Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Από την ένταση στον διάλογο

Η Ελλάδα και η Τουρκία γύρισαν μια νέα σελίδα στις μεταξύ τους σχέσεις. Τουλάχιστον όσον αφορά την πολιτική ατμόσφαιρα. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι διάλογος, όχι ένταση. Και αυτό πρόκειται να αποτυπωθεί στην εικόνα.

Οι υπουργοί δεν αποφεύγουν πλέον ο ένας τον άλλον. Αντίθετα, αναζητούν ευκαιρίες για κοινές φωτογραφίες και για συζητήσεις, έστω και στο “πόδι”. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φωτογραφία από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ την Τρίτη, όπου ο Γεραπετρίτης και ο Φιντάν συνομιλούν με τον Σουηδό υπουργό Εξωτερικών Τομπίας Μπίλστρομ και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ πριν από την έναρξη της συνάντησης.

Σύμφωνα με τη δημόσια τηλεόραση, το θέμα της συζήτησης ήταν σαφώς η ένταξη της Σουηδίας, ενώ έγινε αναφορά και στην Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας. που είναι προγραμματισμένο για τις 7 Δεκεμβρίου στην Αθήνα.

Μία εικόνα πολύ μακριά από όσα ίσχυαν το 2022, όταν μία χειραψία ανάμεσα σε έναν τούρκο και έναν Έλληνα υπουργό αποτελούσε είδηση.

Το θετικό κλίμα που δημιούργησε η αλληλεγγύη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετά τις εκλογές και τον σεισμό που έπληξε τη γειτονική χώρα, ανταμείφθηκε με την τουρκική βοήθεια κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών. Οι δύο χώρες προώθησαν επίσης σημαντική συνεργασία στο θέμα της μετανάστευσης, η οποία οδηγήθηκε σε δραστική μείωση. Το θέμα είχε γίνει αγκάθι στις διμερείς σχέσεις και πηγή τριβών.

Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ), το οποίο πρόκειται να συγκλιθεί στις 7 Δεκεμβρίου, δεν θα φέρει επανάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ούτε θα σβήσει τα ζητήματα που αποτέλεσαν πηγή έντασης μεταξύ των δύο χωρών.

Ωστόσο, πρόκειται για μια συνάντηση που παρέχει την ευκαιρία να διευρυνθεί ένας αριθμός διυπηρεσιακών συναντήσεων και διαλόγων στο πλαίσιο της οικοδόμησης εμπιστοσύνης και να δημιουργηθούν συνέργειες με στόχο να έρθουν πιο κοντά οι λαοί των δύο χωρών. Οι συμφωνίες και τα μνημόνια κατανόησης που θα υπογραφούν αφορούν την εφαρμογή της “θετικής ατζέντας” και αποτελούν μια προσπάθεια να αξιοποιηθεί η σημερινή ηρεμία μεταξύ των δύο χωρών. Όπως επανειλημμένα έχουν επισημάνει κυβερνητικές πηγές, στόχος είναι “να εδραιωθεί η ηρεμία και να επισφραγιστεί η βελτίωση των διμερών σχέσεων μέσω συμφωνιών που είναι επωφελείς και για τις δύο χώρες”. Οι διαφωνίες παραμένουν, αλλά στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι διαφωνίες δεν θα δημιουργήσουν διμερή κρίση”.

Την ίδια στάση συμμερίζονται και Τούρκοι αξιωματούχοι, οι οποίοι επισημαίνουν ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές απαιτούν υπομονή και συνέχιση του διαλόγου. Ακόμη και αν δεν αλλάξουν οι πάγιες θέσεις των δύο πλευρών, ακόμη και αν δεν αλλάξουν οι διεκδικήσεις της Τουρκίας, ο διάλογος πρέπει να συνεχιστεί. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει να απαντά στην ελληνική ναυσιπλοΐα, την οποία θεωρεί ότι παραβιάζει τις διεκδικήσεις της. Ένα θέμα στο οποίο η Τουρκία δεν έχει παραιτηθεί είναι το αίτημα για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.  Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι συνεχίζει να απαντά στις ελληνικές navtex που θεωρεί ότι θίγουν τις διεκδικήσεις της.

Στα ζητήματα που η Τουρκία δεν εγκαταλείπει είναι και η απαίτηση για αποστρατικοποίηση των νησιών. Σε αυτό το πλαίσιο απάντησε με antinavtex σε ελληνική navtex που αφορά άσκηση στην περιοχή της Ικαρίας, σημειώνοντας ότι αυτή παραβιάζει το «αποστρατικοποιημένο καθεστώς» του νησιού, «σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάννης».

Με τους τόνους πάντως να παραμένουν χαμηλά. Και το ημερολόγιο των υπερπτήσεων και παραβιάσεων στο Αιγαίο να συνεχίζει να γράφει μηδέν.