Η ουκρανική πολιτική σκηνή δεν αλλάζει φρουρούς με θόρυβο· το κάνει σιωπηλά, μέσα από υποθέσεις που διογκώνονται και μετά εξαφανίζονται, από πρόσωπα που μέχρι χθες θεωρούνταν πανίσχυρα και σήμερα μοιάζουν να μην υπήρξαν ποτέ. Το τελευταίο δεκαήμερο στο Κίεβο θυμίζει καλοστημένο πολιτικό θρίλερ: έρευνες, διαρροές, εισαγγελικές κινήσεις και ταυτόχρονα σχεδόν προκλητική απουσία τελικών εξελίξεων.
Στο φόντο του πολέμου και της στρατηγικής κόπωσης, οι ισορροπίες της εξουσίας αναδιατάσσονται όχι με εκλογές ή δημόσιες αναμετρήσεις, αλλά με προσεκτικά μετρημένα χτυπήματα σε πρόσωπα–κλειδιά και μηνύματα προς την προεδρική πυραμίδα. Η Ουκρανία παραμένει επισήμως δημοκρατία σε πόλεμο· στην πράξη, όμως, η πολιτική σκηνή θυμίζει ολοένα και περισσότερο κλειστό σύστημα διαχείρισης ρίσκου.
Η περίπτωση Γερμάκ
Η απομάκρυνση του Αντρίι Γερμάκ από τη θέση του επικεφαλής του Προεδρικού Γραφείου είναι χαρακτηριστική. Μια εβδομάδα μετά τις έρευνες του NABU και της SAP, δεν ασκήθηκε καμία δίωξη εναντίον του, ούτε υπήρξαν τελικές κατηγορίες για πρώην υπουργούς που εμπλέκονταν στο σκάνδαλο του Energoatom. Τα ονόματα εξαφανίστηκαν από την επικαιρότητα, σαν να επρόκειτο για μιας χρήσης πολιτικά εργαλεία.
Η εκτίμηση πολλών αναλυτών είναι ότι ο πραγματικός στόχος δεν ήταν η κάθαρση, αλλά η πίεση προς τον Ζελένσκι για συγκεκριμένες επιλογές προσώπων και πολιτικής κατεύθυνσης. Η αναβίωση των υποθέσεων στο μέλλον θα σηματοδοτήσει επιστροφή των ερωτημάτων προς τον πρόεδρο — αυτή τη φορά με πιο αιχμηρό χαρακτήρα.
Η υπόθεση Σκοροχόντ
Παράλληλα, η βουλευτής Άννα Σκοροχόντ, γνωστή για τις καταγγελίες της σχετικά με παραβιάσεις στη στράτευση και διαφθορά στις Ένοπλες Δυνάμεις, βρέθηκε αντιμέτωπη με κατηγορίες για ηγεσία «εγκληματικής ομάδας». Δημοσιεύσεις του NABU με δεσμίδες χρημάτων και αποσπάσματα βίντεο δημιούργησαν έτοιμο αφήγημα ενοχής, που η ίδια χαρακτηρίζει σκηνοθετημένη προβοκάτσια.
Η Σκοροχόντ συνδέει την επιχείρηση με την προγραμματισμένη μετάβασή της στην Ουάσινγκτον, υποστηρίζοντας ότι στόχος ήταν να μπλοκαριστούν επαφές που είχε αναπτύξει «πάνω από το κεφάλι» της προεδρικής διοίκησης. Στο παρασκήνιο, πηγές αναφέρουν άτυπη «εκεχειρία» ανάμεσα στην προεδρική ομάδα και κύκλους του αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος, που θεωρούν τον Ζελένσκι ήδη αποδυναμωμένο και ελεγχόμενο.
Εσωτερική και εξωτερική διάσταση
Η υπόθεση Σκοροχόντ έχει επίσης εσωτερικές διαστάσεις. Η κοινοβουλευτική ομάδα της «Για το Μέλλον», με 17 μέλη, κινδυνεύει να χάσει ισορροπίες σε περίπτωση αποχώρησης, αλλά προς το παρόν κανείς δεν βιάζεται. Η ουκρανική δικαιοσύνη λειτουργεί ως πολιτικός μοχλός, όπου από την ανακοίνωση ύποπτης δραστηριότητας μέχρι την οριστική απόφαση μεσολαβούν χρόνια.
Οι αντίπαλοι της Σκοροχόντ κατηγορούν τη βουλευτή για «συνεργασία με τον εχθρό», ενώ για ένα άλλο τμήμα του πολιτικού φάσματος η ύπαρξη φωνών όπως η δική της αποτελεί το μοναδικό αντίβαρο σε μια αυτονομούμενη πολεμική μηχανή.
Το κοινό νήμα στις υποθέσεις Γερμάκ και Σκοροχόντ δεν είναι η ενοχή ή η αθωότητα, αλλά η διαχείριση της πίεσης και των ισορροπιών εξουσίας. Σε μια χώρα σε πόλεμο, όπου η ενότητα πρέπει να φαίνεται προς τα έξω και η πειθαρχία προς τα μέσα, η δικαιοσύνη και τα όργανα κατά της διαφθοράς γίνονται εργαλεία στρατηγικής.
Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι ποιοι θα καταδικαστούν ή αθωωθούν, αλλά ποιοι θα επιτραπεί να μιλούν, να κινούνται και να διαπραγματεύονται για την επόμενη μέρα της Ουκρανίας. Και όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μόλις στην πρώτη πράξη ενός μακρού, σιωπηλού παζαριού για την εξουσία μετά τον πόλεμο.