Η κατάσταση γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη, με τον Donald Trump να βρίσκεται σε διπλωματικό αδιέξοδο. Παρά τις αλλεπάλληλες επαφές των τελευταίων εβδομάδων, οι συνομιλίες κολλάνε στα ίδια βασικά σημεία. Η προσπάθεια του Trump να εμφανιστεί ως ο «διαπραγματευτής της ειρήνης» φαίνεται ότι παραμένει σε ρηχά νερά, καθώς η Μόσχα δείχνει ακαμψία.
Η αμερικανική στρατηγική στηρίχθηκε σε ένα πολυεπίπεδο σχέδιο πίεσης προς το Κίεβο, με στόχο ένα “γρήγορο αποτέλεσμα” που θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως προσωπική επιτυχία του Trump. Ωστόσο, η Μόσχα δεν έδωσε κανένα ουσιαστικό σήμα συμβιβασμού. Η πεντάωρη συνάντηση των απεσταλμένων του Trump με τον Vladimir Putin στη Μόσχα ολοκληρώθηκε χωρίς αποτέλεσμα, και λίγες ώρες αργότερα, ο Ρώσος πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι θα πάρει τον έλεγχο του Ντονμπάς “με στρατιωτικά ή άλλα μέσα”.
Το δίλημμα του Trump
Ο Αμερικανός πρόεδρος βρίσκεται αντιμέτωπος με τρεις επιλογές:
- Πίεση στην Ουκρανία για παραχωρήσεις, με κίνδυνο να κατηγορηθεί ότι ωθεί τη χώρα σε λύση υπέρ της Ρωσίας.
- Αποχώρηση από τις συνομιλίες, με προσωπικό πολιτικό κόστος για την αποτυχία του να κλείσει τον πόλεμο.
- Επανέναρξη μεγάλης στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, συγκρουόμενος με το αφήγημα ότι το κύριο οικονομικό βάρος πρέπει να το σηκώσει η Ευρώπη.
Η δημόσια στάση του Trump γίνεται όλο και πιο συγκρατημένη, παραδεχόμενος ότι “χρειάζονται δύο για να χορέψουν τανγκό” και ότι δεν έχει σαφή εικόνα για τις προθέσεις του Κρεμλίνου. Στην Ουάσιγκτον, κορυφαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν την ανησυχία ότι η Ρωσία παίζει με τον χρόνο, με την τελική απόφαση να βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια του Putin.
Ουκρανία: Η φωνή του Κιέβου
Η Ουκρανία συμμετέχει ενεργά στη διπλωματική διαδικασία για να μην εμφανιστεί ως “μπλοκάρισμα”. Ο Volodymyr Zelensky τονίζει ότι οποιαδήποτε συμφωνία δεν μπορεί να εξαντληθεί στο εδαφικό, απαιτώντας:
- Πλαίσιο ασφαλείας
- Διαρκή δυτική στήριξη
- Πρόληψη νέας ρωσικής επίθεσης
Παράλληλα, παραμένουν ανοικτά ζητήματα όπως η κυριαρχία, το μέγεθος του στρατού σε καιρό ειρήνης, τα οπλικά συστήματα, η οικονομική συνεργασία και η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας.
Η Ευρώπη κοιτάει το Πεκίνο
Η ΕΕ επιδιώκει συμπληρωματικό μοχλό πίεσης προς τη Μόσχα, στρέφοντας την προσοχή στο Πεκίνο. Ο Emmanuel Macron επισκέφθηκε την Κίνα, παρουσιάζοντας ένα τριπλό πλαίσιο συνεργασίας – γεωπολιτικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό – και ζητώντας πιο ενεργό ρόλο από τον Xi Jinping στην ουκρανική κρίση.
Παρά τους θερμούς τόνους και τα 12 διμερή πρωτόκολλα συνεργασίας, η Κίνα κρατά στρατηγική εγγύτητα με τη Ρωσία και δεν φαίνεται διατεθειμένη να ασκήσει άμεση πίεση στο Κρεμλίνο. Το Πεκίνο τονίζει την ανάγκη για ανεξάρτητη στάση της Ευρώπης και τη δέσμευσή του για ειρήνη, χωρίς όμως συγκεκριμένα μέτρα.
Η Μεγάλη Εικόνα
Η Ουάσιγκτον κινείται γρήγορα για να κρατήσει ζωντανή τη διαδικασία, το Κίεβο συμμετέχει για να μην θεωρηθεί ο “αρνητής”, η Ευρώπη δοκιμάζει την κινεζική οδό, και η Μόσχα παίζει με τον χρόνο υπέρ των δικών της στρατηγικών στόχων.
Για τον Trump, το μεγάλο ερώτημα παραμένει: πόσο μπορεί να πιέσει για ειρήνη χωρίς να «καεί» πολιτικά, σε μια στιγμή που οι ισορροπίες στον πόλεμο και τη διεθνή σκηνή είναι πιο εύθραυστες από ποτέ.