Βαθυβυθικές εξορύξεις σκοτώνουν 37% των θαλάσσιων πλασμάτων – 4.000 νέα είδη σε κίνδυνο

Οι ωκεανοί κραυγάζουν αγωνία: Μια πενταετής έρευνα που έκανε 160 ημέρες στη θάλασσα και τρία χρόνια στα εργαστήρια αποκαλύπτει ότι οι βαθυβυθικές εξορύξεις σαρώνουν πάνω από το ένα τρίτο των ζώων του βυθού – 37% λιγότερα πλάσματα στα ίχνη των μηχανημάτων. Και δεν είναι θεωρία: Επιστήμονες από Πανεπιστήμιο Γκέτεμποργκ, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας μελέτησαν την Ζώνη Clarion-Clipperton του Ειρηνικού, πλούσια σε πολυμεταλλικούς όζους, και βρήκαν καταστροφή: Σκουλήκια, καρκινοειδή, σαλιγκάρια και αχιβάδες εξαφανίζονται, ενώ το νέφος ιζημάτων μειώνει 32% τα είδη. Η μελέτη, δημοσιευμένη στο Nature, χρηματοδοτήθηκε από την The Metals Company – και προειδοποιεί: Χωρίς μορατόριουμ, οι ωκεανοί θα γίνουν νεκροταφείο.

Η «μαύρη» πλευρά της εξόρυξης: 3.000 τόνοι όζων και 4.000 είδη στο στόχαστρο Στη Ζώνη Clarion-Clipperton, 4.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, μεταξύ Χαβάης και Μεξικού, οι μηχανές-τέρατα σέρνονται σαν τανκς, μαζεύοντας όζους πλούσιους σε χαλκό, νικέλιο, κοβάλτιο – τα «χρυσά» για μπαταρίες EV και ηλιακά. Οι ερευνητές παρακολούθησαν δύο χρόνια πριν και δύο μήνες μετά: Στα ίχνη των 80 χλμ., η μακροπανίδα (ζώα ορατά με γυμνό μάτι) έπεσε 37%, ενώ στα νέφη ιζημάτων ο πλούτος ειδών συρρικνώθηκε 32%. «Είναι η μεγαλύτερη μελέτη ever για αντίκτυπο εξόρυξης», λέει ο Δρ Thomas Dahlgren από το Γκέτεμποργκ, που εντόπισε 788 νέα είδη – πολλά άγνωστα μέχρι χθες. Και τα ευρήματα; Ανεξάρτητα, παρόλο που η The Metals Company πλήρωσε: «Δεν τα πείραξαν», επιμένουν οι επιστήμονες.

Greenpeace: «Παραπλανητικό – Το πραγματικό τέρας είναι διπλάσιο!» Η The Metals Company πανηγυρίζει: «Οι ζημιές περιορίζονται στην εξορυσσόμενη περιοχή». Αλλά η Greenpeace βρυχάται: «Χρησιμοποίησαν μηχάνημα μισού μεγέθους – φανταστείτε τι θα γίνει με τα κανονικά!». Η Τζόρτζια Γουίτεκερ κατηγορεί: «Μιλάνε για μοναδικά πλάσματα που μόλις ανακαλύψαμε – και τα στέλνουν στον πάτο». Και δεν είναι μόνο βιοποικιλότητα: Το νέφος ιζημάτων απειλεί και την «ζώνη λυκόφωτος» (200-1.500 μ.), διακόπτοντας τροφικές αλυσίδες από zooplankton σε καρχαρίες, σύμφωνα με μελέτη στο Nature Communications. Πρόσθετο ρίσκο; Απελευθέρωση αποθηκευμένου άνθρακα – και κλιματική βόμβα.

Γιατί όλοι τρέχουν για «πράσινα» ορυκτά – Αλλά όχι στην ξηρά; Η εξόρυξη βαθυβυθίων όζων υπόσχεται «καθαρά» ορυκτά για πράσινη μετάβαση: Χαλκός για καλώδια, κοβάλτιο για μπαταρίες, νικέλιο για EVs. Στην ξηρά; Επισφαλείς αλυσίδες, παιδική εργασία στο Κονγκό, καταστροφές στο Περού. Αλλά μια έκθεση του Environmental Justice Foundation (2024) ξεκαθαρίζει: «Δεν χρειάζεται! Ανακύκλωση + κυκλική οικονομία μειώνουν ζήτηση 58% μέχρι 2050». Και η βιοποικιλότητα; Το CCZ είναι hotspot: 30% προστατευμένο, αλλά τα 70% στο στόχαστρο – με εκατομμύρια km² υπό άδεια.

Νορβηγία: «Πράσινο φως»… και μετά φρένο! Η Νορβηγία, πρώτη που έδωσε άδεια για 280.000 km², έκανε στροφή: Η νέα κυβέρνηση καθυστερεί 4 χρόνια (μέχρι 2029) για εξόρυξη, λόγω προϋπολογισμού. «Αναβολή, όχι απαγόρευση», λέει ο πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στέρε. Οι Νήσοι Κουκ ακολούθησαν: Αναβολή μέχρι 2032. Και οι ΗΠΑ; Ο Τραμπ υπέγραψε executive order τον Απρίλιο 2025: «Θα γίνουμε ηγέτες στην υπεύθυνη εξόρυξη». Η Κίνα; Περιμένει συμφωνία διαμοιρασμού πόρων.

Το παγκόσμιο μορατόριουμ: 35 χώρες + ΕΕ φωνάζουν «Σταματήστε!» Πάνω από 35 χώρες και η ΕΕ απαιτούν παγκόσμια παύση: «Προστατέψτε τους ωκεανούς!». Η ISA (Διεθνής Αρχή Βυθού) καθυστερεί άδειες, αλλά η πίεση μεγαλώνει. Μελέτες δείχνουν: Οι ζημιές κρατάνε δεκαετίες – όπως σε test του 1979, όπου 44 χρόνια μετά, η βιοποικιλότητα δεν ανέκαμψε πλήρως. Και τα νέα είδη; «Έχουμε δει ελάχιστο από το CCZ», λέει ο Adrian Glover από το Μουσείο Λονδίνου. «Ας μην τα σκοτώσουμε πριν τα γνωρίσουμε».

Οι ωκεανοί δεν αντέχουν άλλο. Η βαθυβυθική εξόρυξη μπορεί να «πρασινίσει» την ενέργεια – αλλά θα θάψει για πάντα χιλιάδες είδη. Χρόνος για μορατόριουμ, πριν γίνει αργά.

Πηγή:  Pagenews.gr