Ο Αριστόβουλος Μάνεσης, το Σύνταγμα ως αναγκαστικό δίκαιο και ο Άδωνις

Όπως ο κορυφαίος των Ελλήνων συνταγματολόγων Αριστόβουλος Μάνεσης συνήθιζε να υπενθυμίζει στους μαθητές και στους συνομιλητές του, μία από τις ύπατες διακρίσεις του δικαίου είναι η διάκριση ανάμεσα σε ενδοτικό και αναγκαστικό δίκαιο και αφορά καίρια κι αποφασιστικά την εφαρμογή του Συντάγματος και την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Συγκεκριμένα, ενώ το ενδοτικό δίκαιο περιλαμβάνει κανόνες στους οποίους μπορεί να αντισταθεί η ατομική βούληση κατά την εφαρμογή τους, η εφαρμογή των κανόνων του αναγκαστικου δικαίου δεν μπορεί να προσκρούσει στην αντίθετη βούληση ενός προσώπου ή μιας μεμονωμένης οντότητας. Οι διατάξεις του Συντάγματος, δεν κουραζόταν να υπενθυμίζει ο Αριστόβουλος Μάνεσης, είναι βέβαια «κατεξοχήν δημόσιας τάξεως, είναι κανόνες αναγκαστικού και όχι ενδοτικού δικαίου, η δε τήρησή τους δεν εναπόκειται στην καλή θέληση των ενδιαφερόμενων οργάνων, πολιτών ή πολιτικών κομμάτων. Το Σύνταγμα είναι σύνολο υποχρεωτικών κανόνων, αλλιώς δεν είναι τίποτε».

Ασφαλώς αυτή η υπενθύμιση του «πρύτανη των Ελλήνων συνταγματολόγων» έχει απτές εφαρμογές στην πολιτική ζωή της δημοκρατικής μας πολιτείας και έχει ως δέκτες κυρίως τα πολιτικά κόμματα. Τα κόμματα είναι οργανικά στοιχεία της πολιτικής μας ζωής, συστατικά στοιχεία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος (άρθρο 29, παρ. 1 Συντ.), «αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η συναίνεσή τους μπορεί να καλύψει δίκην παπικού συγχωροχαρτίου, συνταγματικές παραβάσεις, συνταγματικές ανωμαλίες, διδάσκει ο Α. Ι. Μάνεσης και έχει προδήλως κάθε δίκαιο να το υπενθυμίζει, γιατί αυτή η θεμελιώδης συνταγματική παραδοχή τείνει να παραβιάζεται από το κομματικό και το προσωπικό συμφέρον.

Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί την δυνατότητα να αποχωρήσει από τις εργασίες της Βουλής, αλλά είναι μια απόφαση που παράγει συγκεκριμένα νομικά και πολιτικά αποτελέσματα. Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει το δικαίωμα να ζητεί διάλυση της Βουλής και προκήρυξη πρόωρων εκλογών με όποιο πολιτικό δίλημμα θέλει, αλλά, όπως θυμίζει ο κορυφαίος των Ελλήνων συνταγματολόγων, η απόφαση της αποχώρησης από την Βουλή παράγει συγκεκριμένα νομικά και πολιτικά αποτελέσματα που πρέπει να γίνονται σεβαστά από τον Αλ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, αν η εισήγηση του Αντιπροέδρου της Νέας Δημοκρατίας και υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνι Γεωργιάδη για εκλογές στο τέλος της τετραετίας γίνει δεκτή από τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τότε, όπως τόνισε ο κ. Γεωργιάδης σε σημερινή του συνέντευξη, οι εκλογές θα γίνουν το καλοκαίρι, σε σχεδόν έξι μήνες.

Αυτό δεν θα υπηρετεί ενδεχομένως τα πολιτικά σχέδια της Κουμουνδούρου, όπως αποτυπώθηκε και στην αντίδραση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ κ. Πάνου Σκουρλέτη. Θα είναι όμως πλήρως σύμφωνο με το Σύνταγμα, το οποίο ως το κατ εξοχήν σύνολο κανόνων αναγκαστικού δικαίου αδιαφορεί για την ατομική πολιτική βούληση και το ατομικό πολιτικό συμφέρον του κ. Τσίπρα. Στην περίπτωση της υιοθέτησης της εισήγησης του κ. Γεωργιάδη, η αποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ από την Βουλή θα οδηγήσει τους πολιτικούς σχεδιασμούς της Κουμουνδούρου σε παρατεταμένο πολιτικό εκφυλισμό, αφού η μείζων αντιπολίτευση θα απουσιάζει από την καρδιά της πολιτικής μας ζωής για σχεδόν έξι μήνες, αλλά ο συντακτικός νομοθέτης δεν μπορεί να προβαίνει σε à la carte διατάξεις για το ένα ή το άλλο κόμμα ή πολιτικό αρχηγό.

Ελάχιστη σημασία έχει προφανώς αν κυριολεκτούσε λοιπόν ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης ως προς το περιεχόμενο της εισήγησης του προς τον κ. Μητσοτάκη. Το ουσιώδες είναι ότι ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων ήρθε σήμερα να υπενθυμίσει με τον τρόπο του κάτι πολύ απλό μα τόσο λησμονημένο από διαπρύσιους κήρυκες της συνταγματικής τάξης και ορισμένους νομομαθείς που λησμονούν την θεμελιακή αρχή, ότι το Σύνταγμα είναι αναγκαστικό δίκαιο, κι όχι βέβαια θεσμικός παιδότοπος. Ιστορικός είναι ο κ. Γεωργιάδης, αλλά έχει αφομοιώσει, ως υπεύθυνος πολιτικός παίκτης, την λογική του Συντάγματος σε βαθμό που θα κάνει τον εκλιπόντα Αριστόβουλο Μάνεση να χαμογελά από ικανοποίηση.