Κανονικά, όλα αυτά θα έμοιαζαν με οικονομική καταιγίδα που θα μπορούσε να παρασύρει τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Κι όμως, σύμφωνα με αναλυτές, το Κρεμλίνο μπορεί να αντέξει για πολλά ακόμη χρόνια, με τον σημερινό ρυθμό συγκρούσεων και υπό το ισχύον καθεστώς δυτικών κυρώσεων.
«Δεν είναι καταστροφική. Είναι διαχειρίσιμη»
Όπως επισημαίνει η Μαρία Σνεγκόβαγια, ανώτερη ερευνήτρια για Ρωσία και Ευρασία στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), η οικονομία δεν θα αποτελέσει το «φορτίο που θα σπάσει την πλάτη της καμήλας». «Αν μιλάμε για την οικονομία καθ’ αυτή, δεν θα είναι αυτή το τελικό φορτίο που θα σπάσει την πλάτη της καμήλας. Δεν είναι καταστροφική. Είναι διαχειρίσιμη», τονίζει η ίδια. Σε ορίζοντα τριών έως πέντε ετών, η Ρωσία θα μπορεί να συνεχίσει να πολεμά, όσο δύσκολη και αν είναι μια τέτοια εκτίμηση για το μέλλον.
Μια ομάδα εξόριστων, αντικαθεστωτικών Ρώσων οικονομολόγων πηγαίνει ακόμη παραπέρα, θεωρώντας ότι ο πόλεμος φθοράς θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη περισσότερο, καθώς η ικανότητα του Κρεμλίνου να τον διεξάγει είναι «ανεμπόδιστη από οποιουσδήποτε οικονομικούς περιορισμούς».
Οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν προκαλέσει επαρκή ζημιά
Ο Ρίτσαρντ Κόνολι, ανώτερος ερευνητής του βρετανικού think tank Royal United Services Institute (RUSI), συμφωνεί ότι οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν προκαλέσει επαρκή ζημιά στην ενεργειακά προσανατολισμένη ρωσική οικονομία, τέτοια ώστε να τροποποιήσουν τα σχέδια της Μόσχας για τον πόλεμο. «Όσο η Ρωσία αντλεί πετρέλαιο και το πουλά σε σχετικά ικανοποιητικές τιμές, διαθέτει αρκετά χρήματα για να συνεχίσει να πορεύεται», εκτιμά. «Δεν λέω ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρόδινη γι’ αυτούς, αλλά έχουν αρκετά ώστε η οικονομία να μην αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στους υπολογισμούς του Πούτιν όταν ζυγίζει τον πόλεμο».
Μαθήματα από την ιστορία
Η ιστορία δείχνει ότι η Ρωσία είναι πιο πιθανό να αποδεχθεί μια δυσμενή ειρηνευτική συμφωνία όταν βιώνει οικονομική ύφεση, όπως συνέβη στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά τον σοβιετικό πόλεμο στο Αφγανιστάν. Ωστόσο, η σημερινή οικονομική κατάσταση πόρρω «απέχει από αυτό το σημείο και θα απαιτηθεί πολύ ισχυρότερη πίεση και πολύ περισσότερος χρόνος για να φτάσει εκεί». Αυτό αποτελεί κακή είδηση για την Ουκρανία, αλλά και για την κυβέρνηση Τραμπ και τους ατέλειωτους γύρους συνομιλιών.
Η «αδρεναλίνη» της πολεμικής οικονομίας
Η αρχική οικονομική πίεση που προκάλεσε η εκρηκτική αύξηση στρατιωτικών δαπανών έχει εξαντληθεί, αλλά πλέον το Κρεμλίνο πρέπει να «μετακυλίει όλο και περισσότερο το βάρος του πολέμου στη ρωσική κοινωνία». Αυτό σημαίνει σημαντικές αυξήσεις σε φόρους επιχειρήσεων και εισοδήματος, καθώς και άνοδο του ΦΠΑ για να χρηματοδοτηθούν οι άνευ προηγουμένου στρατιωτικές δαπάνες. Οι Ρώσοι καταναλωτές αντιμετωπίζουν επίσης αυξήσεις τιμών, ιδίως στα εισαγόμενα αγαθά.
Παρά τον υψηλό πληθωρισμό (7,6% φέτος, από 9,5% το 2024), αυτό δεν προκαλεί έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια, λόγω κρατικής προπαγάνδας και καταστολής. Οι Ρώσοι είναι συνηθισμένοι στον υψηλό πληθωρισμό από τη μετασοβιετική εποχή. Επιπλέον, η πολεμική οικονομία έχει δημιουργήσει «κερδισμένους»: εργολάβους άμυνας, βιομηχανίες όπλων και χειρωνακτικά επαγγέλματα. Οι μισθοί σε ορισμένους κλάδους τριπλασιάστηκαν ή πενταπλασιάστηκαν μεταξύ 2021 και 2024, ενώ η οικονομική ανισότητα μειώθηκε. Οι υψηλές αποδοχές στρατιωτών και αποζημιώσεις οικογενειών νεκρών περιορίζουν τις διαμαρτυρίες, σε αντίθεση με τους πολέμους στην Τσετσενία και το Αφγανιστάν.
Το ταμείο στερεύει – Μακροπρόθεσμα προβλήματα
Μακροπρόθεσμα, η εικόνα μπορεί να αλλάξει. Η Ρωσία έχει αντλήσει σημαντικούς πόρους από το Εθνικό Ταμείο Ευημερίας, που έχει συρρικνωθεί κατά 57% από την έναρξη του πολέμου. Όταν το ταμείο στερέψει, θα είναι δύσκολο να διατηρηθούν οι τρέχουσες αμυντικές δαπάνες χωρίς ορατές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες. Οι πρόσφατες κυρώσεις σε Lukoil και Rosneft αυξάνουν τα κόστη, ενώ η πίεση προς Ινδία και Κίνα να σταματήσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα. Ωστόσο, όλα αυτά φαντάζουν ακόμα μακρινά σενάρια.
Ο πόλεμος συνεχίζεται – Η οικονομία δεν είναι ακόμα το «σπασμένο φορτίο»
Η πολεμική οικονομία της Ρωσίας δείχνει ανθεκτικότητα: πληθωρισμός διαχειρίσιμος, κοινωνική δυσαρέσκεια περιορισμένη, κερδισμένοι από τον πόλεμο και ταμείο που δεν έχει στερέψει ακόμα. Οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν φέρει την κατάρρευση που περίμεναν πολλοί. Για την ώρα, η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο χωρίς να «λυγίσει» οικονομικά. Η πίεση μπορεί να έρθει αργότερα, αλλά όχι σύντομα.
Πηγή: Pagenews.gr