Νάνος Βαλαωρίτης

Γεννήθηκε στην Λωζάννη και ήταν γιος του διπλωμάτη Κωνσταντίνου Βαλαωρίτη και της Κατερίνας Λεωνίδα. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από την Οικογένεια Βαλαωρίτη και ήταν εγγονός του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη και δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη ενώ από την πλευρά της μητέρας του ήταν εγγονός του εφοπλιστή και πολιτευτή των Σπετσών Ιωάννη Λεωνίδα.

Έγραφε από νέος — πρωτοδημοσιεύει στα Νέα Γράμματα το 1939, επηρεασμένος από την ποίηση του Κώστα Καβάφη. Το 1944 δραπετεύει απ’ την γερμανοκρατούμενη Ελλάδα μέσω του Αιγαίου στην Τουρκία, από εκεί στη Μέση Ανατολή και τελικά στην Αίγυπτο όπου συναντάει τον Σεφέρη ο οποίος υπηρετούσε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ως γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο. Το 1944 μετά από προτροπή του Σεφέρη ο Βαλαωρίτης ταξιδεύει στο Λονδίνο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη λογοτεχνικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας. Συναντά τους Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ. Όντεν, Ντύλαν Τόμας και εργάζεται για τον Λούις ΜακΝις στο BBC. Εκτός από τη μελέτη αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, κάνει και μεταφράσεις (στα αγγλικά) Ελλήνων μοντερνιστών ποιητών, μεταξύ των οποίων του Ελύτη και του Εμπειρίκου. Το 1947 εκδίδει την Τιμωρία των Μάγων, την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 συμμετέχει στην ομάδα των σουρεαλιστών του Παρισιού. Στο Παρίσι γνώρισε την μελλοντική (1960) σύζυγό του, την Αμερικανίδα Μαρί Γουίλσον (1922-2017).

Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα, και ανάμεσα 1963 και 1967 είναι ο εκδότης και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Πάλι. Όταν η χούντα έρχεται στην εξουσία το 1967, νιώθει πως δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αυτοεξοριστεί, έτσι το 1968 ταξιδεύει στις ΗΠΑ όπου και διδάσκει συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, μια θέση που κράτησε για 25 χρόνια. Το 1983 βραβεύεται με το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του Μερικές γυναίκες (ενώ είχε αρνηθεί ανάλογη βράβευση το 1958. Το 1976 είχε επίσης αρνηθεί την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών). Το 2006 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του ως ποιητής (βραβείο Ουράνη) και το ίδιο έτος έλαβε το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολo του έργου του.

Στις εκλογές του 2007 τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας με το κόμμα των Οικολόγων Πράσινων. Το 2009 προκλήθηκαν αντιδράσεις όταν άφησε να εννοηθεί ότι στηρίζει ανοιχτά τον ΣΥΡΙΖΑ ,κάτι που αργότερα διέψευσε ο ίδιος με επίσημες δηλώσεις του. Θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Παρίσι, Σπολέτο, Ώρχους και Αθήνα. Είχε συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Τετράδιο, Σήμα, Horizon, New Writing και Daylight.

Ποίηση

• Η Τιμωρία των Μάγων, ιδιωτική έκδοση, Λονδίνο 1947
• Κεντρική Στοά, ιδιωτική έκδοση 1958
• Terre de Diamant, ιδιωτική έκδοση 1958, 2010
• Κάποιος 1963
• Hired Hieroglyphs, Kayak 1971
• Diplomatic Relations, Panjandrum 1972
• Ανώνυμο Ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1974, Ίκαρος 1977
• Εστίες Μικροβίων, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977
• Ο Ήρωας του Τυχαίου, Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979
• Flash Bloom, Wire Press, Σαν Φρανσίσκο 1980
• Ο Διαμαντένιος Γαληνευτής , Ύψιλον 1981
• Η Πουπουλένια Εξομολόγηση, Ίκαρος 1982
• Μερικές Γυναίκες, Θεμέλιο, 1982, Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1983
• Ποιήματα 1 (1944-1964), Ύψιλον, 1983, 2010
• Στο Κάτω Κάτω της Γραφής, Νεφέλη 1984
• Ο Έγχρωμος Στυλογράφος, Δωδώνη 1986
• Ποιήματα 2 (1965-1974), Ύψιλον 1987, 2010
• Ανιδεογράμματα, Καστανίωτης 1996
• Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, Καστανιώτης 1996
• Αλληγορική Κασσάνδρα, Καστανιώτης 1998
• Η κάθοδος των Μ, Ύψιλον 2002
• Μια αλφάβητος κωφαλάλων, Άγκυρα 2003
• Άστεγος ο Μέγας, Ύψιλον 2004
• Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας, Άγκυρα 2006
• Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών, Ύψιλον 2010
• Άνθη του θερμοκηπίου, Απόπειρα 2010
• Χρίσματα, Κοινωνία των (δε)κάτων 2011
• Ουρανός χρώμα βανίλιας, Άγκυρα, 2011
• Πικρό καρναβάλι, Ψυχογιός, 2013
• Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα, Ψυχογιός 2015