Άγιο Φως: Ο κορωνοϊός, το ταξίδι στην Ελλάδα και η ιστορία του

Άγιο Φως: Η άφιξη του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα θα πραγματοποιηθεί κανονικά, αλλά δεν θα μοιραστεί σε όλους τους πιστούς με κατ'οίκον παράδοση.

Άγιο Φως: Εδώ και χιλιάδες χρονιά κάθε Πάσχα, το Άγιο Φως βγαίνει από τον Πανάγιο Τάφο του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα και μοιράζεται στους Χριστιανούς.  Το θαύμα τελέστηκε για πρώτη φορά την ώρα που πραγματοποιήθηκε η Ανάσταση του Κυρίου, δηλαδή μετά τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου και λίγες ώρες πριν από το ξημέρωμα της Κυριακής του Πάσχα, με πιο πιθανή ημερομηνία την 5η Απριλίου του 33 μ.χ.

Φέτος η έλευση του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα θα γίνει αλλά η πανδημία του κορωνοϊού έχει αλλάξει τα δεδομένα. Στην χθεσινή του ενημέρωση ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς δήλωσε κατηγορηματικά ότι δεν θα επιτραπεί η κατ’ οίκον παράδοση του Αγίου Φωτός από τους κατά τόπους δήμους. «Υπαρκτός ο κίνδυνος εάν υπάρξει μετακίνηση του Άγιου Φωτός στους δήμους. Επικοινώνησα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ και του είπα να μην συμβεί κάτι τέτοιο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το Άγιο Φως δεν παύει εδώ και χρόνια να απασχολεί όχι μόνο τους πιστούς αλλά και εκείνους που βλέπουν τη συγκεκριμένη τελετή με έναν πιο επιστημονικό τρόπο. Για κάποιους πρόκειται για ένα θαύμα για άλλους απλά για τη διαδικασία ενός τελετουργικού.

Σύμφωνα με την wikipedia Άγιο Φως ή Φως της Αναστάσεως ονομάζεται η φλόγα («φως») η οποία συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού και μεταδίδεται από τον ιερέα στους πιστούς κατά την τελετή της Αναστάσεως το Μεγάλο Σάββατο.

Η τέλεσή της αποτελεί προνόμιο του ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων που επαναλαμβάνεται κάθε Μέγα Σάββατο μεσημέρι στη λειτουργία της Αναστάσεως, στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού. Την παρακολουθούν χριστιανοί από όλα τα δόγματα αλλά και αλλόθρησκοι.

Η τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται στις 12 η ώρα το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και αποτελείται από τρία στάδια:

• Λιτανεία,
• Την είσοδο του Πατριάρχη στον Πανάγιο Τάφο και
• Τις προσευχές του Πατριάρχη για τον αγιασμό και λήψη του Αγίου Φωτός.

Γιατί μόνο ο ορθόδοξος πατριάρχης βγάζει το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Τάφο;

Πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται για ποιο λόγο στον Πανάγιο Τάφο, κατά την τελετή της Ανάστασης και την έλευση του Αγίου Φωτός, εισέρχεται μόνο Ορθόδοξος Πατριάρχης. Για να απαντηθεί το συγκεκριμένο ερώτημα πρέπει να γυρίσουμε αρκετούς αιώνες πίσω και να παρακολουθήσουμε την ιστορία του «θαύματος». Οι πρώτες αναφορές για την συγκεκριμένη τελετή τοποθετούνται στον 2ο αιώνα μ.Χ. και κάνουν λόγο για μια συμβολική αναπαράσταση.

Αργότερα, ωστόσο, με την εμφάνιση Φράγκων παπάδων τα πράγματα άλλαξαν και η απλή αναπαράσταση μετατράπηκε σε θαύμα. Οι Άραβες του χαλίφη Χαρούν Αλ Ρασίντ παραδίδουν το προσκύνημα των Αγίων Τόπων και τα σχετικά προνόμια στους παπικούς καλόγηρους, επί του Καρλομάνγκου, ενώ με το θάνατο του χαλίφη αυτά τα προνόμια των καλόγηρων καταργήθηκαν.

Επί δυναστείας του πρώτου σουλτάνου της Αιγύπτου και της Συρίας, Σαλαντίν, το 1.118 μ.Χ. τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων παραχωρούνται, τελικά, στους ορθόδοξους μοναχούς, με τον σουλτάνο να ορίζει ότι «ο πατριάρχης των Ελλήνων θα είναι ο κύριος του Καμαρέ (ναού του Παναγίου Τάφου) και αυτός θα παίρνει από τον τάφο του Ικάς το Άγιον Φως για να το μοιράζει στους ναζωραίους (χριστιανούς)».

Έτσι, οι Έλληνες ήταν εκείνοι, πια, που είχαν δικαιοδοσία επί του Αγίου Φωτός, καθώς και του ελέγχου που προηγείται μέσα στον Πανάγιο Τάφο, πριν την Αναστάσιμη τελετή. Δικαιώματα που σφραγίστηκαν τόσο με σουλτανικά διατάγματα, όσο και από μετέπειτα διεθνείς συμφωνίες.

Η μεταφορά στην Ελλάδα

Έως το 1988 το Άγιο Φως έφτανε στην Ελλάδα με πλοίο μια βδομάδα μετά το Μεγάλο Σάββατο. Το 1988, με πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού πρακτορείου Ιάκωβου Οικονομίδη, στον οποίον αργότερα απονεμήθηκαν οι τίτλοι του «Μεγάλου Άρχοντα Ρεφερενδάριου» και του «Μεγαλόσταυρου», και σε συνεργασία με τον Θόδωρο Τσακιρίδη (μετέπειτα πρόεδρο των Ολυμπιακών Αερογραμμών) και τον τότε έξαρχο του Πανάγιου Τάφου στην Αθήνα (και μετέπειτα πατριάρχη Ιεροσολύμων) Ειρηναίο ξεκίνησε η μεταφορά του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα με αεροπλάνο αμέσως μετά την αφή του στον Πανάγιο Τάφο με ειδική πτήση της Ολυμπιακής, τα έξοδα της οποίας κάλυπτε το ελληνικό κράτος.

Η αεροπορική μεταφορά του Αγίου Φωτός γινόταν με την ευθύνη ταξιδιωτικού γραφείου ως το 2002, οπότε την ανέλαβε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Κάθε χρόνο ο έξαρχος του Παναγίου Τάφου της Αθήνας παραλαμβάνει το ιερό ή «ανέσπερον» φως και με ειδική πτήση το μεταφέρει στην Αθήνα, όπου γίνεται η υποδοχή του με τιμές αρχηγού κράτους (από το 2001 και έπειτα μεταφέρεται στη Μητρόπολη Αθηνών, καθώς και σε ένα μεγάλο αριθμό άλλων Μητροπόλεων.

Ο Ιερόθεος Βλάχος, μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, έχει ασκήσει κριτική στην απόδοση τιμών αρχηγού κράτους κατά την υποδοχή του Αγίου Φωτός στην Αθήνα, καθώς το άγιο φως «δεν αποτελεί μια εξουσία τεταγμένη να εξυπηρετεί μεταπτωτικές καταστάσεις».

Μεταφορά σε άλλα κράτη

Το Άγιο Φως μεταφέρεται και άλλα κράτη όπου υπάρχουν Ορθόδοξοι Χριστιανοί, όπως τη Γεωργία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία κ.ά. Το 2017 για πρώτη φορά μεταβιβάστηκε και στις ΗΠΑ με πτήση από τη Μόσχα και παραδόθηκε σε τρεις Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Ιστορικά γεγονότα και αναφορές

Συστηματικές αναφορές στο Άγιο Φως υπάρχουν περίπου από τον 9ο αιώνα. Στις 3 Μαΐου 1834, 198 Ορθόδοξοι προσκυνητές έχασαν τη ζωή τους όταν προκλήθηκε πανικός κατά τη διάρκεια της τελετής της αφής του Αγίου Φωτός.

Ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ Πασάς, που κατέλαβε την Παλαιστίνη το 1831, παρακολουθούσε την τελετή και μόλις κατάφερε να διαφύγει πριν από την φυγή του πανικόβλητου πλήθους, αφού πρώτα, “μερικοί από τους ακολούθους του άνοιξαν δρόμο με τα σπαθιά τους μέσα από τις πυκνές τάξεις των προσκυνητών” ενώ “οι στρατιώτες του σκότωσαν αρκετούς από τους δυστυχείς εξαθλιωμένους με τις ξιφολόγχες τους” και οι τοίχοι γέμισαν με το αίμα των ανθρώπων που είχαν χτυπηθεί από τους υποκόπανους των μουσκέτων τους.