Η “δύναμη” του καφέ στην παγκόσμια οικονομία

Το πιο διάσημο ρόφημα του κόσμου ξεκίνησε κάπου στην Αιθιοπία τον 12ο αιώνα.

Η παρατηρητικότητα ενός βοσκού στην Αιθιοπία ήταν η αρχή για μια από τις μεγαλύτερες καθημερινές απολαύσεις του ανθρώπου. Τον καφέ. Ο βοσκός αυτός παρατήρησε ότι οι κατσίκες του είχαν μια περίεργη συμπεριφορά, γίνονταν πιο ζωηρές, όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός θάμνου. Κάποια στιγμή δοκίμασε και αυτός τους καρπούς αυτούς και διαπίστωσε ότι ο οργανισμός του αποκτούσε περισσότερη εγρήγορση.

Το γεγονός αυτό το μοιράστηκε με έναν μοναχό ο οποίος έβρασε τους καρπούς αυτούς και στη συνέχεια ήπιε το ρόφημα. Οι καρποί του θάμνου αλλά και το ρόφημα διαδόθηκαν ενώ στον 12ο αιώνα έφθασαν μέσω εμπόρων και στην αραβική χερσόνησο. Εκείνος ο βοσκός είχε ανακαλύψει τον καφέ. Η χώρα που εξέλιξε πρώτη τον καφέ ήταν η Υεμένη. Άραβες, Πέρσες και Τούρκοι έπιναν το ρόφημα ενώ Βενετοί έμποροι τον έφεραν στην Ιταλία και όπως αναφέρει η mixanitouxronou, αρχικά αντιμετωπίστηκε ως «σατανικό ποτό», μέχρι που τον δοκίμασε ο Πάπας Κλήμης Η’ και ενθουσιάστηκε τόσο με τη γεύση, που έδωσε την άδεια να τον καταναλώνουν ελεύθερα όλοι οι Χριστιανοί.

Τον 17ο αιώνα, οι Ολλανδοί ήταν οι πρώτοι που κατόρθωσαν να πάρουν σπόρους από τους Άραβες, καθώς απαγορευόταν η εξαγωγή τους, για να διατηρήσουν το μονοπώλιο. Οι Ολλανδοί τους φύτεψαν στις αποικίες τους στην Ινδονησία. Τον ίδιο αιώνα και αφού το ρόφημα είχε διαδοθει σε όλη την Ευρώπη, αναπόφευκτα ο καφές έφτασε και στον «Νέο Κόσμο», την Αμερική.

Οι Ευρωπαίοι άποικοι αρχικά έπιναν κυρίως τσάι, όπως συνηθιζόταν στη γηραιά ήπειρο. Το 1773, όμως, όταν επιβλήθηκε βαρύς φόρος στο τσάι από τον βρετανό βασιλιά Γεώργιο Γ’, έγινε πατριωτικό καθήκον των Αμερικάνων να μποϊκοτάρουν το τσάι και έτσι στράφηκαν προς τον καφέ, που μέχρι σήμερα είναι το πιο δημοφιλές ρόφημα στη χώρα. Ο περίφημος βραζιλιάνικος καφές προέκυψε από την προσπάθεια του Francisco de Mello Palheta, που ταξίδεψε μέχρι τη Γουϊνέα, για να πάρει σπόρους από τους Γάλλους αποίκους.

Φυσικά αρνήθηκαν να τους πουλήσουν για να διατηρήσουν το μονοπώλιο, αλλά τελικά ο Palheta κατάφερε να τους εξασφαλίσει χάρη στη γοητεία του. Η σύζυγος του κυβερνήτη τον ερωτεύτηκε και οι σπόροι του καφέ ήταν μια ασήμαντη θυσία για τον αγαπημένο της. Τους έδωσε κρυφά και άλλαξε την ιστορία του ροφήματος. Έτσι έφθασε ο καφές στη Βραζιλία, όπου λόγω του κλίματος και των τεράστιων εκτάσεων, η χώρα έχει πλέον τη μεγαλύτερη παραγωγή καφέ, η οποία αποφέρει τεράστια έσοδα.

Ο καφές και η παγκόσμια κατανάλωση

Η καθημερινή κατανάλωση καφέ παγκοσμίως ανέρχεται σε εκατομμύρια τόνους. Για τις χώρες παραγωγής του καφέ, η καλλιέργεια και διανομή του, διαμορφώνει τόσο τις οικονομικές, όσο και τις κοινωνικές δομές τους. Σύμφωνα με τα τελευταία ενώ τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισήγαγαν από το εξωτερικό τρία εκατομμύρια τόνους καφέ, με την συνολική αξία του να ανέρχεται στα 7,8 δισ. ευρώ.

Ο περισσότερος καφές που εισήγαγαν οι ευρωπαϊκές χώρες το 2018, προήλθε από χώρες που δεν ανήκουν στη Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτη η Γερμανία έκανε εισαγωγή 1,1 εκατομμύρια τόνους καφέ, ενώ η Ιταλία ακολούθησε εισάγοντας 587.000 τόνους. Το Βέλγιο, που αγαπά ιδιαίτερα τον καφέ εισήγαγε 277.000 τόνους καφέ και η Γαλλία 220.000.

Τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο, που αν και έχει παράδοση το τσάι, είσαγε 193.000 τόνους καφέ το 2018. Το 83% της συνολικής παραγωγής καβουρντισμένου καφέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχεται από έξι συνολικά κράτη.

Πρώτη η Γερμανία, με 551.000 τόνους παραγωγής καβουρντισμένου καφέ, δεύτερη η Ιταλία με 414.000 τόνους, τρίτη η Γαλλία με 139.000 τόνους, τέταρτη η Ισπανία με 138.000 τόνους, πέμπτη η Ολλανδία με 138.000 και έκτη η Σουηδία με 91.000 τόνους καβουρντισμένου καφέ. Δείτε στο μοναδικό infographic του pagenews.gr τα στοιχεία για την παραγωγή του καφέ, τον ετήσιο τζίρο αλλά και τι γίνεται στην Ελλάδα.

Πρώτη χώρα παραγωγής καφέ με 901.000 τόνους το χρόνο είναι η Βραζιλία, ενώ ακολουθεί το Βιετνάμ με 770.000 τόνους καφέ. Η Ονδούρα είναι στην τρίτη θέση με 228.000 τόνους ενώ ακολουθούν Κολομβία με 173.000 τόνους, Ουγκάντα με 161.000 τόνους, Ινδία με 157.000 τόνους και Περούμε 127.000 τόνους καφέ ετησίως. Αξιοσημείωτο είναι το στοιχείο όπου το 56% των Αμερικανών άνω των 18 ετών πίνει καφέ κάθε ημέρα. Ενώ ο τζίρος του καφέ στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέρχεται σε 42,5 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Την ίδια ώρα και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία η Ελλάδα αποτελεί μια από τις χώρες με την μεγαλύτερη κατανάλωση καφέ στον κόσμο ανά άτομο. Πιο συγκεκριμένα κάθε Έλληνας καταναλώνει τουλάχιστον 510 κούπες καφέ το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι καταναλωνονται τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια κούπες το χρόνο. Ο καφές άλλωστε είναι το αγαπημένο ρόφημα των Ελλήνων. Μόνο το 2018 τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καφέ ανήλθαν σε 122,7 εκατομμύρια ευρώ, την ώρα που το 2017 ήταν 90,4 εκατομμύρια ευρώ.

Βάσει των καταναλωτικών προτιμήσεων των Ελλήνων, ο ελληνικός καφές είναι η πρώτη επιλογή με 32%, ο στιγμιαίος με 30% ενώ ακολουθούν ο εσπρέσο και ο φίλτρου με 28% και 10% αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι το στοιχείο σύμφωνα με το οποίο η κατανάλωση καφέ εκτός σπιτιού άγγιξε το 40% με την αξία κατανάλωσης να αγγίζει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το 60% της κατανάλωσης καφέ έγινε στο σπίτι με την αξία να ανέρχεται στα 400 εκατομμύρια.

Από τους καφέδες που καταναλώθηκαν το 32% ήταν ελληνικός καφές, το 30% στιγμιαίος, το 28% εσπρέσο και το 10% φίλτρου. Το 2018 καταναλώθηκαν 510 κούπες καφέ ανά άτομο με το σύνολο να φθάνει τα 5 δισεκατομμύρια κούπες. Μόνο το 2018 καταναλώθηκαν στην Ελλάδα περίπου 40.000 τόνοι καφέ.