Vassω: Η πρώτη Αθηναία που έσπασε το ανδρικό άβατο του τατουάζ

Γεννήθηκε το 1975 στην Όμαχα της Νεμπράσκα, ο μπαμπάς της είχε ένα ελληνικό εστιατόριο, όπως κι άλλοι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική. Δεν έζησε όμως εκεί, όταν ήταν δύο χρονών επέστρεψε, μεγάλωσε στο Χαλάνδρι, που τότε είχε πολλές αλάνες, πολλή φύση.

Η Vassω μίλησε στην Lifo και εξιστορεί την ιστορία της.

• Ως παιδί ήμουν κάπως αγρίμι, δεν ήμουν πολύ κοινωνική, θυμάμαι ότι δεν μπορούσες να με προσεγγίσεις εύκολα. Τότε έλεγα ότι ήθελα να γίνω πυρηνικός φυσικός ή αστροφυσικός. Όταν γυρίσαμε στην Ελλάδα, ο μπαμπάς μου εργάστηκε ως μάγειρας στην Ολυμπιακή, του έδιναν τα περιοδικά που είχαν διαβαστεί και χρησιμοποιηθεί στο αεροπλάνο. Μου έφερνε σπίτι το TIME κι εγώ καθόμουν κι έψαχνα φωτογραφίες από το Διάστημα, τις έκοβα και έλεγα ότι θα ταξιδέψω, ότι θα γίνω αστροναύτης. Μετά ήθελα να πάω στην ιατρική.

• Στο λύκειο αποφασίζω να δώσω στην Καλών Τεχνών. Παράλληλα, γνωρίζω έναν φίλο που θα παρακολουθούσε μια σχολή του ΟΑΕΔ για να γίνει υδραυλικός. Βλέπω ότι υπήρχε και σχολή αργυροχρυσοχοΐας, κάνω την αίτηση και με παίρνουν. Μόλις τελείωσα, στα τρία χρόνια, έδωσα ξανά, για τέταρτη φορά, στην Καλών Τεχνών. Πέρασα και άρχισα να ασχολούμαι με τη γλυπτική.

• Εκεί ήρθα σε επαφή με τη μοντέρνα τέχνη, είχα έναν καθηγητή που με καθοδήγησε, ο οποίος με βοήθησε να απελευθερωθώ. Από κει που ήμουν κλειστή, ενώ είχα βγει από μια καθαρά τεχνική σχολή, βρέθηκα σε μια άλλη, στην οποία είχα πλήρη ελευθερία να εκφραστώ με ό,τι μέσο, υλικό, τρόπο ήθελα. Ήταν φανταστικά χρόνια. Συνάντησα κόσμο με τον οποίο διατηρώ ακόμα σχέσεις, ανθρώπους που είναι ενεργοί στον χώρο της γλυπτικής. Εγώ, δυστυχώς, δεν είμαι καθόλου, δεν προλαβαίνω. Αγάπησα τον ντανταϊσμό και την αποδόμηση της κλασικής τέχνης, τον Μαρσέλ Ντισάν και τη Νίκι ντε Σεντ Φαλ, μου άρεσαν ο Άντι Γουόρχολ και ο Τζεφ Κουνς.

Στην αρχή οι πελάτες δεν με εμπιστευόντουσαν επειδή είμαι γυναίκα, έλεγαν «δεν θέλω να μου το κάνει αυτή» και μου το μετέφεραν οι άλλοι artists. Απαντούσα: «Δεν πειράζει, λογικό είναι, σιγά σιγά θα τους κερδίσω».

• Το πρώτο τατουάζ πάνω μου το έκανα το 1999, ήταν ένα αυτοκίνητο με το Μπιπ Μπιπ να το οδηγεί. Ήθελα να κάνω και νωρίτερα, αλλά δεν είχα την οικονομική άνεση. Όταν το χτύπησα, είχα αγοράσει ήδη το πρώτο μου μοτεράκι, ήταν ολόκληρη διαδικασία να το παραγγείλω από Αγγλία, έδωσα τα λεφτά που είχα μαζέψει από τη δουλειά μου σε ένα βιβλιοπωλείο. Τότε αρχίζω να ψάχνομαι, προσπαθώ να βρω κάποιον να με διδάξει. Δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, υπήρχε μυστικοπάθεια, έβρισκα κλειστές τις πόρτες. Δεν ήξερα κανέναν από τον χώρο, δεν είχα ιδέα.

• Το πρώτο τατουάζ που χτύπησα σε άλλον ήταν μια τρίλιζα στο δάχτυλο της κολλητής μου. Κάνουμε ακόμα παρέα και το έχει μέχρι σήμερα.

• Έκανα παρέα με ροκαμπιλάδες, έτσι η γνωριμία μου με τον κόσμο του τατουάζ είχε γίνει νωρίτερα. Βγαίναμε στα Εξάρχεια, σε μέρη όπως το Cherry, που έπαιζε Έλβις Πρίσλεϊ, Έντι Κόχραν, Μπάντι Χόλι, Stray Cats. Μας άρεσε το στυλ στα ρούχα μας, τύποι σαν τον Τζέιμς Ντιν και τον Μάρλον Μπράντο με μηχανές και αλήτικο ύφος, η νοσταλγία, ο ρομαντισμός αλλά και το επαναστατικό στοιχείο του ροκ εν ρολ.

Καταλαβαίνεις ότι κάνεις όνομα, ότι συζητιέται η δουλειά σου όταν πια ξεφεύγεις από τα όρια της Αθήνας και μπορεί να ταξιδέψουν για να κλείσουν ραντεβού μόνο μ’ εσένα.

Vassω: Η ζωή με τα Τατουάζ

• Πήγα στο Medusa Tattoo Studio και τους είπα ότι ήθελα να ασχοληθώ με το τατουάζ, απάντησαν ότι δεν μπορούν να μου δείξουν, αλλά ότι θα έκαναν ένα φεστιβάλ. Είχαν δει ότι έφτιαχνα δαχτυλίδια, μου πρότειναν λοιπόν να πάρω ένα περίπτερο και να εκθέσω αυτά. Δέχτηκα, αν και δεν είχα σκοπό να πουλήσω τα κοσμήματα, για μένα τα έφτιαχνα. Εκεί γνώρισα όλη την τότε σκηνή, Έλληνες αλλά και ξένους καλλιτέχνες, συνάντησα και τον Δημήτρη Αρώνη του Dermagraphics. Τον ρώτησα αν θα μπορούσε να με πάρει στο στούντιο όταν θα τελείωνα τη σχολή, «όποτε θες», μου είπε. Ξεκίνησα, λοιπόν, τη μαθητεία μου, έκανα δύο ώρες να πάω από το Χαλάνδρι στον Κορυδαλλό κι άλλες δύο για να γυρίσω. Θυμάμαι να φεύγω δέκα από το σπίτι και να γυρνάω δέκα. Το ήθελα πολύ όμως και δεν σκεφτόμουν τις αποστάσεις. Οι γονείς μου νόμιζαν ότι έκανα πλάκα, ότι θα μου περνούσε, ότι έτσι κι αλλιώς δεν θα μπορούσα εύκολα να το κάνω επαγγελματικά και πως θα το κρατούσα για χόμπι. Όταν είδαν ότι το εννοούσα, με στήριξαν.

• Αυτό που με γοήτευσε στο τατουάζ ήταν πως είναι μια τέχνη και μια τεχνική που γνώριζαν λίγοι, ότι οι πελάτες μας δεν κατέβαιναν από το Κολωνάκι αλλά ήταν μουσικοί και είχαν μπάντες. Είχαμε, βέβαια, να κάνουμε με κόσμο που είχε βγει από τη φυλακή, με κάποιους που ερχόντουσαν στην άδειά τους και θα έμπαιναν ξανά, μπορεί και να μάθαινες ότι δολοφόνησαν τον πελάτη σου. Ωστόσο, ήταν μια καλή δουλειά και σε άνοδο, τότε άρχισε να αλλάζει η άποψη του κόσμου γι’ αυτή.

• Το 2004 ήμουν πια επαγγελματίας στο Eightball της Πατησίων. Ξεκίνησα κάνοντας τα εύκολα, κινέζικα ιδεογράμματα που ήταν τότε της μόδας, γραμματάκια και tribal. Μετά από πέντε χρόνια πέρασα στο old school, γι’ αυτό το είδος μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε μεγάλο κοινό. Τότε όλοι ενημερωνόμασταν, παίρναμε ιδέες και εκπαιδεύαμε τους πελάτες με τα περιοδικά, τα αμερικανικά και κάποια ιταλικά που βρίσκαμε στην Ομόνοια. Εξηγούσαμε τι είναι traditional και τι new school, τι είναι το blackwork που είχαν ξεκινήσει να διαδίδουν Βρετανοί καλλιτέχνες. Αρχίσαμε να τους προτείνουμε να επιλέγουν κάτι που να ταιριάζει στα δικά τους γούστα και όχι σχέδια που είχαν όλοι.

• Στην αρχή οι πελάτες δεν με εμπιστευόντουσαν επειδή ήμουν γυναίκα, έλεγαν «δεν θέλω να μου το κάνει αυτή» και μου το μετέφεραν οι άλλοι artists. Απαντούσα: «Δεν πειράζει, λογικό είναι, σιγά σιγά θα τους κερδίσω». Όταν ξεκίνησα, υπήρχαν άλλες δύο στον χώρο, η κόρη του πρώτου Έλληνα τατουατζή, η Άννα του Τζίμη, και η Σουζάνα, που δεν το έκανε επαγγελματικά, χτυπούσε σε κατάληψη. Στο δικό μου Electric Mama Tattoo είμαστε αυτήν τη στιγμή πέντε γυναίκες και ο Jerome, με χαροποιεί πολύ αυτή η συνθήκη. Είναι πολλές πλέον οι γυναίκες στο τατουάζ, αλλά σε σχέση με τους άντρες παραμένουν λίγες.

• Τα τατουατζίδικα υπήρξαν μέρη που θα πέρναγες απλά για να πιεις τον καφέ σου, για να δεις τον καλλιτέχνη σου και να πείτε τα νέα σας, μπορεί να έβλεπες να αράζουν δέκα άτομα απ’ έξω. Εγώ ήμουν και παραμένω λίγο Αγγλίδα στα ραντεβού μου, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ αν με διακόπτουν, εκτός από μια φορά που ξαφνικά άρχισε να βρέχει και μπήκε ένας φίλος που δεν είχε πού να πάει.

Το πρώτο τατουάζ που χτύπησα σε άλλον ήταν μια τρίλιζα στο δάχτυλο της κολλητής μου. Κάνουμε ακόμα παρέα και το έχει μέχρι σήμερα.

• Το old school είναι ένα στυλ που πλέον αρέσει σε όλους, σε κορίτσια και αγόρια, σε κάθε ηλικία. Όλοι έχουμε εικόνα των σχεδίων του Sailor Jerry, αγαπάμε το vintage, τις εικόνες και τα σχέδια που θυμίζουν κάτι από το παρελθόν. Επίσης πιστεύω ότι μας κερδίζει με τη διαχρονικότητά του, θα δεις ένα τέτοιο τατουάζ μετά από είκοσι χρόνια και θα στέκεται, με τη γραμμή του και το solid χρώμα του.

• Αποενοχοποιήθηκε μέσω της τηλεόρασης το τατουάζ στην Ελλάδα, όταν μπήκαν τα πρώτα μικρά σε αυτήν και έπειτα εμφανίστηκε ο Δημήτρης Σκαρμούτσος, έχοντας τον ρόλο του κριτή σε ένα σόου που μπορεί παρακολουθούσε και μια νοικοκυρά, γιατί είχε να κάνει με τη μαγειρική.

• Το πιο περίεργο και αμήχανο περιστατικό που μου έχει τύχει είναι ο «Τζαμάνγκο», ένας πελάτης που ήθελε να χτυπήσει αυτήν τη λέξη στο κούτελο, και μάλιστα ανάποδα, για να τη διαβάζει στον καθρέφτη. Όση ώρα μού περιέγραφε το σχέδιο, έκανε μουτζούρες στο χαρτί, δεν μπορούσα να καταλάβω τι γράφει και δεν ήμουν σίγουρη αν έπρεπε να προχωρήσουμε, γιατί όσο μου μιλούσε, έκανε κινήσεις καράτε. Έλεγε: «Σε λένε Βάσω, είσαι η βάση όλων», ενώ εγώ προσπαθούσα να τον πείσω να επιλέξει άλλο σημείο, εκείνος επέμενε: «Εγώ έχω έρθει από τα βουνά να σε βρω για να κάνω αυτό το τατουάζ και θα το κάνω όπως θέλω εγώ, να φαίνεται». Με τα πολλά συνεννοηθήκαμε, το χτυπήσαμε όπως το είχε σκεφτεί κι έφυγε πολύ ευχαριστημένος.

• Καταλαβαίνεις ότι κάνεις όνομα, ότι συζητιέται η δουλειά σου όταν πια ξεφεύγεις από τα όρια της Αθήνας και μπορεί να ταξιδέψουν για να κλείσουν ραντεβού μόνο μ’ εσένα.

• Υπάρχει προκατάληψη ακόμα και σήμερα γύρω από τα τατουάζ, είναι πολλοί αυτοί που δεν θέλουν να φαίνονται όσα κάνουν, κυρίως οι γιατροί και μισθωτοί που σκέφτονται ότι θα απορριφθούν από δουλειές. Άνετοι είναι οι κομμωτές, οι σεφ και οι άνθρωποι που εργάζονται σε μπαρ, εκείνοι που δεν κρίνονται για το τι έχουν πάνω τους, πού και πώς το έχουν.

• Πλέον δεν συνδέεται με τη μουσική και τις υποκουλτούρες το τατουάζ, μπορεί να έχουν τατουάζ άνθρωποι που δεν πάει το μυαλό σου. Ακόμα και ένα πρόσωπο της πολιτικής έκανε τατουάζ, αλλά δεν το ξέρει κανείς. Ο μεγαλύτερος ηλικιακά άνθρωπος που έχω αναλάβει ήταν μια γυναίκα ογδόντα δύο ετών, τη συνάντησα στην Ισλανδία, ήρθε να χτυπήσει ένα σύμβολο παρέα με την κόρη και την εγγονή της.

• Δεν συμπαθώ τα άτσαλα, τα πρόχειρα τατουάζ. Δέχομαι να κάνει φίλος σε φίλο στο σπίτι, όλοι το έχουμε κάνει, κι εγώ, είναι κάτι που σε συνδέει με τον άλλον. Αλλά δεν μου αρέσει όταν αυτό περνάει για καλό τατουάζ.

• Αρνούμαι να κάνω τατουάζ εθνικιστικού περιεχομένου.

• Είναι πολλοί εκείνοι που θα αναρωτηθούν «μα, γιατί κάνει τόσα τατουάζ αν δεν σημαίνουν κάτι γι’ αυτή/-όν». Όμως όταν ανακαλύφθηκαν τα αρχαιότερα τατουάζ του κόσμου σε δύο αιγυπτιακές μούμιες, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα σύμβολα που είχε η μία πάνω της ήταν μάλλον για καλλωπιστικούς λόγους. Δεν είμαι, λοιπόν, της άποψης ότι πρέπει να έχουμε μια εξήγηση για κάθε τατουάζ που κάνουμε, δεν χρειάζεται να συμβολίζει κάτι συγκεκριμένο, είναι ομορφιά, είναι σαν κόσμημα.

• Πέτυχα πριν από δυο-τρία χρόνια έναν πελάτη σε μια συναυλία να ουρλιάζει από χαρά, μου έλεγε ότι από τότε που κάναμε το τατουάζ για έναν φίλο του που πέθανε σταμάτησε να κλαίει, άρχισε να νιώθει καλά και να βγαίνει ξανά έξω, λειτούργησε θεραπευτικά η διαδικασία για εκείνον. Υπάρχουν ραντεβού στα οποία θα μιλήσεις λίγο παραπάνω απ’ όσο συνηθίζεις, έτσι κι αλλιώς αναπτύσσεται μια σχέση εκείνη τη στιγμή, ακουμπάς τον πελάτη και μπαίνεις στην αύρα του. Αυτή είναι για μένα η μαγεία του τατουάζ, όπως και το ότι κατά κάποιον τρόπο η τέχνη της δερματοστιξίας έχει μεγαλύτερη σχέση με την τέχνη της γλυπτικής παρά με της ζωγραφικής, όπως συνηθίζουμε να λέμε. Δουλεύεις πάνω σε κάτι ζωντανό και όχι δισδιάστατο. Εκείνη τη στιγμή δυο άνθρωποι ενώνονται σε μια τελετουργία. Εισπράττεις αγάπη σε αυτήν τη δουλειά, αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχω αποκομίσει, γι’ αυτό δεν θα επέλεγα να κάνω κάτι άλλο αν γυρνούσα τον χρόνο πίσω.

• Θαυμάζω τους καλλιτέχνες που προσεγγίζουν το τατουάζ εικαστικά, που έχουν μια μοντέρνα ματιά, πατώντας πάντα στην κλασική σχολή. Μπορεί να χρησιμοποιήσουν διαφορετικά και πολλά χρώματα, κάτι που δεν συνέβαινε παλιά, θα ξεφύγουν από τις νεκροκεφαλές και τους αετούς και θα φτιάξουν μια ντουζιέρα, κάτι εντελώς άλλο.

• Είναι μια δουλειά με εικόνα, που εντυπωσιάζει, και αναγνωρισιμότητα, αν είσαι καλός, που σου δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσεις πολύ κόσμο, να κάνεις ταξίδια, είναι μια τέχνη που μπορείς να την πας παντού, να τη φτάσεις στην Ιαπωνία και να τη δουλέψεις εξίσου καλά. Σίγουρα μέσα στα χρόνια μπήκαν στον χώρο κάποιοι από μόδα, αλλά αυτό δεν είναι κακό, τα πράγματα αλλάζουν, ο κόσμος μπορεί να μην ακούει πια τη μουσική που ακούγαμε εμείς, αυτό δεν σημαίνει όμως πως όποιος μπει χωρίς αυτές τις αναφορές δεν θα κάνει καλά τη δουλειά ‒ είναι πολύ πιθανό να την κάνει εξίσου καλά και με μια φρεσκάδα.

• Είτε ζητήσεις μόνο μια τελεία είτε ένα σχέδιο που να καλύπτει όλη την πλάτη, ένας επαγγελματίας οφείλει να σε σεβαστεί το ίδιο, του εμπιστεύεσαι το σώμα σου. Πρέπει να είναι προσιτός, να ακούσει τα θέλω σου, που ίσως να είναι μην ταιριάζουν με τα δικά του, μπορεί να μην έχετε την ίδια αισθητική, όμως πρέπει να έχει τη διάθεση να βρείτε έναν κοινό δρόμο ώστε να δημιουργήσετε κάτι όμορφο μαζί. Πρέπει να αρνηθεί, αν δεν γνωρίζει κάτι καλά, και να σε παραπέμψει σε κάποιον άλλον καλλιτέχνη.

• Tattoo artist που να μην έχει κάνει λάθος δεν υπάρχει, εκτός αν δεν δουλεύει πολλά χρόνια. Το θέμα είναι να καταφέρνεις να κάνει αυτό το λάθος να δείχνει σωστό. • Έχω ακούσει πολλά αρνητικά σχόλια για την εμφάνιση και το στυλ μου στον δρόμο, δεν απαντάω ποτέ, ο καθένας έχει την άποψή του και ούτε μπορείς να εκπαιδεύσεις κάποιον να του αρέσεις, ειδικά τους μεγαλύτερους, που συχνά γίνονται αδιάκριτοι, σε σύγκριση με τους νεότερους, που μπορεί να πιστεύουν τα ίδια, που αντιμετωπίζουν τα τατουάζ ως κάτι που ανήκει στο περιθώριο.