Πώς το σύστημα του BAR στην Καλιφόρνια «έκοψε» την Καρντάσιαν και προστατεύει το νομικό καρτέλ
ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 19 '
Πηγή Φωτογραφίας: kimkardashian/Instagram
Όταν η αποτυχία δεν είναι προσωπική, αλλά συστημική
Είναι πολύ εύκολο να ειρωνευτεί κανείς την Κιμ Καρντάσιαν. Μια τηλεπερσόνα, influencer, σύμβολο της ποπ κουλτούρας, που ανακοινώνει ότι απέτυχε στις εξετάσεις του Δικηγορικού Συλλόγου της Καλιφόρνια, γίνεται αυτόματα «εύκολος» στόχος: memes, σχόλια, χλευασμός. Ειδικά όταν δίπλα στο όνομά της προστίθενται και άλλα διάσημα πρόσωπα που δυσκολεύτηκαν με το ίδιο σύστημα, όπως η Καμάλα Χάρις ή ο Τζέρι Μπράουν.
Μόνο που η αποτυχία της Καρντάσιαν δεν είναι ντροπή για την ίδια. Είναι κατηγορία εναντίον του ίδιου του συστήματος του BAR, μιας από τις πιο ισχυρές και προστατευμένες συντεχνίες στην Αμερική. Για πρώτη φορά εδώ και έναν αιώνα, οι τεχνολογικές και κοινωνικές αλλαγές απειλούν πραγματικά αυτή την «κλειστή λέσχη», αποκαλύπτοντας πόσο τεχνητή είναι η σπανιότητα που έχει χτιστεί γύρω από το νομικό επάγγελμα.
Εξετάσεις ως τείχος προστασίας και όχι ως φίλτρο ποιότητας
Οι εξετάσεις του BAR, το τεστ εισαγωγής στη νομική (LSAT) και η ίδια η φοίτηση στη νομική σχολή δεν είναι απλώς στάδια εκπαίδευσης. Είναι το αντίτιμο για να μπεις σε μια νομική συντεχνία που προστατεύεται θεσμικά από το κράτος, όχι πολύ διαφορετική από τις άδειες ταξί ή τις άδειες πώλησης αλκοόλ. Είναι ουσιαστικά παράνομο να εκπροσωπήσεις κάποιον στο δικαστήριο χωρίς να έχεις περάσει από αυτό το φίλτρο, μια τεράστια εξαίρεση στον γενικό κανόνα της ελεύθερης αγοράς, όπου οι άνθρωποι μπορούν θεωρητικά να προσλάβουν όποιον θέλουν χωρίς την άδεια της κυβέρνησης.
Στην Καλιφόρνια, σχεδόν οι μισοί από τους 7.362 υποψήφιους που έδωσαν τις εξετάσεις του Ιουλίου απέτυχαν. Αυτό το ποσοστό αποτυχίας δεν βασίζεται σε κάποιο αντικειμενικό, αμετακίνητο πρότυπο. Η Καλιφόρνια έχει ένα από τα υψηλότερα όρια επιτυχίας στη χώρα, όριο που μπορεί να ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τις διαθέσεις και τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου της Πολιτείας. Με άλλα λόγια, η «πόρτα» του επαγγέλματος ανοίγει ή κλείνει όχι με βάση τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, αλλά με βάση το πόσο κλειστό θέλει να παραμείνει το σύστημα.
Η Καρντάσιαν, το “baby BAR” και ο μύθος της «φυσικής καταλληλότητας»
Πριν καν έχει το δικαίωμα να δώσει τις κανονικές εξετάσεις, η Κιμ Καρντάσιαν έπρεπε να περάσει από το λεγόμενο “baby BAR”, καθώς ακολούθησε την πιο σπάνια διαδρομή της μαθητείας αντί της παραδοσιακής φοίτησης σε νομική σχολή. Απέτυχε τρεις φορές, κάτι που πολλοί έσπευσαν να ερμηνεύσουν ως απόδειξη ότι «δεν κάνει» για δικηγόρος, ούτε από άποψη χαρακτήρα ούτε από άποψη νοητικών δεξιοτήτων. Τελικά πέρασε την εξέταση στην τέταρτη προσπάθειά της.
Οι υποστηρικτές του συστήματος ισχυρίζονται ότι η υπομονή, η αντοχή και η «σκληράδα» που απαιτούνται για να αφιερώσεις μήνες και χρόνια στην προετοιμασία για αυτές τις εξετάσεις είναι οι ίδιες ιδιότητες που χρειάζεται ένας αποτελεσματικός δικηγόρος. Όμως πολλές εμπειρικές μελέτες αμφισβητούν το κατά πόσο οι εξετάσεις του BAR προβλέπουν πραγματικά τη δικηγορική ικανότητα. Παρ’ όλα αυτά, το καρτέλ επιμένει να αντιμετωπίζει την αποτυχία ως «καθρέφτη της αξίας» του υποψήφιου.
Άλλοι επαγγελματίες, λιγότερα εμπόδια – και συχνά μεγαλύτερος κίνδυνος
Αν συγκρίνει κανείς το νομικό επάγγελμα με άλλους κλάδους, η αντίφαση είναι εντυπωσιακή. Δεν αναγκάζουμε τους μηχανικούς αυτοκινήτων ή τους ηλεκτρολόγους να φοιτήσουν τρία επιπλέον χρόνια, παρότι μια κακή δουλειά τους μπορεί να προκαλέσει σοβαρή σωματική βλάβη ή ακόμα και θάνατο. Εκεί βασιζόμαστε σε πιστοποιήσεις, μηχανισμούς της αγοράς, φήμη, αξιολογήσεις πελατών.
Οι δικηγόροι από την άλλη, έχουν καταφέρει να πείσουν την κοινωνία ότι η αυστηρή, δαπανηρή και πολύχρονη διαδικασία αδειοδότησης αποτελεί προϋπόθεση ποιότητας. Όμως οι περισσότερες «συνήθεις» νομικές εργασίες – όπως η εξέταση συμβολαίων, η σύνταξη ρυθμιστικών εγγράφων, η προετοιμασία συμβάσεων – δεν δικαιολογούν ένα τόσο κλειστό, ακριβό και βαρύ σύστημα. Και σίγουρα δεν δικαιολογούν να είναι η δικαιοσύνη προνόμιο όσων αντέχουν το οικονομικό και ψυχολογικό κόστος του δρόμου προς το BAR.
Η τεχνητή νοημοσύνη σπάει τον μύθο της «ιερότητας» της νομικής εργασίας
Η μεγάλη απειλή για το νομικό καρτέλ έρχεται πλέον από την τεχνητή νοημοσύνη. Ήδη σήμερα, συστήματα AI συντάσσουν διαθήκες, συμβάσεις εργασίας, συμφωνίες εμπιστευτικότητας, term sheets και ρυθμιστικά υπομνήματα σε ποιότητα αντίστοιχη – και συχνά ανώτερη – ενός ασκούμενου δικηγόρου.
Ναι, υπάρχουν περιστασιακές ιστορίες για δικηγόρους που χρησιμοποίησαν AI χωρίς να ελέγξουν ψεύτικες παραπομπές και εκτέθηκαν στο δικαστήριο. Όμως αυτές οι περιπτώσεις είναι η εξαίρεση. Η μεγάλη πλειονότητα των δικηγόρων που χρησιμοποιεί AI απλώς δεν το παραδέχεται, όπως πολλοί γιατροί δεν λένε ότι ψάχνουν συμπτώματα στο Google. Έτσι, οι λίγες κακές χρήσεις παίρνουν δυσανάλογα μεγάλη δημοσιότητα, ενώ η «σιωπηλή» σωστή χρήση περνά απαρατήρητη.
Το τυποποιημένο νομικό έργο, που συχνά δεν είναι παρά μικρές προσαρμογές σε προϋπάρχοντα υποδείγματα, μπορεί σχεδόν βέβαιο να αυτοματοποιηθεί. Η χρέωση ανά ώρα – το ιερό δισκοπότηρο των δικηγορικών γραφείων – δεν είναι κάποιος αιώνιος νόμος. Είναι μια εφεύρεση του 20ού αιώνα, που απειλείται σοβαρά όταν το κόστος παραγωγής νομικής εργασίας μειώνεται δραματικά χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη.
Το καρτέλ των δικηγόρων και οι κανόνες-ασπίδα
Μπροστά σε αυτή την απειλή, το νομικό επάγγελμα έχει ισχυρά όπλα. Κανόνες περί «μη εξουσιοδοτημένης άσκησης δικηγορίας». Ανάγκη για πολλαπλές άδειες σε διαφορετικές πολιτείες. Περιορισμοί στην εξωτερική χρηματοδότηση και στη συμμετοχή μη δικηγόρων σε εταιρικές δομές. Ένα ολόκληρο οπλοστάσιο ρυθμιστικών εργαλείων, σχεδιασμένων – στο όνομα δήθεν της προστασίας του πολίτη – για να εμποδίζουν τον ανταγωνισμό, την καινοτομία και τη μείωση του κόστους.
Ίσως η πιο επιβλαβής μορφή προστατευτισμού είναι η απαγόρευση σε μη δικηγόρους να είναι εταίροι σε δικηγορικές εταιρείες. Αυτό το εμπόδιο σκοτώνει την εξειδίκευση: γιατί να πιστέψουμε ότι ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει δίκαιο θα είναι ταυτόχρονα καλός στη διοίκηση, στο μάρκετινγκ ή στις προσλήψεις; Σχεδόν σε κάθε άλλη βιομηχανία, διαφορετικοί ειδικοί αναλαμβάνουν διαφορετικούς ρόλους. Στις περισσότερες δικηγορικές εταιρείες όμως, όσοι παίρνουν τις τελικές αποφάσεις πρέπει να είναι δικηγόροι.
Ειρωνικά, μια προσωπικότητα όπως η Κιμ Καρντάσιαν θα μπορούσε να διοικήσει ένα τμήμα μάρκετινγκ ή brand strategy πιο αποτελεσματικά από οποιαδήποτε παραδοσιακή εταιρεία «λευκού κολάρου». Όμως το σύστημα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε τέτοιοι άνθρωποι να μένουν απ’ έξω, εκτός κι αν περάσουν από τις ίδιες δαπανηρές, χρονοβόρες και συχνά αχρείαστα θεωρητικές εξετάσεις.
Δικαιοσύνη πολυτελείας ή δημόσιο αγαθό;
Την τελευταία δεκαετία, τα νομικά έξοδα αυξάνονται με ρυθμό σχεδόν διπλάσιο από τον πληθωρισμό, την ώρα που η τεχνολογία θα έπρεπε να τα μειώνει. Το νομικό επάγγελμα έχει επιβιώσει πείθοντας τους Αμερικανούς ότι η σπανιότητα από μόνη της είναι αρετή. Ότι όσο πιο δύσκολο είναι να αποκτήσεις πρόσβαση σε δικηγόρο, τόσο πιο «ποιοτική» είναι αυτή η πρόσβαση.
Όμως μια συντεχνία δεν είναι θεματοφύλακας του δημοσίου συμφέροντος. Είναι απλώς μια οργανωμένη ομάδα που προστατεύει τα συμφέροντα των μελών της. Η χρέωση ανά ώρα και τα κλειστά συστήματα αδειοδότησης είναι πολύ πιθανό να καταλήξουν εκεί όπου έχουν καταλήξει ήδη οι πολυτελείς, δεμένες νομικές αναφορές που μαζεύουν σκόνη σε βιβλιοθήκες: σε σύμβολα μιας εποχής που ξεπεράστηκε.
Το BAR μπορεί να αντισταθεί επικαλούμενο την παράδοση, καλλιεργώντας φόβο και σφίγγοντας ακόμη περισσότερο τους κανόνες. Ή μπορεί να ανοίξει τις πόρτες στην καινοτομία, να επιτρέψει περισσότερους δρόμους προς τη δικηγορία, να αγκαλιάσει την τεχνητή νοημοσύνη ως εργαλείο και όχι ως απειλή.
Αν η αποτυχία μιας Καρντάσιαν χρειάζεται για να ξεκινήσει αυτή η συζήτηση, τότε ίσως το πραγματικό μάθημα δεν είναι δικό της, αλλά δικό μας. Η δικαιοσύνη δεν προορίζεται να είναι είδος πολυτελείας.
Πηγή: Pagenews.gr
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας