Καθώς τα χρήματα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη τελειώνουν, οι ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν στις 23 Μαρτίου για τα επόμενα βήματα σχετικά με το εν λόγω Ταμείο, αν και το μελλοντικό πεδίο εφαρμογής και η χρήση του παραμένουν σε αβεβαιότητα.
Τα κράτη μέλη στις 20 Μαρτίου «συμφώνησαν να εξετάσουν» μια περαιτέρω αύξηση του προϋπολογισμού του ταμείου, καθώς η αύξηση των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ που συμφωνήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για την παροχή στην Ουκρανία 1 εκατομμυρίου πυρομαχικών και για την ομαδική αγορά περισσότερων εξοπλισμών για τον ίδιο σκοπό.
Τον Δεκέμβριο, οι ηγέτες της ΕΕ δέσμευσαν επίσης άλλα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2027. Υπήρξε «συνεννόηση» μεταξύ των κρατών μελών, καθώς αρκετοί διπλωμάτες της ΕΕ εξήγησαν ότι αυτό θα χρησιμοποιηθεί μόνο από το 2024 και μετά.
Ωστόσο, το βαρύτατο πλέον ταμείο όπλων της ΕΕ, ύψους 7,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αρχικά προοριζόταν για την παροχή θανατηφόρας και μη θανατηφόρας βοήθειας σε εταίρους παγκοσμίως και την πληρωμή αποστολών και επιχειρήσεων στρατιωτικής εκπαίδευσης της ΕΕ, εξαντλείται υπό τις αυξανόμενες ανάγκες της Ουκρανίας.
Μέχρι στιγμής, η υποστήριξη του ταμείου που χρησιμοποιείται για την Ουκρανία λειτουργεί ad hoc, αποφασίζοντας κατά περίπτωση αν θα ξεκλειδώσουν τα χρήματα. Ωστόσο, δεν υπήρξε μεγάλη σαφήνεια για τα κράτη μέλη και το Κίεβο σχετικά με το πόσα χρήματα θα χρειαστούν τους επόμενους μήνες και χρόνια.
Κράτη μέλη της ΕΕ και διπλωμάτες έχουν υποστηρίξει ότι τα συμφωνηθέντα 3,5 δισ. ευρώ δεν θα είναι επαρκή ή βιώσιμα και ότι το μέλλον του ταμείου πρέπει να αποφασιστεί σύντομα σύμφωνα με την Alexandra Brzozowski and Aurélie Pugnet | EurActiv.com
Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη (23 Μαρτίου), μια πρόταση που κατέθεσε η Σλοβακία, την οποία είδε η EURACTIV, είχε ως στόχο να καθοριστεί η χρήση των 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής. Ωστόσο, παρά την υποστήριξη 20 κρατών μελών, δεν κατάφερε να λάβει ομόφωνη στήριξη.
«Η εφαρμογή μιας τέτοιας αύξησης θα πρέπει να σέβεται το συνολικό πεδίο εφαρμογής και να διασφαλίζει την προβλεψιμότητα του ΕΜΕ», ανέφερε το προτεινόμενο κείμενο, καλώντας το Συμβούλιο «να εφαρμόσει την περαιτέρω αναπλήρωση το συντομότερο δυνατό».
Η αναφορά στο «παγκόσμιο πεδίο εφαρμογής» αποσκοπούσε στο να κερδίσει τις χώρες που θέλουν να δουν τα κεφάλαια να χρησιμοποιούνται και για τις προσπάθειες του μπλοκ σε άλλες περιοχές, όπως η Αφρική, για την οποία προορίζονταν αρχικά.
Ενώ τουλάχιστον 20 κράτη μέλη υποστήριξαν τη διατύπωση, δύο είχαν επιφυλάξεις για διαδικαστικές τροποποιήσεις, η διατύπωση δεν μπήκε στο τελικό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής λόγω έλλειψης ομοφωνίας, επιβεβαίωσαν αρκετοί διπλωμάτες της ΕΕ.
Ωστόσο, ο στόχος των υποστηρικτών της, να αρθεί η συζήτηση στην ημερήσια διάταξη, επιτεύχθηκε.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η συζήτηση θα πρέπει να γίνει σε υπουργικό επίπεδο, με τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 24 Απριλίου να αποτελεί πιθανότατα την επόμενη ευκαιρία.
Εν τω μεταξύ, έχουν κυκλοφορήσει ορισμένες επιλογές σχετικά με πιθανές λύσεις.
«Ο επίτροπος Τιερί Μπρετόν πρότεινε να ανακατευθυνθεί ο αχρησιμοποίητος προϋπολογισμός της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης», δήλωσε στη EURACTIV ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
«Ο προϋπολογισμός της ΕΕ, φυσικά, δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει την άμυνα. Ωστόσο, μπορούμε να δώσουμε τα χρήματα πίσω στα κράτη μέλη και στη συνέχεια να τα βάλουν τα ίδια στο EPF», πρόσθεσε ο διπλωμάτης.
Σύμφωνα με αρκετούς διπλωμάτες της ΕΕ, άλλα σενάρια περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός ειδικού ταμείου για την Ουκρανία ή την πρόσκληση πρόσθετων εθελοντικών συνεισφορών από κράτη μέλη ή τρίτες χώρες στη διευκόλυνση.
«Το ΕΜΕ δεν σχεδιάστηκε για έναν τέτοιας κλίμακας πόλεμο στα σύνορά μας», δήλωσε στη EURACTIV τρίτος διπλωμάτης της ΕΕ, προσθέτοντας ότι ανεξάρτητα από το πότε θα αποφασιστεί η επόμενη αναπλήρωση, όλα θα εξαρτηθούν από το ερώτημα ποιος ευρύτερος στόχος είναι πρόθυμος να υποστηριχθεί από τα κράτη μέλη.
Ένας πιο παγκόσμιος ρόλος;
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι Ευρωπαίοι έσπασαν αρκετά από τα αμυντικά ταμπού της Ένωσης, όπως η χρήση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη για την Ουκρανία για την προμήθεια θανατηφόρων όπλων.
Η κίνηση να χρησιμοποιηθεί το εκτός προϋπολογισμού μέσο – οι συνθήκες της Ένωσης της απαγορεύουν να χρησιμοποιεί τον τακτικό πολυετή προϋπολογισμό του για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με στρατιωτικές ή αμυντικές επιπτώσεις – για να αποζημιώσει τα κράτη μέλη για τις άμεσες παραδόσεις όπλων σε μια εμπόλεμη χώρα, χαρακτηρίστηκε ως «καμπή» στην αμυντική πολιτική της ΕΕ. Το ΕΜΕ προοριζόταν αρχικά να στηρίξει τους εταίρους στην παροχή θανατηφόρας και μη θανατηφόρας βοήθειας και στις στρατιωτικές αποστολές και επιχειρήσεις της ΕΕ.
Όμως, με τη συζήτηση για την αναπλήρωση έρχεται το ερώτημα για το πού θα δαπανηθούν οι μελλοντικές δόσεις και ποια γεωγραφική εμβέλεια προορίζεται να έχει το ταμείο.
Εάν τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφωνήσουν να χρησιμοποιήσουν τις αναπληρώσεις για όπλα και πυρομαχικά για την Ουκρανία, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη θα χρειαστεί περισσότερους πόρους «σε όλο τον κόσμο, ακόμη και για την Ουκρανία». Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ προειδοποίησε σε συνέντευξή του στη EURACTIV στις αρχές του μήνα.
«Το ερώτημα είναι: Θέλουμε να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτό το εργαλείο για να εξοπλίσουμε την Ουκρανία και πώς θα υποστηρίξουμε τους στρατούς των εταίρων μας, για παράδειγμα, στην Αφρική; Υπάρχουν πολλές δεσμεύσεις», δήλωσε ο Μπορέλ.
«Θέλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε ένας παγκόσμιος παράγοντας; Τότε αυτό κοστίζει χρήματα και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφασίσουν», πρόσθεσε.
Από νωρίς, τα κράτη μέλη της ΕΕ και η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ εξέφρασαν την επιθυμία να επωφεληθούν και οι εταίροι στην Αφρική, στη νότια γειτονιά της ΕΕ, στον Καύκασο και στα Δυτικά Βαλκάνια.
Τα κράτη μέλη, ωστόσο, είναι διχασμένα ως προς το ποια γεωγραφική κατανομή των πόρων θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα πέραν της Ουκρανίας, δήλωσαν αρκετοί διπλωμάτες της ΕΕ στη EURACTIV.
Η ΕΕ θα ήταν έτοιμη να προμηθεύσει θανατηφόρα όπλα στους εταίρους της Ένωσης πέραν της Ουκρανίας, ξεκινώντας από τον Νίγηρα και τη Σομαλία, επιβεβαίωσε ο Μπορέλ σε ένα φόρουμ για την ασφάλεια των εταίρων που διοργάνωσε η ΕΕ την Τρίτη (21 Μαρτίου).
«Γνωρίζουμε ότι οι εταίροι μας ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για θανατηφόρα υποστήριξη – ναι, αυτό που κάναμε για την Ουκρανία μπορεί να γίνει και θα γίνει και για άλλους», δήλωσε ο Μπορέλ.
Το πρώτο μέτρο βοήθειας για την παροχή οπλικού εξοπλισμού για τους αφρικανικούς εταίρους – Νίγηρα και Σομαλία – θα εγκριθεί σύντομα», πρόσθεσε.
Το σχόλιο σας