Η ζωή μπορεί να αρχίζει στα 40, αλλά ο εγκέφαλος κορυφώνεται στα 60

Η μέση ηλικία έχει συνδεθεί για δεκαετίες με φθορά, κόπωση και κρίση ταυτότητας. Τα γόνατα τρίζουν, οι μέσες φαρδαίνουν, οι ευθύνες συσσωρεύονται από όλες τις πλευρές — τα παιδιά ζητούν περισσότερα, οι γονείς χρειάζονται φροντίδα, οι καριέρες μοιάζουν να παγώνουν. Κι όμως, μια πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Intelligence φέρνει ένα μήνυμα ανατροπής: ο εγκέφαλος φτάνει στο αποκορύφωμά του ανάμεσα στα 55 και τα 60 έτη.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Δρ Ζιλ Γκινιάκ του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, η έρευνα βασίστηκε σε δεκαετίες ψυχολογικών δεδομένων για να δημιουργήσει έναν Δείκτη Γνωστικής-Προσωπικής Λειτουργίας (CPFI) — ένα σύνθετο μέτρο που αποτυπώνει πώς εξελίσσονται η νοημοσύνη, η κρίση και η προσωπικότητα μέσα στη διάρκεια της ζωής. Το αποτέλεσμα; Μια καθαρή καμπύλη που δείχνει τη μέγιστη απόδοση του ανθρώπινου νου λίγο πριν τα 60.

Ρευστή και κρυσταλλική νοημοσύνη — δύο δρόμοι του μυαλού

Η μελέτη εξηγεί ότι οι διαφορετικές νοητικές ικανότητες ακολουθούν εντελώς διαφορετικές πορείες.
– Η ρευστή νοημοσύνη —η ταχύτητα σκέψης, η λογική, η βραχυπρόθεσμη μνήμη— κορυφώνεται στις αρχές των 20 και φθίνει σταδιακά.
– Η κρυσταλλική νοημοσύνη, αντίθετα, δηλαδή η συσσώρευση γνώσης, εμπειριών και πρακτικής σοφίας, αυξάνεται σταθερά για δεκαετίες.

Αυτός ο συνδυασμός καθιστά τον εγκέφαλο των 55-60 ετών πιο «σοφό» εργαλείο: λιγότερο γρήγορος, αλλά πιο διορατικός και σταθερός.

Η ωριμότητα φέρνει ηθικό βάθος και συναισθηματική σταθερότητα

Η μελέτη παρατήρησε ότι χαρακτηριστικά όπως η ευσυνειδησία και η συναισθηματική σταθερότητα ενισχύονται με τα χρόνια. Η εμπειρία βοηθά στη λήψη πιο ώριμων, ηθικά σταθμισμένων αποφάσεων. Ο ηθικός συλλογισμός —η ικανότητα να σταθμίζουμε αντικρουόμενες αρχές— βαθαίνει με τον χρόνο, ενώ η πλάνη του χαμένου κόστους (η τάση να συνεχίζουμε κάτι που δεν λειτουργεί απλώς επειδή έχουμε ήδη επενδύσει χρόνο ή προσπάθεια) μειώνεται.

Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι μαθαίνουν να αποδέχονται τις απώλειες χωρίς να εγκλωβίζονται σε αυτές — μια γνωστική και συναισθηματική ωριμότητα που η νεότητα δύσκολα διαθέτει.

Οι απώλειες και τα κέρδη της ηλικίας

Φυσικά, δεν όλα βελτιώνονται με τα χρόνια. Η γνωστική ευελιξία, δηλαδή η ικανότητα να αλλάζουμε στρατηγική ή να εκτελούμε πολλές εργασίες ταυτόχρονα, μειώνεται. Το ίδιο και η γνωστική ενσυναίσθηση, η ικανότητα να «διαβάζουμε» τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων. Επιπλέον, το κίνητρο για μάθηση και επίλυση αφηρημένων γρίφων —η λεγόμενη «ανάγκη για γνώση»— φθίνει ελαφρά.

Ωστόσο, τα κέρδη υπερισχύουν των απωλειών. Όπως σημειώνει ο Δρ Γκινιάκ, «ο συνδυασμός συσσωρευμένης γνώσης, κρίσης και εμπειρίας ζωής μετατοπίζει την κορύφωση της ανθρώπινης λειτουργικότητας στα τέλη της δεκαετίας των πενήντα».

Πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις

Τα ευρήματα της έρευνας έχουν ευρύτερες συνέπειες, ιδίως στον χώρο της ηγεσίας και των αποφάσεων. Αν πράγματι η καλύτερη ηλικία για κρίση και σταθερότητα είναι γύρω στα 60, τότε η μέση ηλικία δεν θα έπρεπε να θεωρείται «παρακμή», αλλά περίοδος ακμής.

Οι περισσότεροι σύγχρονοι ηγέτες φαίνεται να βρίσκονται λίγο έξω από αυτή τη «χρυσή ζώνη». Ο Σερ Κιρ Στάρμερ είναι 63 ετών, ο Νάιτζελ Φάρατζ 61, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ, στα 79, έχει προ πολλού ξεπεράσει το σημείο μέγιστης γνωστικής απόδοσης. Αν και η ενέργεια και η ρητορική του παραμένουν αδιαμφισβήτητες, η έρευνα δείχνει ότι ο ιδανικός συνδυασμός νοητικής οξυδέρκειας και ψυχραιμίας εμφανίζεται σε νεότερους ηγέτες.

Η μέση ηλικία ως περίοδος κορύφωσης

Η επιστήμη λοιπόν ανατρέπει μια βαθιά ριζωμένη προκατάληψη: ότι το μυαλό «μαραίνεται» με το σώμα. Αντιθέτως, φαίνεται ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίσσεται σε όλο και πιο αποτελεσματική μηχανή λήψης αποφάσεων, κατανόησης και κρίσης, τουλάχιστον μέχρι τα 60.

Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Δρ Γκινιάκ, «αν και η νιότη έχει την ταχύτητα, η ωριμότητα διαθέτει την πυξίδα».

Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «μέση ηλικία». Γιατί, τελικά, η ζωή μπορεί να αρχίζει στα 40, αλλά ο εγκέφαλος κορυφώνεται στα 60 — και αυτό δεν είναι καθόλου κακό νέο.

Πηγή: Pagenews.gr