Ισπανία: Σε καθεστώς προστασίας πίνακας που αποδίδεται στον Καραβάτζιο

Παραλίγο να πουληθεί σε δημοπρασία στην Ισπανία για 1.500 ευρώ, ενώ η αξία του εκτιμάται στα 50 εκατομμύρια

Σε καθεστώς προστασίας τέθηκε από την ισπανική κυβέρνηση μια μικρή ελαιογραφία, η οποία θεωρείται ότι είναι έργο του Ιταλού δεξιοτέχνη του μπαρόκ Καραβάτζιο. Σύμφωνα με δημοσίευμα του “Γκάρντιαν”, το καθεστώς προστασίας θα δώσει στους ειδικούς επιπλέον χρόνο για να μελετήσουν τον πίνακα προκειμένου να προσδιορίσουν την πραγματική του αξία, καθώς παλαιότερα πίστευαν ότι ήταν ένα απλό αντίγραφο.

Εκπρόσωπος της περιφερειακής κυβέρνησης της Μαδρίτης είχε χαρακτηρίσει τον πίνακα «παράδειγμα της αριστείας και της εικονογραφικής μαεστρίας του ιταλικού νατουραλισμού», με σημαντική επιρροή στη ζωγραφική του 17ου αιώνα στην περιοχή.

«Το ακάνθινο στεφάνι»

Ο πίνακας, με τίτλο «Το ακάνθινο στεφάνι», έγινε πρωτοσέλιδο φέτος όταν αποσύρθηκε από δημοπρασία στον οίκο δημοπρασιών Ansorena στη Μαδρίτη και απαγορεύτηκε μάλιστα η εξαγωγή του με κείμενο που εξέδωσε η ισπανική κυβέρνηση. Μέρες πριν από την πώληση, το Μουσείο Πράδο επικοινώνησε με το Υπουργείο Πολιτισμού της Ισπανίας με στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το έργο μπορεί να είναι του μεγάλου καλλιτέχνη. Μέχρι τότε, το έργο είχε αποδοθεί στο εργαστήριο του ζωγράφου του 17ου αιώνα Χοσέ ντεΡιβέρα, θαυμαστή του Καραβάτζιο που ήταν επίσης γνωστός στα ιταλικά ως «Lo Spagnoletto» ή ο Μικρός Ισπανός, με αρχική προσφορά 1.500 €. Εάν, στην πραγματικότητα, το έργο είναι φιλοτεχνημένο από τον Καραβάτζιο, θα εκτιμηθεί περίπου για 50 εκατομμύρια ευρώ (σχεδόν 56.700.000 δολάρια).

Τι εκτιμούν οι ειδικοί;

Η Maria Cristina Terzaghi, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Roma Tre της Ρώμης, είναι μεταξύ των μελετητών που πιστεύουν ότι ο πίνακας που αποσύρθηκε από την πώληση της Μαδρίτης είναι το πρωτότυπο «Ecce Homo» του Caravaggio. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την απόδοση», είπε η Terzaghi, η οποία πήγε στη Μαδρίτη για να δει το έργο.

Η Terzaghi είπε ότι ο καμβάς ταίριαζε με την περιγραφή και το μέγεθος των αντίστοιχων έργων του Καραβάτζιο που αναφέρονται σε δύο καταλόγους συλλεκτών του 17ου αιώνα και ότι η φιγούρα του Πιλάτου βασίστηκε σε ένα μοντέλο που εμφανίζεται σε ένα άλλο έργο του, τη «Madonna of the Rosary», που βρίσκεται στο Kunsthistorisches Museum στη Βιέννη. Η Terzaghi πιστεύει ότι ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε στη Νάπολη γύρω στο 1606. Πρόσθεσε μάλιστα ότι ο καμβάς είχε υποστεί κάποιες απώλειες χρώματος και αποχρωματισμό και «δεν ήταν σε πολύ καλή κατάσταση».

Πού βρίσκεται σήμερα

Το «Crowning of Thorns» ανήκει στα τρία παιδιά του ιδρυτή της σχολής σχεδιασμού IADE της Μαδρίτης Antonio Pérez de Castro και της καλλιτέχνιδας Mercedes Méndez Atard. Το νέο καθεστώς προστασίας του πίνακα απαιτεί να ενημερώνουν τις τοπικές αρχές σε περίπτωση που αποφασίσουν να τον πουλήσουν, δίνοντας έτσι στην κυβέρνηση την ευκαιρία να αγοράσει το έργο. Ενώ οι αναλύσεις μεταξύ μελετητών αναμένεται να συνεχιστούν, η περιφερειακή κυβέρνηση σημείωσε: «Οι πληροφορίες που εμφανίστηκαν τους τελευταίους μήνες, μαζί με τις μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από ειδικούς, ενισχύουν τη θεωρία ότι είναι έργο του Καραβάτζιο».

Παλιότερα, στρώματα βρωμιάς είχαν κρύψει βασικές λεπτομέρειες, αλλά, αφού καθαρίστηκαν, έγινε φανερό ότι ο πίνακας φέρει το χαρακτηριστικό στυλ του Καραβάτζιο. Για παράδειγμα, ο καλλιτέχνης χρησιμοποίησε τεχνικές υπογραφής όπως το chiaroscuro – τη χρήση δραματικού φωτισμού και σκιάς – σε όλο το έργο του. Η παρουσία αυτής της τεχνικής στο «The Crowning of Thorns» αναφέρθηκε ως απόδειξη όταν αποσύρθηκε από τη δημοπρασία τον Απρίλιο. Επιπλέον, το θέμα του πίνακα, η μαστίγωση του Χριστού, ήταν ένα θέμα που απασχόλησε τον Καραβάτζιο σε άλλο πρώιμο έργο, όσο ζούσε στη Νάπολη.

«Στοιχεία όπως οι ψυχολογικές απεικονίσεις των χαρακτήρων, ο ρεαλισμός των προσώπων, η φωτεινή δύναμη που φωτίζει το σώμα του Χριστού, η αλληλεπίδραση των τριών χαρακτήρων και η επικοινωνία που δημιουργεί με τον θεατή το καθιστούν ένα έργο μεγάλου καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος », ανέφερε σε ανακοίνωσή της η περιφερειακή κυβέρνηση.