Τα όνειρα ενός «Σουλτάνου» και η σκληρή πραγματικότητα

Τις κρίσιμες 36 ώρες, που επιχειρησιακά η μια χώρα «μετράει» τις δυνάμεις και την πρώτη αντίδραση της άλλης, η Ελλάδα οφείλει να είναι έτοιμη. Έτοιμη να απαντήσει με ισχύ και δύναμη ίση και μεγαλύτερη της πρόκλησης από τη γειτονική χώρα. Οι ασκήσεις ετοιμότητας, και το δίχτυ ασφαλείας που έχει «απλώσει» η ΑΣΔΕΝ σε ολόκληρο το Αιγαίο, καθιστά την απάντηση από πλευράς χώρας μας, μονόδρομο. Διότι όταν έχεις να αντιμετωπίσεις έναν «γεωπολιτικό νταή», όταν σε χτυπάει δεν γυρίζεις και το άλλο μάγουλο. Και για όσους αμφισβητούν την ικανότητα, ετοιμότητα, αλλά και αποτελεσματικότητα των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων θα τους παραπέμψουμε στο «καυτό» επίσης καλοκαίρι  του 2020, όταν ο Κυβερνήτης της Φρεγάτας Λήμνος με την περίφημη επακούμβηση έστειλε τους Τούρκους «με την ουρά στα σκέλια» πίσω στη Σμύρνη.

Συνεχίζεται το κρεσέντο των τουρκικών απειλών και αλησμόνητων επιδιώξεων του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μιας και για ακόμη μια φορά το ΓΕΕΘΑ κατέγραψε μπαράζ υπερπτήσεων σε Μακρονήσι και Ανθρωποφάγους, ενώ συνολικά έγιναν 41 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και δύο αερομαχίες, λίγες μέρες πριν την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.

Μάλιστα, ο Τούρκος Πρόεδρος, φαίνεται ότι ετοιμάζει το έδαφος για ένα ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι μιας και με παράνομη NAVTEX επιχειρεί να παρεμποδίσει την Κύπρο από το να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες εντός της δικής της ΑΟΖ με το ερευνητικό σκάφος «ARCTIC», ενώ υποστηρίζουν με θράσος και προκλητικότητα ότι είναι σε θέση ακόμη εάν χρειαστεί να βγάλουν τα πλοία τους στη περιοχή. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο εκπρόσωπος του ΑΚP, Ομέρ Τσελίκ, ο οποίος δήλωσε πως: «Η Τουρκία δεν παραβιάζει τα δίκαια δικαιώματα κανενός και δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να παραβιάσει τα δικά της».

Η Ελληνική απάντηση θα υπάρξει εάν και εφόσον απαιτηθεί

Όπως είναι φυσιολογικό σε Μαξίμου και Υπ. Εξωτερικών προετοιμάζονται για όλα τα σενάρια, μιας και η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί με προσοχή τις διαρροές που φέρνουν τον Ταγίπ Ερντογάν να προσέρχεται στην σύνοδο του ΝΑΤΟ με στόχο να κατηγορήσει της Ελλάδα για στρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου και να αμφισβητήσει την κυριαρχία τους. «Η Ελλάδα δεν προεξοφλεί την στάση που θα τηρήσει η Τουρκία στην προσεχή Σύνοδο του ΝΑΤΟ, καθώς και σε άλλα διεθνή φόρα και ούτε διακινεί σενάρια σχετικά με το ενδεχόμενο έγερσης των τουρκικών μονομερών αιτιάσεων περί αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου» σημείωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου. Το αν θα επιχειρήσει την κίνηση υψηλού ρίσκου μετά το στραπάτσο από την Ευρώπη είναι το μεγάλο ζητούμενο. «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο ενός εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία» υποστήριξε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ.

Τα όνειρα του «Σουλτάνου» και το οικόπεδο 6

Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά από το πρόσφατο Εθνικό Συμβούλιο που έγινε στην Κύπρο, υπό την προεδρία του Νίκου Αναστασιάδη, των αρχηγών των κομμάτων και της Προέδρου της Βουλής, ήταν κοινή η πεποίθηση ότι η Τουρκία πρόκειται να κλιμακώσει την ακραία ρητορική της στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπό αυτό το πρίσμα, η Κύπρος εκτιμά ότι απώτερος στόχος της Άγκυρας αυτό το διάστημα, είναι το οικόπεδο 6 στη δυτική πλευρά της Κύπρου.

Το συγκεκριμένο οικόπεδο έχει ανατεθεί στην Τotal, προκειμένου να διεξάγει έρευνες και εξόρυξη, ενώ στρατηγικός εταίρος είναι και η ιταλική ΕΝΙ, με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για τεράστιες ποσότητες αερίου στη περιοχή. Να σημειωθεί, ότι ο Πρόεδρος της Κύπρου αναχώρησε χθες, Τετάρτη, για τις Βρυξέλλες, όπου θα συμμετάσχει στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 23 και 24 Ιουνίου, με τον κ Αναστασιάδη να υπογραμμίζει, ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός καταβάλλει προσπάθειες, ώστε να πέσουν οι τόνοι, να υπάρξουν δίαυλοι επικοινωνίας και να αποφευχθεί η περαιτέρω ένταση.

Όπως εξήγησε ο κ. Αναστασιάδης, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, οι κυρώσεις αν και είχαν δρομολογηθεί τελικά δεν επιβλήθηκαν. Σύμφωνα με τον Βηματοδότη, ο λόγος είναι επειδή «ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν τα συμφέροντα που έχουν στην τουρκική οικονομία, την εξάρτηση των βιομηχανιών τους και τα συμφέροντα τραπεζών στην Τουρκία». Στο ίδιο δημοσίευμα σημειώνεται μάλιστα ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποκάλυψε, ότι σε συνάντηση που είχε με τον Ζοζέπ Μπορέλ (Ύπατο Αρμοστή της ΕΕ) του ξεκαθάρισε πως η Κύπρος δεν έχει να περιμένει κάτι στο θέμα των κυρώσεων.

Όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, τόσο η Τουρκία θα «γλυκοκοιτάζει Αιγαίο και Συρία» μιας και βλέπει να υπάρχουν δυνατότητες για εκείνη. Ειδικότερα, η Τουρκία φαίνεται, ότι θα συνεχίσει να «παίζει το χαρτί της Δυτικής χώρας» μιας και όπως είπαμε και πιο πάνω η μεγαλομανία της έχει να κάνει με την προβολή πεποίθησης σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο, ότι αποτελεί ισχυρός σύμμαχος της Δύσης, πολύ περισσότερο σε μια περίοδο, που ο Έλληνας Πρωθυπουργός γύρισε με σημαντικό πακέτο δώρων από ΗΠΑ και Γαλλία. Για αυτό και κλιμακώνει συνεχώς με την Ελλάδα και διεθνοποιεί  τα ελληνοτουρκικά, μιας και με μεγάλο ενδιαφέρον Ελλάδα και Κύπρος αναμένουν τη στάση του «Σουλτάνου» στην επικείμενη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στις 29-30 Ιουνίου.

Προσοχή όμως! Για την Τουρκία, με την οικονομία της στον «πάτο» και έναν Ερντογάν να προετοιμάζεται ενδεχομένως για πρόωρες εκλογές, όλα θα πρέπει να τα περιμένουμε. Διότι, για την γειτονική χώρα, ένας πόλεμος Ελλάδας – Τουρκίας δεν είναι κάτι που μπορεί να αποκλειστεί στο ευρύτερο μέλλον, μιας και μπορεί μια ευθεία σύγκρουση με την Ελλάδα να μην είναι κάτι που σκέφτεται ο Ερντογάν, όμως είναι μια επιλογή που οι στενοί του άνθρωποι του «ψιθιρίζουν» και θα την θέσουν επί τάπητος εάν χρειαστεί να απαντήσει ο Ερντογάν στο δίλλημα εμπλοκή ή απώλεια ευκαιρίας.

Η παράλογη απαίτηση για την αποστρατικοποίηση των νησιών της Ελλάδας

Η γειτονική χώρα επικαλείται και συνεχίζει να ονειρεύεται την αποστρατικοποίηση των νησιών μας, την ώρα που αυτά έχουν ελληνικό στρατό με τις… ευλογίες της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Όσον αφορά τη στρατικοποίηση, το καθεστώς των ελληνικών νησιών του Αν. Αιγαίου διέπεται από διεθνείς συνθήκες.

Ειδικότερα:

• το καθεστώς των νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης διέπεται από τη Σύμβαση της Λωζάννης για τα Στενά του 1923, η οποία αντικαταστάθηκε με τη Σύμβαση του Montreux του 1936,

• το καθεστώς των νήσων Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και

• το καθεστώς των Δωδεκανήσων διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947.

Λήμνος και Σαμοθράκη

Η αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών Λήμνου και Σαμοθράκης- η οποία μαζί με την αποστρατικοποίηση των Δαρδανελλίων, της Θάλασσας του Μαρμαρά και του Βοσπόρου, καθώς επίσης και των τουρκικών νησιών Ίμβρου (Gokceada), Τενέδου (Bozcaada) και Λαγουσών (Tavcan), αρχικώς προεβλέπετο από τη Σύμβαση της Λωζάννης για τα Στενά του 1923, ωστόσο καταργήθηκε από τη Σύμβαση του Montreux του 1936- η οποία, όπως ρητώς μνημονεύεται στο προοίμιό της, αντικατέστησε στο σύνολό της την προαναφερόμενη Σύμβαση της Λωζάννης.

Το δικαίωμα της Ελλάδας να εξοπλίσει τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη αναγνωρίσθηκε από την Τουρκία, σύμφωνα και με την επιστολή που απηύθυνε στον έλληνα Πρωθυπουργό στις 6 Μαΐου 1936 ο τότε Τούρκος Πρέσβης στην Αθήνα Roussen Esref, κατόπιν οδηγιών της Κυβέρνησής του. Η Τουρκική Κυβέρνηση επανέλαβε αυτή τη θέση, όταν ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Rustu Aras, απευθυνόμενος προς την Τουρκική Εθνοσυνέλευση με την ευκαιρία της κύρωσης της Συμβάσεως του Montreux, αναγνώρισε ανεπιφύλακτα το νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας να εγκαταστήσει στρατεύματα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, με τις εξής δηλώσεις του: “Οι διατάξεις που αφορούν τις νήσους Λήμνο και Σαμοθράκη, οι οποίες ανήκουν στη γειτονική μας και φιλική χώρα Ελλάδα και είχαν αποστρατικοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της Σύμβασης της Λωζάννης του 1923, επίσης καταργήθηκαν με τη νέα Σύμβαση του Montreux και αυτό μας ευχαριστεί ιδιαίτερα” (Εφημερίδα των πρακτικών της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, τεύχος 12, Ιούλιος 31/1936, σελ. 309). Παρόμοιες διαβεβαιώσεις εδόθησαν σχετικώς, κατά την ίδια περίοδο, εκ μέρους της Τουρκίας προς τις Κυβερνήσεις τρίτων ενδιαφερομένων χωρών.

Το καθεστώς των νησιών Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας

Όσον αφορά στα προαναφερόμενα νησιά (Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος, Ικαρία), πουθενά στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης δεν προβλέπεται ότι αυτά θα τελούν υπό καθεστώς αποστρατικοποιήσεως.

Η Ελληνική Κυβέρνηση ανέλαβε μόνον την υποχρέωση, σύμφωνα με το Aρθρο 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης, να μην εγκαταστήσει εκεί ναυτικές βάσεις ή οχυρωματικά έργα. Ειδικότερα, το ανωτέρω άρθρο προβλέπει τα εξής:

“Προς εξασφάλισιν της ειρήνης, η Ελληνική Κυβέρνησις υποχρεούται να τηρή εν ταις νήσοις Μυτιλήνη, Χίω, Σάμω και Ικαρία τα ακόλουθα μέτρα:

• Αι ειρημέναι νήσοι δεν θα χρησιμοποιηθώσιν εις εγκατάστασιν ναυτικής βάσεως ή εις ανέργερσιν οχυρωματικού τινος έργου.

• Θα απαγορευθεί εις την Ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοίαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως, η Οθωμανική Κυβέρνησις, θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήν αεροπλοϊαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων.

• Αι ελληνικαί στρατιωτικαί δυνάμεις εν ταις ειρημέναις νήσοις θα περιορισθώσι εις τον συνήθη αριθμόν των δια την στρατιωτικήν υπηρεσίαν καλουμένων, οίτινες δύνανται να εκγυμνάζωνται επί τόπου, ως και εις δύναμιν χωροφυλακής και αστυνομίας ανάλογον προς την εφ΄ ολοκλήρου του ελληνικού εδάφους υπάρχουσαν τοιαύτην”.

Ενώ η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα εφαρμόσει με συνέπεια τις παραπάνω διατάξεις, η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι υποχρεούται σύμφωνα με το ίδιο άρθρο να μην επιτρέπει στα στρατιωτικά της α/φη να υπερίπτανται του εναερίου χώρου των εν λόγω ελληνικών νησιών, έχει επανειλημμένως παραβιάσει και συνεχίζει να παραβιάζει τις σχετικές νομικές της υποχρεώσεις.

Από την άλλη πλευρά, το ίδιο άρθρο επιτρέπει στην Ελλάδα να διατηρεί συνήθη αριθμό καλουμένων για τη στρατιωτική θητεία στρατιωτών, οι οποίοι δύνανται να εκπαιδεύονται επί τόπου, καθώς επίσης και δυνάμεων Χωροφυλακής και Αστυνομίας.

Το καθεστώς των Νήσων του Ν.Α. Αιγαίου (Δωδεκάνησα)

Τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα “κατά πλήρη κυριαρχία” από τη Σύμβαση Ειρήνης των Παρισίων, μεταξύ Ιταλίας και Συμμάχων, τον Απρίλιο του 1947. Περαιτέρω, οι διατάξεις της εν λόγω Συνθήκης προβλέπουν την αποστρατικοποίηση των νήσων αυτών: “Αι ανωτέρω νήσοι θα αποστρατιωτικοποιηθώσι και θα παραμείνωσιν αποστρατιωτικοποιημέναι”. Στα Δωδεκάνησα υφίστανται ορισμένες δυνάμεις εθνοφυλακής, οι οποίες έχουν δηλωθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις της συμφωνίας CFE.

Όσον αφορά τους τουρκικούς ισχυρισμούς για αποστρατικοποίηση των Δωδεκανήσων, σημειώνεται ότι:

• Η Τουρκία δεν αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος σε αυτήν τη Συνθήκη του 1947, η οποία, επομένως, αποτελεί “res inter alios acta” γι’ αυτήν, δηλαδή ζήτημα που αφορά άλλα κράτη. Σύμφωνα δε με το άρθρο 34 της Συνθήκης της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, “μια συνθήκη δεν δημιουργεί υποχρεώσεις ή δικαιώματα για τρίτες χώρες” εκτός των συμβαλλομένων.

• Η πρόβλεψη περί αποστρατικοποίησης των Δωδεκανήσων έγινε μετά από αποφασιστική παρέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης και απηχεί τις πολιτικές σκοπιμότητες της Μόσχας εκείνη τη χρονική περίοδο. Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι τα καθεστώτα αποστρατικοποίησης έχασαν το λόγο ύπαρξής τους με τη δημιουργία των συνασπισμών του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ως ασύμβατα με τη συμμετοχή χωρών σε στρατιωτικούς συνασπισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, το καθεστώς της αποστρατικοποίησης έπαψε να εφαρμόζεται για τα ιταλικά νησιά Panteleria, Lampedusa, Lampione και Linosa, καθώς και για τη Δ. Γερμανία από τη μια πλευρά, και τη Βουλγαρία, Ρουμανία, Αν. Γερμανία, Ουγγαρία και Φιλανδία από την άλλη πλευρά.

Πέραν των ανωτέρω, η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλο κυρίαρχο κράτος στον κόσμο, δεν μπορεί να παραιτηθεί από το φυσικό και νόμιμο δικαίωμά της για άμυνα σε περίπτωση απειλής στρεφομένης κατά των νησιών της ή οποιουδήποτε άλλου μέρους της επικράτειάς της. Πόσο μάλλον, τη στιγμή που η Τουρκία, παραβιάζοντας κατάφωρα τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την απειλεί με πόλεμο σε περίπτωση που ασκήσει ένα νόμιμο και κυριαρχικό δικαίωμα που της παρέχει το διεθνές δίκαιο.

«Ο Φάκελος Αιγαίο»

Από την άλλη πλευρά,  κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια σχεδιασμένη κρίση η οποία ενδεχομένως θα μπορούσε να καταλήξει σε θερμό επεισόδιο. Η χώρα μας οφείλει να είναι προετοιμασμένη για όλα τα σενάρια, με την Τουρκία να γνωρίζει πως η απάντηση αυτή τη φορά θα είναι ηχηρή και δεν θα έχει καμία σχέση με όσα τραγελαφικά έγιναν στα Ίμια. Η απάντηση θα είναι ακόμη ισχυρότερη από εκείνη το καλοκαίρι του 2020, όταν η φρεγάτα «Λήμνος» ανάγκασε τους Τούρκους να φύγουν με την «ουρά στα σκέλια» πίσω στη Σμύρνη.

Παράλληλα, έχει σημασία εάν θα επιμείνουμε στη γραμμή των 6 ν.μ , και εάν επιτέλους θα προχωρήσουμε στην επέκταση των 12 ν.μ, μιας και δεν είναι παράλογο να εκτιμήσουμε, ότι ενδεχομένως στο μέλλον η Τουρκία να επιχειρήσει τετελεσμένα μέσα σε Ελληνική Α.Ο.Ζ που έχει οριοθετηθεί με την Αίγυπτο. Και φαντάζεστε το πόσο δύσκολο ερώτημα θα είναι ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Διότι μπορεί να μην φθάσουμε σε πόλεμο, αλλά να προσκληθούμε σε αυτόν.

«Τι επιθυμεί η Ελλάδα;»

Αυτό που πρέπει να επιθυμεί η χώρα μας είναι το να έχει αφενός καλές σχέσεις με την Τουρκία, όμως για κανέναν λόγο δεν θα πρέπει να υποταχθούμε στα φοβικά σύνδρομα του παρελθόντος, ούτε να επιτρέψουμε τη δημιουργία ενός νέου Συνδρόμου της Στοκχόλμης με τις όποιες απειλές και φόβους για ενδεχόμενη φινλανδοποίηση.

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν εχέγγυο εμπιστοσύνης, ασφάλειας και αξιοπιστίας και βρίσκονται στη διάθεση της Κυβέρνησης και των πολιτών της χώρας με σκοπό την αποτροπή οποιουδήποτε επιχειρήσει να σφετεριστεί τα ελληνικά συμφέροντα.  Βεβαίως, «συν Αθηνά και χείρα κίνει» και αυτό είναι κάτι που ευτυχώς η σημερινή Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη το έχει καταλάβει. Η ποιοτική αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων σε συνδυασμό με την διάνοιξη νέων διπλωματικών οδών, δίνει στη χώρα μας ένα πρώτο προβάδισμα στην αέναη αυτή διένεξη με την Τουρκία.

«Η σκληρή πραγματικότητα»

Δυστυχώς ή ευτυχώς, όπως το πάρει ο καθένας, σε περίπτωση θερμού επεισοδίου ή ακόμη και πολεμικής διένεξης με τη Τουρκία, η Ελλάδα είναι μόνη της. Ναι ανήκει στην Ε.Ε, στο ΝΑΤΟ κλπ, όμως τις κρίσιμες ώρες ουδείς θα σπεύσει για υποστήριξη. Τις κρίσιμες 36 ώρες, που επιχειρησιακά η μια χώρα «μετράει» τις δυνάμεις και την πρώτη αντίδραση της άλλης, η Ελλάδα οφείλει να είναι έτοιμη. Έτοιμη να απαντήσει με ισχύ και δύναμη ίση και μεγαλύτερη της πρόκλησης από τη γειτονική χώρα. Οι ασκήσεις ετοιμότητας, και το δίχτυ ασφαλείας που έχει «απλώσει» η ΑΣΔΕΝ σε ολόκληρο το Αιγαίο, καθιστά την απάντηση από πλευράς χώρας μας, μονόδρομο. Διότι, όταν έχεις να αντιμετωπίσεις έναν «γεωπολιτικό νταή», όταν σε χτυπάει δεν γυρίζεις και το άλλο μάγουλο. Και για όσους αμφισβητούν την ικανότητα, ετοιμότητα, αλλά και αποτελεσματικότητα των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων θα τους παραπέμψουμε στο «καυτό» επίσης καλοκαίρι  του 2020, όταν ο Κυβερνήτης της Φρεγάτας Λήμνος με την περίφημη επακούμβηση έστειλε τους Τούρκους «με την ουρά στα σκέλια» πίσω στη Σμύρνη.