Τζέιμι Ντάιμον: «Η Ευρώπη έχει πραγματικό πρόβλημα – και μια αδύναμη ήπειρος είναι κακή είδηση για τις ΗΠΑ»

Ο ισχυρότερος τραπεζίτης των ΗΠΑ «χτυπά καμπανάκι» για την Ευρώπη

Ο Τζέιμι Ντάιμον, επικεφαλής της JPMorgan Chase και ίσως η πιο επιδραστική φωνή στον παγκόσμιο τραπεζικό κλάδο, δεν μασά τα λόγια του όταν μιλά για την Ευρώπη. Μιλώντας στο Reagan National Defense Forum, έθεσε με ωμό τρόπο αυτό που θεωρεί ως έναν από τους μεγαλύτερους γεωοικονομικούς κινδύνους για τις Ηνωμένες Πολιτείες: μια αδύναμη, κατακερματισμένη Ευρώπη που βουλιάζει στη γραφειοκρατία, διώχνει κεφάλαια και χάνει έδαφος στην καινοτομία.

«Η Ευρώπη έχει ένα πραγματικό πρόβλημα», δήλωσε, αναγνωρίζοντας μεν ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος και το δίχτυ ασφαλείας έχουν θετικές πλευρές, αλλά προσθέτοντας ότι, παράλληλα, η ήπειρος έχει «διώξει τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις, την καινοτομία». Κατά τον ίδιο, αυτό δεν είναι πια θεωρητικός κίνδυνος, αλλά μια τάση που ήδη επιστρέφει ως αρνητικό αποτέλεσμα τόσο για την Ευρώπη όσο και για τους συμμάχους της.

Από το όραμα του ευρώ στον κίνδυνο της παράλυσης

Ο Ντάιμον δεν αγνοεί τα επιτεύγματα της Γηραιάς Ηπείρου. Εξήρε τη δημιουργία του ευρώ, την προσπάθεια ενοποίησης και κυρίως τον ρόλο της Ευρώπης ως ζώνης ειρήνης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι τα θετικά αυτά στοιχεία δεν αρκούν πλέον για να κρύψουν τις δομικές αδυναμίες.

Στο επίκεντρο της κριτικής του βρίσκεται η αργή, βαριά γραφειοκρατία, οι δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η αδυναμία των κρατών-μελών να συμφωνήσουν γρήγορα σε κρίσιμες επιλογές, από την άμυνα έως την ενέργεια και τη βιομηχανική πολιτική. Παρά τις φωνές Ευρωπαίων ηγετών που, όπως είπε, αντιλαμβάνονται τα προβλήματα, η πολιτική πραγματικότητα κάνει τις μεταρρυθμίσεις «πραγματικά δύσκολες».

Την ίδια στιγμή, η συρρίκνωση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών και οι δυσκολίες στην κοινή στρατηγική ενισχύουν, κατά τον Ντάιμον, την ευαλωτότητα της Ηπείρου σε έναν κόσμο όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις κλιμακώνονται.

Γιατί μια αδύναμη Ευρώπη είναι απειλή για τις ΗΠΑ

Το πιο ηχηρό σημείο της παρέμβασής του ήταν η σύνδεση της ευρωπαϊκής αδυναμίας με το αμερικανικό εθνικό συμφέρον. Ο Ντάιμον τόνισε ότι μια Ευρώπη που κατακερματίζεται, οικονομικά και πολιτικά, δεν είναι απλώς πρόβλημα για τις Βρυξέλλες ή το Βερολίνο, αλλά για την ίδια την Ουάσιγκτον.

«Αν κατακερματιστούν, τότε μπορείτε να πείτε ότι το “America First” δεν θα υπάρχει πια», είπε, εξηγώντας ότι μια αποδυναμωμένη Ευρώπη θα πλήξει πρώτα και κυρίως τις ΗΠΑ, επειδή αποτελεί βασικό σύμμαχο σε όλα τα επίπεδα: από την ασφάλεια και την άμυνα έως τις κοινές αξίες και το διεθνές εμπόριο.

Η θέση του είναι σαφής: η Ευρώπη δεν είναι βάρος, αλλά πολλαπλασιαστής ισχύος για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επομένως, μια ήπειρος που χάνει τη συνοχή της και γίνεται «μαύρη τρύπα» επενδύσεων και ανάπτυξης, απειλεί να προκαλέσει δευτερογενείς κραδασμούς στην αμερικανική οικονομία και στο δυτικό σύστημα συνολικά.

«Η Αμερική πρέπει να τη βοηθήσει» – Η έκκληση για στρατηγική στήριξη

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Ντάιμον υποστηρίζει ότι η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να παρακολουθεί παθητικά. Κάλεσε τις ΗΠΑ να διαμορφώσουν «μια μακροπρόθεσμη στρατηγική» για να στηρίξουν την Ευρώπη ώστε να γίνει ξανά ισχυρή.

Όπως είπε, μια αδύναμη Ευρώπη είναι «κακή για εμάς», δηλαδή για τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αμερικανική πολιτική ηγεσία, κατά τον ίδιο, χρειάζεται να δει την ευρωπαϊκή σταθερότητα και ανταγωνιστικότητα όχι ως πράξη φιλανθρωπίας, αλλά ως επένδυση στην ίδια την αμερικανική ασφάλεια και οικονομία.

Η νέα στρατηγική άμυνας, ο Τραμπ και η κριτική στην «εξάλειψη του πολιτισμού»

Ο λόγος του Ντάιμον στάθηκε και στη νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία μετατοπίζει το κέντρο βάρους των αμερικανικών συμφερόντων προς τη Δυτική Ημισφαίρια και την προστασία της «πατρίδας», αντιμετωπίζοντας την Ευρώπη ως ήπειρο που φθίνει πολιτισμικά.

Παρότι επέκρινε την αντίληψη αυτή, ο Ντάιμον δεν δίστασε να αναγνωρίσει ως θετική την προσπάθεια της κυβέρνησης για μείωση της γραφειοκρατίας στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Τόνισε ότι ο περιορισμός της υπερβολικής ρυθμιστικής επιβάρυνσης μπορεί να απελευθερώσει επενδύσεις και ανάπτυξη, αρκεί να γίνεται χωρίς εκπτώσεις στην ασφάλεια, είτε αφορά τα τρόφιμα, είτε τις τράπεζες, είτε την εθνική άμυνα.

Το υπονοούμενο ήταν σαφές: αυτό που οι ΗΠΑ προσπαθούν τώρα να διορθώσουν στη δική τους γραφειοκρατία, η Ευρώπη το έχει αφήσει να διογκωθεί σε σημείο που πνίγει την ανταγωνιστικότητα.

Τα 1,5 τρισ. δολάρια της JPMorgan και η «ασπίδα» της αμερικανικής οικονομίας

Την ίδια ώρα που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την Ευρώπη, ο Ντάιμον κινείται επιθετικά στο εσωτερικό μέτωπο των ΗΠΑ. Η JPMorgan ανακοίνωσε ότι θα κατευθύνει 1,5 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία σε βιομηχανίες που ενισχύουν την οικονομική ασφάλεια και ανθεκτικότητα της χώρας, ποσό κατά 500 δισ. δολάρια μεγαλύτερο από ό,τι θα επένδυε υπό κανονικές συνθήκες.

Η προσπάθεια, την οποία εποπτεύει ο επενδυτικός τραπεζίτης Τζέι Χόριν, χαρακτηρίζεται «100% εμπορική» από τον ίδιο τον Ντάιμον, δεν παύει όμως να υπηρετεί σαφείς στρατηγικούς στόχους. Επικεντρώνεται σε τέσσερις κρίσιμους πυλώνες: στην εφοδιαστική αλυσίδα και την προηγμένη βιομηχανία, στην άμυνα και την αεροδιαστημική, στην ενεργειακή ανεξαρτησία και ανθεκτικότητα και στις πρωτοποριακές στρατηγικές τεχνολογίες.

Πέρα από τη χρηματοδότηση έργων και επιχειρήσεων, η τράπεζα σκοπεύει να επενδύσει έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια από το δικό της κεφάλαιο, βοηθώντας εταιρείες να επεκταθούν, να καινοτομήσουν ή να επιταχύνουν την παραγωγική τους δυναμικότητα.

Ο Ντάιμον παραδέχεται ότι «είναι οδυνηρά σαφές» πως οι Ηνωμένες Πολιτείες άφησαν τον εαυτό τους να εξαρτηθεί υπερβολικά από «αναξιόπιστες» πηγές κρίσιμων ορυκτών, προϊόντων και κατασκευών. Με άλλα λόγια, ενώ η Ευρώπη παλεύει με τη δική της αδυναμία, η Αμερική τρέχει να χτίσει άμυνες στον νέο παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Ένα μήνυμα σε δύο κατευθύνσεις

Πίσω από τις φράσεις του Ντάιμον κρύβεται ένα διπλό μήνυμα. Προς την Ευρώπη, η προειδοποίηση είναι ξεκάθαρη: αν δεν ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, αν δεν μειώσει τη γραφειοκρατία και αν δεν ξαναγίνει ελκυστικός προορισμός για επενδύσεις και καινοτομία, κινδυνεύει να χάσει τον ρόλο της στον παγκόσμιο χάρτη.

Προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, το μήνυμα είναι εξίσου αιχμηρό: μια αδύναμη Ευρώπη δεν είναι «πρόβλημα τρίτων», αλλά σοβαρή απειλή για την αμερικανική οικονομία, την ασφάλεια και τη γεωπολιτική ισορροπία. Γι’ αυτό και, όπως υποστηρίζει ο CEO της JPMorgan, η Ουάσιγκτον χρειάζεται μια συνεκτική, μακροπρόθεσμη στρατηγική στήριξης της Ηπείρου, πριν οι ρωγμές μετατραπούν σε ρήγμα.

Σε έναν κόσμο που αναδιατάσσεται με ταχύτητα, ο Ντάιμον δείχνει πως οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς δεν βλέπουν πια την Ευρώπη ως δεδομένο σύμμαχο, αλλά ως κρίσιμο παράγοντα ρίσκου. Και αν η ήπειρος δεν βρει τρόπο να ξανασταθεί δυνατά στα πόδια της, το κόστος δεν θα το πληρώσουν μόνο οι Ευρωπαίοι.

Πηγή: Pagenews.gr