Συμφωνία – σταθμός Ελλάδας – Γερμανίας: «Σβήνουν» όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις ασύλου του παρελθόντος

Η Ελλάδα πέτυχε αυτό που για χρόνια έμοιαζε με άπιαστο στόχο: πολιτική συμφωνία με τη Γερμανία για τη διαγραφή όλων των εκκρεμών υποθέσεων που είχαν δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Κανονισμού του Δουβλίνου. Η εξέλιξη «βγήκε» από τη συνάντηση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνου Πλεύρη με τον Γερμανό ομόλογό του, στο περιθώριο του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες, και αλλάζει τα δεδομένα στο μεταναστευτικό.

Τι ακριβώς συμφωνήθηκε μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, Ελλάδα και Γερμανία συμφώνησαν να διαγραφούν όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις επιστροφής αιτούντων άσυλο που, βάσει του ισχύοντος Κανονισμού του Δουβλίνου, θα έπρεπε τυπικά να επιστραφούν στη χώρα πρώτης εισόδου – δηλαδή στην Ελλάδα – για επανεξέταση του αιτήματος.

Πρόκειται για υποθέσεις που συσσωρεύονταν επί χρόνια: πολίτες τρίτων χωρών που πέρασαν αρχικά από το ελληνικό έδαφος, συνέχισαν τη διαδρομή τους προς χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά και στη συνέχεια «εγκλωβίστηκαν» σε ένα γραφειοκρατικό εκκρεμές, ανάμεσα στις υπηρεσίες ασύλου και τις προβλέψεις του Δουβλίνου.

Με τη διμερή συμφωνία, οι συγκεκριμένες υποθέσεις κλείνουν οριστικά ως προς την υποχρέωση επιστροφής τους στην Ελλάδα. Η Γερμανία δεν θα επιμείνει στην εφαρμογή των παλιών διαδικασιών και η Ελλάδα δεν θα κληθεί να ξαναδεχτεί μαζικά αιτούντες άσυλο για υποθέσεις που χρονίζουν.

Η στρατηγική της Αθήνας: «καθαρό χαρτί» πριν από το νέο PACT

Ο Θάνος Πλεύρης είχε ξεκαθαρίσει ήδη δημοσίως ότι για την Ελλάδα είναι κρίσιμο το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο (το λεγόμενο PACT) να ξεκινήσει να εφαρμόζεται από τον Ιούνιο του 2026 «με καθαρό μητρώο», χωρίς βαρίδια από παλιές εκκρεμότητες.

Αυτό ακριβώς επιτυγχάνεται τώρα σε πρώτο στάδιο με τη Γερμανία. Η Αθήνα θέλει όλες οι χώρες να αφήσουν πίσω τους τις εκκρεμείς υποθέσεις που στηρίζονται στον παλιό Κανονισμό του Δουβλίνου και να περάσουν σε ένα νέο, πιο ισορροπημένο πλαίσιο κατανομής ευθύνης και αλληλεγγύης.

Η συμφωνία με το Βερολίνο αποτελεί, ουσιαστικά, πιλότο: ανοίγει τον δρόμο ώστε η ίδια πρακτική να επεκταθεί και σε άλλα κράτη – μέλη που στηρίζουν τις ελληνικές θέσεις για το νέο Σύμφωνο, τον Κανονισμό Επιστροφών και την ανάγκη ουσιαστικής ενίσχυσης των χωρών πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Κύπρος και η Μάλτα.

Τι σημαίνει η διαγραφή των υποθέσεων στην πράξη

Οι εκκρεμείς υποθέσεις που διαγράφονται αφορούν αιτήσεις ασύλου για τις οποίες, θεωρητικά, η Ελλάδα είχε την ευθύνη επανεξέτασης, επειδή οι αιτούντες είχαν εισέλθει πρώτα στην ελληνική επικράτεια.

Με τη συμφωνία:

– Η Ελλάδα απαλλάσσεται από τον κίνδυνο να κληθεί να δεχθεί αναδρομικά μεγάλο αριθμό επιστροφών, σε μια περίοδο που ήδη σηκώνει δυσανάλογο βάρος στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
– Η Γερμανία «παγώνει» την πίεση προς την Αθήνα για επαναπροωθήσεις παλιών υποθέσεων και διαχειρίζεται εντός της επικράτειάς της τις δευτερογενείς ροές που δέχτηκε τα τελευταία χρόνια.
– Οι αιτούντες άσυλο που βρίσκονται ήδη στη Γερμανία δεν θα βρεθούν αντιμέτωποι με μαζικές, καθυστερημένες διαδικασίες επιστροφής προς την Ελλάδα αποκλειστικά και μόνο βάσει του παλιού Δουβλίνου.

Για την κυβέρνηση, η διαγραφή των εκκρεμοτήτων δεν είναι απλώς τεχνική κίνηση, αλλά «μορφή αλληλεγγύης» που η Γερμανία παρέχει προς την Ελλάδα, αναγνωρίζοντας τη δυσανάλογη πίεση που άσκησαν τα πρωτογενή μεταναστευτικά κύματα στη χώρα μας.

Η γερμανική οπτική και η πίεση των δευτερογενών ροών

Η Αθήνα, από την πλευρά της, αναγνωρίζει ότι και η Γερμανία βρέθηκε στο επίκεντρο ισχυρών δευτερογενών ροών – ανθρώπων δηλαδή που ξεκίνησαν από χώρες πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα, και έφτασαν μέχρι τον γερμανικό χώρο.

Για το Βερολίνο, η συμφωνία αποτελεί έναν τρόπο να «κλείσει» ένα ολόκληρο κεφάλαιο ασαφειών και καθυστερήσεων στο σύστημα του Δουβλίνου, ενόψει της πλήρους εφαρμογής του νέου Συμφώνου. Απαλλάσσεται από ένα κουβάρι νομικών εκκρεμοτήτων που δύσκολα θα μπορούσαν να διευθετηθούν πολιτικά χωρίς ένταση με τα κράτη πρώτης υποδοχής.

Ταυτόχρονα, η Γερμανία εμφανίζεται ως χώρα που ασκεί ενεργή ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ενισχύοντας πολιτικά τη διαπραγματευτική θέση της ενόψει των επόμενων βημάτων στο μεταναστευτικό και στον νέο Κανονισμό Επιστροφών.

Η ευρωπαϊκή διάσταση και το μήνυμα προς τις υπόλοιπες χώρες

Η διμερής συμφωνία Ελλάδας – Γερμανίας δεν μένει σε στενά εθνικό επίπεδο. Στέλνει ένα σαφές μήνυμα προς τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ότι η μετάβαση στο νέο καθεστώς δεν μπορεί να γίνει αν το σύστημα παραμείνει εγκλωβισμένο σε εκκρεμότητες που κρατούν χρόνια.

Η Αθήνα έχει κάνει σαφές ότι θα στηρίξει το νέο Σύμφωνο μόνο εφόσον εξασφαλιστεί ουσιαστική αποσυμφόρηση και πραγματική στήριξη των χωρών πρώτης γραμμής. Η διαγραφή των εκκρεμοτήτων με τη Γερμανία προσφέρει ένα χειροπιαστό παράδειγμα του πώς η αρχή της αλληλεγγύης μπορεί να γίνει πράξη, όχι μόνο με μετεγκαταστάσεις, αλλά και με πολιτικές αποφάσεις που καθαρίζουν το πεδίο.

Το επόμενο βήμα είναι να ακολουθήσουν και άλλες χώρες αντίστοιχη πορεία, ώστε το PACT που θα τεθεί σε ισχύ από τον Ιούνιο του 2026 να ξεκινήσει χωρίς νομικά «φαντάσματα» από το παρελθόν και με ένα πλαίσιο πιο δίκαιης κατανομής ευθύνης.

Νέα σελίδα ή απλώς μια ανάσα χρόνου;

Η συμφωνία με τη Γερμανία, αν και σημαντική, δεν λύνει από μόνη της το μεταναστευτικό. Δίνει όμως στην Ελλάδα κάτι πολύτιμο: χώρο και χρόνο να προσαρμόσει τις δομές της, να θωρακίσει τα σύνορά της μέσα στο νέο πλαίσιο και να διαπραγματευτεί από ισχυρότερη θέση τα υπόλοιπα κρίσιμα ζητήματα, όπως οι επιστροφές, οι διαδικασίες ασύλου στα σύνορα και η επιμερισμένη ευθύνη στο εσωτερικό της ΕΕ.

Το αν η κίνηση αυτή θα αποτελέσει την αρχή μιας νέας, πιο ρεαλιστικής ευρωπαϊκής πολιτικής ή απλώς μια ανάσα μέσα σε έναν κύκλο διαρκούς πίεσης, θα φανεί τους επόμενους μήνες. Προς το παρόν, η Αθήνα μπορεί να καταγράψει μια καθαρή διπλωματική επιτυχία σε ένα από τα πιο δύσκολα και φορτισμένα πεδία της ευρωπαϊκής ατζέντας.

Πηγή: Pagenews.gr