Νέα εποχή στις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ;

Ανοίγει μια νέα σελίδα στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ; Σύμφωνα με ειδικούς, οι διαδικασίες της Σουηδίας και των F-16, που αναμένεται να τρέξουν παράλληλα στα κοινοβούλια των δύο χωρών, θα αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στην πορεία των σχέσεων.

Η κατ’ αρχήν έγκριση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έχει εγείρει ερωτήματα για το αν θα ξεκινήσει μια νέα εποχή στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ και πώς θα προχωρήσουν. Σύμφωνα με ειδικούς, οι διαδικασίες σχετικά με τη Σουηδία και τους F – 16. που αναμένεται να τρέξουν παράλληλα στα κοινοβούλια των δύο χωρών,  θα είναι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες στην πορεία των σχέσεων των δύο χωρών.

Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, που ολοκληρώθηκε χθες, ήταν σημαντική για την Τουρκία όσον αφορά τις διμερείς συνομιλίες με πολλές χώρες, ιδιαίτερα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, καθώς και την έγκριση της Σουηδίας να υποβάλει τα ενταξιακά πρωτόκολλα της Συμμαχίας στη Βουλή.

Κατά τη συνάντηση με τον Μπάιντεν το απόγευμα της Τρίτης στο Βίλνιους, συζητήθηκαν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας, ιδιαίτερα των F-16, ενώ ο Ερντογάν είπε. πριν από τη συνάντηση, ότι «πι προηγούμενες συναντήσεις μας ήταν σαν προθέρμανση, αλλά τώρα ξεκινάμε μια νέα διαδικασία».   Η δήλωση έφερε στο νου τις ερωτήσεις «Είναι ο προάγγελος μιας νέας εποχής;».

Ο πολύπειρος διεθνολόγος Άλπερ Κοσκούν, ανώτερος αναλυτής στο Carnegie Foundation for International Peace, δήλωσε ότι από την οπτική των διμερών σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές έχουν δείξει τη βούλησή τους να ανοίξουν μια νέα σελίδα στις σχέσεις τους, προσθέτοντας ότι αυτή η βούληση εκφράστηκε τόσο στις δηλώσεις που έκαναν οι ΗΠΑ μετά τις εκλογές στην Τουρκία όσο και στην Άγκυρα. Δηλώνει ότι φαίνεται στα βήματα που έγιναν πρόσφατα.

Εφιστώντας την προσοχή στις οικονομικές συνθήκες στην Τουρκία, Κοσκούν υποστηρίζει: «Όταν κοιτάμε την Τουρκία, υπήρξε μια διαδικασία που μπορεί να περιγραφεί ως ένας γενικός επανασχεδιασμός στην εξωτερική πολιτική που διήρκεσε σχεδόν 2-2,5 χρόνια. Βλέπουμε ότι ο δυτικός κόσμος είναι ακόμα σημαντικός για την Τουρκία από κάθε άποψη. Δείτε ότι η προσπάθεια διατήρησης των σχέσεων σε μια πιο μετριοπαθή βάση έχει έρθει στο προσκήνιο».

Είναι αξιοπερίεργο το εάν η συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν θα φέρει τις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ σε νέο επίπεδο.

Ο αναλυτής Σινάν Ούλγκεν υπενθύμισε ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν περιορίζονται στα F-16, αλλά είναι πολύπλευρες, και εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ακόμη και αν εγκριθεί η πώληση των F-16, οι κυρώσεις CAATSA θα εξακολουθούν να είναι υπό αμφισβήτηση.

Επιπλέον, ο Ούλγκεν είπε ότι το πρόβλημα σχετικά με τα συστήματα S-400 που αγοράστηκαν από τη Ρωσία, συνεχίζεται, προσθέτοντας: «Η συνέχιση αυτού του ζητήματος των S-400 είναι προφανώς άβολη όσον αφορά τις διμερείς σχέσεις. Είναι απαραίτητο να βρεθεί μια λύση και μια κοινή φόρμουλα μεταξύ των δύο πλευρών. Έτσι ούτε η Τουρκία ούτε οι ΗΠΑ θα έχουν αυτό ακριβώς που θέλουν», λέει.

Ο Ούλγκεν προσθέτει ότι για να λυθούν αυτά τα προβλήματα, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα έδαφος διαπραγμάτευσης και να τεθούν οι σχέσεις σε μια πιο υγιή βάση, και δηλώνει επίσης ότι μια αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ για τη Συρία, με την οποία η Τουρκία δικαιολογημένα αισθάνεται άβολα, μπορεί επίσης να επηρεάσει θετικά τις σχέσεις.

Εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν δεν έχει λάβει ακόμη πρόσκληση στον Λευκό Οίκο κατά τη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν.

Ένα από τα σημαντικότερα επίκαιρα θέματα στο τραπέζι είναι αν τα F-16, στα οποία έχει επικεντρωθεί εδώ και καιρό η Τουρκία, θα εγκριθούν τη νέα περίοδο που ξεκινά στις σχέσεις των δύο χωρών.

Με την αίτησή της που έγινε το 2021, η Τουρκία ζητά από τις ΗΠΑ τα κιτ εκσυγχρονισμού 40 νέων F-16 και σχεδόν 80 υπαρχόντων F-16, τα οποία είναι σημαντικά από πλευράς αεράμυνας.

Μετά τη συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν, ήρθαν θετικές δηλώσεις από τις ΗΠΑ και αναφέρθηκε ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, συναντήθηκε με τα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων του Κογκρέσου των ΗΠΑ, η οποία είναι η κρίσιμη λήψη αποφάσεων για τα F-16. . Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Μπομπ Μενέντεζ έχει αρνητική γνώμη για την πώληση των F-16 στην Τουρκία.

Δηλώνοντας ότι είναι δυνατό ο Μπάιντεν να πείσει τα μέλη του Κογκρέσου λέγοντας ότι θα πάει και αυτός στην Ελλάδα με το F-35 εάν το επιθυμεί, ο Κοσκούν δήλωσε ότι τα F-16 είναι ένα από τα θέματα προτεραιότητας μεταξύ των δύο χωρών. «Αισθάνομαι ότι είναι προτιμότερο να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες τοποθετούνται σε πιο υγιές έδαφος», είπε.

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο τέλος της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν είπε τα εξής σχετικά με την ερώτηση για τα F-16:

«Όπως μας είπε ο κ. Πρόεδρος, λένε ότι το συνέδριο είναι δεσμευτικό. Αλλά είπαν επίσης ότι θα δώσουν συνέχεια. Η ελπίδα μας είναι ότι θα έχουμε θετικό αποτέλεσμα στη διαδικασία. Είμαι πιο αισιόδοξος από ποτέ».