Σύνδρομο Μινχάουζεν: Τι είναι η νοσηρή γονεϊκή αγάπη

Όταν κάποιος έχει Σύνδρομο Μινχάουζεν, έχει μελετήσει καλά τα συμπτώματα που θέλει να υποκριθεί, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να πείθει τον περίγυρο του.

Σύνδρομο Μινχάουζεν ή αλλιώς νοσηρή γονεϊκή αγάπη. Το όνομα του συνδρόμου προέρχεται από τον βαρόνο Μινχάουζεν, Γερμανό συγγραφέα (1720-1797), και πρωταγωνιστή του βιβλίου του Ροδόλφου Ράσπε, του 1785. Στο βιβλίο περιγράφονται τα φανταστικά και ψεύτικα κατορθώματα του βαρόνου που άρχισε να τα διηγείται όταν επέστρεψε από τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1768-1774).

Το σύνδρομο περιεγράφηκε, για πρώτη φορά, από τον Dr. Richard Ascher, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet το 1951

Όταν κάποιος έχει σύνδρομο Μινχάουζεν, έχει μελετήσει καλά τα συμπτώματα που θέλει να υποκριθεί, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να πείθει τον περίγυρο του για την κλινική του κατάσταση και όντως να παίρνει τον οίκτο που αρχικά αποσκοπούσε.

Τι είναι το σύνδρομο Μινχάουζεν:

Οφείλεται σε μια διανοητική διαταραχή, όπου ο “ασθενής” επινοεί ασθένειες, ή τις προκαλεί ο ίδιος στον εαυτό του μέσω της λήψης φαρμάκων ή αυτοτραυματισμού. Ο σκοπός του δεν είναι, η απουσία του από την εργασία, η οικονομική αποζημίωση ή πρόσβαση σε φάρμακα. Αλλά το να καλύψει βασικές του ψυχολογικές ανάγκες, όπως η προσέλκυση της προσοχής των άλλων και η συμπάθεια στο πρόσωπό του.

Συνήθως το άτομο αυτό είναι καλά ενημερωμένο για τα συμπτώματα των σωματικών ή ψυχικών διαταραχών και εύκολα μπορεί να ξεγελάσει έμπειρους γιατρούς ή ψυχολόγους. Αρέσκεται δηλαδή στον ρόλο του “ασθενή”. Επισκέπτεται συχνά διάφορα νοσοκομεία και υποβάλλεται σε σωρεία διαγνωστικών εξετάσεων ή ακόμα και σοβαρών εγχειρήσεων. Γνωρίζει πολύ καλά ότι λειτουργεί μέσα σε υπερβολές. Σε αντίθεση με το υποχονδριακό άτομο που πιστεύει ότι είναι πραγματικά άρρωστος.

Όταν το σύνδρομο γίνεται δολοφονική απόπειρα

Το σύνδρομο Μινχάουζεν διά αντιπροσώπου είναι μία κλινική διαταραχή στην οποία ένας φροντιστής προκαλεί τεχνητά μία ασθένεια ή τραυματισμό σε ένα άτομο υπό τη φροντίδα του, όπως το παιδί του ή ένας ηλικιωμένος ενήλικας ή ένα άτομο με αναπηρία.

Έχει παρατηρηθεί σε ακραία μορφή, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της 34χρόνης μητέρας από την Αμερική, η οποία υπέβαλε τον 8 χρονο γιο της σε 13 επεμβάσεις χωρίς κανέναν απολύτως λόγο, προκαλώντας του τεχνητές μολύνσεις και αδυναμία, και πείθοντας ακόμα και το δικαστήριο να αποκλείσει τον πατέρα από το να βλέπει το παιδί, κόβοντας έτσι κάθε ελπίδα σωτηρίας του παιδιού.

Χρειάστηκαν χρόνια μέχρι το ιατρικό προσωπικό καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά, και ότι δεν υπάρχουν συμπτώματα και να συλληφθεί τελικά η μητέρα.

Το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια μορφή κακοποίησης παιδιών ή ηλικιωμένων

Από τη συγκεκριμένη διαταραχή εμπνεύστηκε το βιβλίο αιχμηρά αντικείμενα (sharp objects), στο οποίο βασίστηκε αργότερα και η ομότιτλη τηλεοπτική σειρά. Πρόκειται για μια ψυχοπαθολογία, η οποία είναι επικίνδυνη, καθώς οι αποδέκτες αυτής της νοσηρής φροντίδας μπορεί να οδηγηθούν και στο θάνατο.

Ο φροντιστής εισάγει στον οργανισμού του θύματος ουσίες με στόχο να επιφέρει ασθένεια τεχνητά στο θύμα. Το σύνδρομο αυτό, στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), αναφέρεται στην πρόκληση ή επινόηση νόσου από τον γονέα.

Η συγκεκριμένη διαταραχή, αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις δολοφονική απόπειρα, καθώς πολλές φορές τα θύματα δηλητηριάζονται σταδιακά και υποκύπτουν (όπως στην περίπτωση του βρέφους που έχασε τη ζωή του από υπερνατριαιμία), ενδιαφέρει πέρα από την ψυχιατρική επιστήμη, και την εγκληματολογία, καθώς, πολλές φορές όπως έχει αποδειχτεί, είναι φοβερά δύσκολο να γίνει η διάγνωση της διαταραχής ή είναι πολύ αργά καθώς το θύμα έχει φτάσει σε επικίνδυνο σημείο για την ζωή του και για την ψυχική του υγεία.

Συνήθως οι γονείς με την διαταραχή έχουν και οι ίδιοι το σύνδρομο και στην πρώτη του μορφή

Το σύνδρομο Μινχάουζεν αφορά ως επί το πλείστον μητέρες (75%), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εμπλέκονται σιωπηρά και αλλά μέλη της οικογένειας ως ηθικοί αυτουργοί. Η διαταραχή αυτή, όσο ξένη και να μας φαίνεται από την ελληνική κοινωνία, έχει κάποιες απολήξεις οι οποίες αφορούν πληθυσμό με κάποιου είδους αναπηρία, ή νοητική υστέρηση. Η παραμέληση ή η κακομεταχείριση ενός τέτοιου ανθρώπου ή ακόμα και ενός ηλικιωμένου θα πρέπει να εξετάζεται σε βάθος.

Συνήθως τα χαρακτηριστικά που μας παραπέμπουν στη διαταραχή είναι:

• Υποφαινόμενη ασθένεια ή συμπτωματολογία του θύματος στην οποία ο θύτης επιμένει και έχει άρτια γνώση (εδώ να πούμε πως τα συμπτώματα είναι πραγματικά, καθώς το παιδί ή το θύμα μπορεί να έχει θανατηφόρα συμπτώματα όπως ποσοστά ουσιών στο αίμα, αιμορραγία, κακώσεις στο έντερο ή στον οισοφάγο κλπ αλλά αυτό που ισχυρίζεται ο θύτης, πχ καρκίνος, λευχαιμία κλπ, δεν ισχύει σε καμία περίπτωση).
• Συνεχής αναζήτηση ιατρικής φροντίδας και συχνές επισκέψεις σε νοσοκομεία ή συχνή χρήση φαρμάκων.
• Άρνηση του θύτη για οποιαδήποτε ευθύνη ή ανάμειξη στο πρόβλημα ή τη νόσο (κάνει έντονα πως δεν ξέρει ενώ πριν λίγο περιέγραφε με γλαφυρότητα τα συμπτώματα).
• Άμεση υποχώρηση των συμπτωμάτων, όταν το παιδί απομακρύνεται από τον φροντιστή (πχ μείνει στο νοσοκομείο ή κάποιες μέρες στους παππούδες).

Η μέση ηλικία των παιδιών που κακοποιούνται είναι τα 4 χρόνια

Τα μισά παιδιά είναι κάτω των 2 χρονών και τα 75 % κάτω των 6 χρονών. Η μέση διάρκεια μέχρι να μπει η διάγνωση είναι 22 μήνες. Στις 60% των περιπτώσεων υπήρχε κακοποίηση και σε άλλα παιδιά στην οικογένεια. Θάνατος παρατηρείται στο 6-10% των περιστατικών και 7% παρουσιάζουν μόνιμη αναπηρία.

Η πιο συνηθισμένη κακοποίηση που υποβάλλονται τα άτομα αυτά είναι η δηλητηρίαση τα τραύματα και η ασφυξία. Η κακοποίηση αυτή επαναλαμβάνεται συχνά και πολλές φορές την ίδια μέρα και ώρα.

To σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου, μπορεί να το έχουν άτομα πέρα κάθε υποψίας όπως η μητέρα ενός παιδιού (75% των περιπτώσεων)

Η κόρη ενός ηλικιωμένου, ο νοσηλευτής ενός υπερήλικα ή ατόμου με ειδικές ανάγκες. Συχνά τα άτομα που κακοποιούν άλλα άτομα, ζητούν τα ίδια βοήθεια. Παίρνουν τα παιδιά τους αμέσως στο νοσοκομείο, και εμφανίζονται στο γιατρό ή τον ψυχολόγο ιδιαίτερα ανήσυχοι για την πορεία της υγείας του θύματος.

Δεν είναι γνωστό τι ωθεί τα άτομα αυτά να ενεργούν με αυτό τον τρόπο, αλλά είναι άτομα με διαταραχές της προσωπικότητας. Αρκετοί είχαν στη παιδική τους ηλικία διάφορα ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα (συχνές ασθένειες, κακοποίηση, παραμέληση). Ή υπήρξαν και τα ίδια θύματα του συνδρόμου αυτού.

Ακόμα οι θύτες μελετούν ιατρικά θέματα και αποκτούν εμπειρία και γνώσεις που τα χρησιμοποιούν, είναι πολύ αφιερωμένα και στοργικά στα θύματα, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και επιζητούν την προσοχή και συμπάθεια του περιβάλλοντός τους. Προσπαθούν να είναι φιλικοί με το ιατρικό προσωπικό και με την συμπεριφορά τους αισθάνονται ισχυροί και πιστεύουν ότι έχουν τον πλήρη έλεγχο. Εάν τύχει και δεν γίνουν πιστευτοί, συχνά αλλάζουν γιατρό ή νοσοκομείο.

Συνήθως ο θύτης είναι η μητέρα (75%) και σπανιότερα ο πατέρας (7%) που τις πιο πολλές φορές δεν συμμετέχει καν στη θεραπεία του παιδιού του. Η μητέρα συχνά αφηγείται στις φίλες και τους συγγενείς της τα συμπτώματα που έχει το παιδί της. Τις επισκέψεις που έχει κάνει στα νοσηλευτήρια και το πόσο υποφέρει από την κατάσταση αυτή. Με τον τρόπο αυτό ικανοποιείται. Διότι προκαλεί το περιβάλλον της, να ασχολείται συνεχώς μαζί της, να της συμπαραστέκεται και να τη λυπάται.

Τα παιδιά που είναι θύματα του συνδρόμου αυτού πιθανόν να έχουν δια βίου ψυχολογικά προβλήματα. Ή να αναπτύξουν και τα ίδια το σύνδρομο όταν μεγαλώσουν.