηκεύεται όπως θα έπρεπε. Έτσι, η κακοκαιρία «Adel» περισσότερο αποκάλυψε το πρόβλημα, παρά το έλυσε.
Η Αττική σε «σιωπηρή» κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Μετά από σχετική απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, η Αττική έχει ουσιαστικά τεθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως προς τα υδάτινα αποθέματα. Το παράδοξο είναι ότι αυτό συνέβη σχεδόν «αθόρυβα», χωρίς ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες, την ίδια στιγμή που το διήμερο 27–28 Νοεμβρίου η Αθήνα έμοιαζε να βυθίζεται στις βροχές του «Adel».
Ενώ ο κόσμος έβλεπε καταιγίδες και πλημμύρες και υπέθετε ότι «τουλάχιστον γέμισαν τα φράγματα», οι αριθμοί έλεγαν άλλα. Τα επίσημα στοιχεία για τους ταμιευτήρες έδειχναν πρωτοφανή πτώση στα συνολικά αποθέματα. Η εικόνα είναι σαφής: η Αττική δεν κινδυνεύει μόνο όταν δεν βρέχει, αλλά και όταν βρέχει «λάθος», γρήγορα, έντονα, καταστροφικά, χωρίς το νερό να μπορεί να συγκρατηθεί και να αποθηκευτεί επαρκώς.
Πόσο νερό έχει πραγματικά η Αθήνα σήμερα;
Τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ είναι «καμπανάκι» συναγερμού. Οι καθημερινές ανάγκες της Αθήνας σε νερό κυμαίνονται περίπου στα 2.500.000 κυβικά μέτρα ημερησίως και τους καλοκαιρινούς μήνες μπορούν να αγγίξουν ακόμη και τα 3.000.000 κ.μ. Με αυτό το δεδομένο, η κατανάλωση μοιάζει με έναν μετρητή που «γράφει» ασταμάτητα.
Στις 25 Νοεμβρίου 2025, τα συνολικά αποθέματα στους ταμιευτήρες του Ευήνου, του Μαραθώνα, του Μόρνου και της Υλίκης έπεσαν στη χαμηλότερη τιμή τους: 362.991.000 κυβικά μέτρα νερού. Πρόκειται για ιστορικά χαμηλό νούμερο, το οποίο δείχνει ξεκάθαρα πόσο κοντά σε ένα σενάριο πραγματικής λειψυδρίας βρίσκεται η μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή της χώρας.
Το σοκ της σύγκρισης: 2025 εναντίον 2015
Εδώ αρχίζει η πραγματική… ψυχρολουσία. Την ίδια ημερομηνία, στις 25 Νοεμβρίου 2015, τα συνολικά αποθέματα στους ίδιους ταμιευτήρες ήταν 1.142.908.000 κυβικά μέτρα νερού. Δέκα χρόνια διαφορά, σχεδόν 800 εκατομμύρια κυβικά μέτρα λιγότερο.
Μια απλή σύγκριση των αριθμών αρκεί για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, και υπό την ακραία υπόθεση ότι από εδώ και πέρα δεν θα πέσει ούτε σταγόνα βροχής, η Αθήνα έχει νερό για κάτι λιγότερο από έξι μήνες. Έξι μήνες ασφάλειας για μια πόλη εκατομμυρίων, σε μια χώρα που ήδη ζει έντονα τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Τι «μάζεψε» τελικά ο Adel; Οι σκληροί υπολογισμοί
Στις 2 Δεκεμβρίου 2025, λίγες ημέρες μετά την κορύφωση της κακοκαιρίας «Adel», τα συνολικά αποθέματα διαμορφώθηκαν στα 381.737.000 κυβικά μέτρα νερού. Με τη βοήθεια του γεωλόγου–υδρογεωλόγου Χαράλαμπου Καλκούνη, γίνεται η πρώτη ψύχραιμη αποτίμηση του αποτυπώματος της κακοκαιρίας στους ταμιευτήρες της Αττικής.
Πρώτα πρέπει να υπολογιστεί το νερό που καταναλώθηκε από τις 25 Νοεμβρίου μέχρι και την 1η Δεκεμβρίου, σε διάστημα επτά ημερών. Με μέσο όρο τα 2.500.000 κ.μ. ημερησίως, η Αθήνα κατανάλωσε την τελευταία εβδομάδα περίπου 17.500.000 κυβικά μέτρα νερού. Αυτή η ποσότητα καλύφθηκε ουσιαστικά από τις βροχοπτώσεις του «Adel» και τις χιονοπτώσεις στα ορεινά, οι οποίες – έστω και σε ένα βαθμό υποθετικά – τροφοδότησαν τους ταμιευτήρες.
Το εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι για πρώτη φορά μετά από πολλούς μήνες καταγράφεται αύξηση στα συνολικά αποθέματα, περίπου κατά 18.500.000 κυβικά μέτρα νερού. Αν προστεθεί σε αυτό και η ποσότητα που καταναλώθηκε στο ίδιο διάστημα, προκύπτει ότι από το πέρασμα της κακοκαιρίας «Adel» η Αττική «κέρδισε» συνολικά γύρω στα 36.000.000 κ.μ. νερού.
Η σκληρή πραγματικότητα: 40 «Adel» για να φτάσουμε στο 2015
Κι εδώ έρχεται η ψυχρή αριθμητική να γκρεμίσει κάθε ψευδαίσθηση. Από αυτά τα 36.000.000 κ.μ. νερού που συνδέονται με το πέρασμα του «Adel», τα πραγματικά καθαρά κέρδη στα αποθέματα των ταμιευτήρων υπολογίζονται στα περίπου 8.500.000 κ.μ. Αυτό είναι το «καθαρό» νερό που προστέθηκε πάνω από την κατανάλωση.
Με δεδομένο ότι ο στόχος για να επιστρέψουμε στα επίπεδα του 2015 είναι τα 1.142.908.000 κυβικά μέτρα, γίνεται σαφές ότι η απόσταση που πρέπει να καλυφθεί είναι τεράστια. Σε μια απλή προσέγγιση, η Αττική θα χρειαστεί νερό αντίστοιχο από περίπου 40 κακοκαιρίες τύπου «Adel» για να δει ξανά τους ταμιευτήρες της να γεμίζουν όπως πριν από δέκα χρόνια.
Δεν πρόκειται για ακριβή επιστημονικό υπολογισμό, αλλά για μια ενδεικτική εικόνα που αποτυπώνει το μέγεθος της κρίσης. Ακόμη και έτσι, το μήνυμα είναι εκκωφαντικό: έχουμε χάσει, σε μια δεκαετία, νερό αντίστοιχο με περίπου 40 ισχυρές κακοκαιρίες.
Οι «άγνωστοι Χ» των υπολογισμών και η προειδοποίηση των ειδικών
Ο γεωλόγος–υδρογεωλόγος Χαράλαμπος Καλκούνης διευκρινίζει ότι στους παραπάνω υπολογισμούς δεν έχουν συνυπολογιστεί κρίσιμοι παράγοντες, όπως τα υπόγεια ύδατα, η μακροπρόθεσμη αποθήκευση νερού μέσω των χιονοπτώσεων, τα ποσοστά υγρασίας των εδαφών, οι απώλειες από διαρροές και εξάτμιση, καθώς και μια σειρά άλλων παραμέτρων που περιλαμβάνονται σε εξειδικευμένες μελέτες στα χέρια της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων.
Παρ’ όλα αυτά, οι απλοποιημένοι υπολογισμοί αρκούν για να δείξουν στον απλό πολίτη το μέγεθος του προβλήματος. Ακόμη κι αν τα νούμερα έχουν ένα περιθώριο απόκλισης, η τάση είναι ξεκάθαρη: η Αττική κινείται σε μια πορεία συνεχούς απώλειας υδάτινων αποθεμάτων και η λειψυδρία δεν είναι πια θεωρητικό σενάριο, αλλά μια πολύ πιθανή πραγματικότητα για τις επόμενες δεκαετίες.
Η λειψυδρία ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των επόμενων δεκαετιών
Ο Καλκούνης καταλήγει σε μια προειδοποίηση που μοιάζει με… προφητεία για το μέλλον της χώρας. Αν δεν αλλάξει κάτι εντυπωσιακά προς το καλύτερο, αν δεν υπάρξει ριζική αναθεώρηση στη διαχείριση του νερού, στις υποδομές, στα δίκτυα, στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη βροχή και την κλιματική αλλαγή, η λειψυδρία θα εξελιχθεί στο πιο σοβαρό πρόβλημα της Ελλάδας τις επόμενες δεκαετίες.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η κακοκαιρία «Adel», δεν είναι πια η εξαίρεση αλλά η νέα κανονικότητα. Όμως, όσο η χώρα αφήνει το νερό να χάνεται, όσο οι πόλεις πλημμυρίζουν χωρίς οι ταμιευτήρες να γεμίζουν, όσο η κατανάλωση παραμένει ανεξέλεγκτη, τόσο θα πλησιάζουμε στο σημείο μηδέν.
Σήμερα οι αριθμοί λένε ότι χρειαζόμαστε νερό αντίστοιχο με 40 «Adel» για να επιστρέψουμε στην άνεση του 2015. Το πραγματικό ερώτημα όμως είναι άλλο: θα προλάβουμε να αλλάξουμε πορεία, πριν χρειαστούμε 80;
Πηγή: Pagenews.gr