Κεραμέως: Η επιστολική ψήφος είναι μέτρο εμβάθυνσης της δημοκρατίας

«Η νέα κοινοβουλευτική χρονιά ξεκινάει τη Δευτέρα με ένα νομοσχέδιο, το οποίο πιστεύω ότι έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Το πρωί θα είμαστε στη Βουλή για να υπερασπιστούμε το νομοσχέδιο που θεσπίζει για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους τον θεσμό της επιστολικής ψήφου» ανέφερε την Κυριακή σε εκδήλωση στην Πάτρα η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και πρόσθεσε: «Η επιστολική ψήφος είναι ένα μέτρο, το οποίο αφορά όλους τους Έλληνες που μένουν στο εξωτερικό, αλλά και όλους τους Έλληνες που είναι στη χώρα μας».

Με τις τιθέμενες διατάξεις δίνεται δυνατότητα καθολικής άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο, χωρίς περιορισμούς, είτε εντός είτε εκτός επικρατείας.

Η Νίκη Κεραμέως, αναφέρθηκε σε όσους θέτουν ζήτημα στο να δοθεί σε όλους τους Έλληνες πολίτες που βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας, η δυνατότητα επιστολικής ψήφου χωρίς να υπάρχουν περιορισμοί. «Θα αντιστρέψω το ερώτημα: Γιατί να υπάρχουν περιορισμοί; Θέλουμε ή δεν θέλουμε να διευκολύνουμε τη δυνατότητα άσκησης ψήφου; Θέλουμε να άρουμε τις πρακτικές δυσκολίες που έχουν συμπολίτες μας; Νομίζω ότι θέλουμε», είπε η υπουργός Εσωτερικών που υπογράμμισε ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα για την ασφαλή άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.

«Η επιστολική ψήφος δεν είναι δεξιό, αριστερό ή κεντρώο μέτρο. Είναι μέτρο εμβάθυνσης της δημοκρατίας» είπε η Νίκη Κεραμέως και επικαλέστηκε τις έρευνες που δείχνουν ότι πάνω από το 70% των πολιτών εμφανίζονται θετικοί στην εφαρμογή της επιστολικής ψήφου.

«Με το νομοσχέδιο αυτό αίρονται όλα τα εμπόδια για όσους έχουν δικαίωμα ψήφου, νομικά και πραγματικά, για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν, όπου και αν βρίσκονται την ημέρα των εκλογών, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Δεν χορηγούμε δικαίωμα ψήφου, διευκολύνουμε την άσκηση του ήδη υπάρχοντος δικαιώματος ψήφου. Με μια απλή αλλά απολύτως διασφαλισμένη διαδικασία, όλοι οι Έλληνες, που έχουν δικαίωμα ψήφου και ζουν στο εξωτερικό, αλλά και όσοι ζουν στην Ελλάδα και επιθυμούν μπορούν πλέον να ψηφίσουν χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν, χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουν χρήματα», είπε η Νίκη Κεραμέως.

Για τη διάθεση με την οποία η κυβέρνηση προσέρχεται στη Βουλή σε διάλογο, η υπουργός Εσωτερικών διαβεβαίωσε τα κόμματα ότι η πολιτική ηγεσία είναι ανοιχτή σε προτάσεις και μάλιστα επιζητεί τη συμμετοχή των κομμάτων για να βελτιστοποιηθεί η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.

Η υπουργός Εσωτερικών έκανε διακριτή αναφορά στις διατάξεις για την εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων και εξήγησε: «Το πρόβλημα συζητείται εδώ και δεκαετίες. Αυτή η στρεβλή εικόνα συμμετοχής ή αντιστοίχως της αποχής. Στρεβλή εικόνα γιατί Έλληνες πολίτες που έχουν δικαίωμα ψήφου και βρίσκονταν στο εξωτερικό, έχουν αποβιώσει χωρίς να έχουν ενημερωθεί οι ελληνικές αρχές. Αυτό δημιουργεί στρεβλή εικόνα και γι΄αυτό τον λόγο προτείνεται μια αναλυτική διαδικασία εκκαθάρισης εκλογικών καταλόγων που θα αφορά τους άνω των 80 ετών, οι οποίοι δεν έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση, δεν λαμβάνουν σύνταξη, και φυσικά πάντοτε θα μπορούν να εμφανιστούν και να ψηφίσουν».

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο Με το νομοσχέδιο αυτό καθιερώνεται η δυνατότητα επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές και στα δημοψηφίσματα για όλους τους Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους.

Το νομοσχέδιο περιέχει διατάξεις για τον τρόπο εκλογής των ευρωβουλευτών και εναρμονίζεται με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για τις εθνικές εκλογές.

Εισάγει επίσης διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων με τη διαγραφή την 31η.10.2024, όσων σωρευτικώς έχουν γεννηθεί πριν από τη 1η.1.1944, δεν έχουν υποβάλει οι ίδιοι ή δεν εμφανίζονται ως εξαρτώμενα πρόσωπα σε φορολογικές δηλώσεις του φορολογικού έτους 2022, δεν έχουν ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ και δεν λαμβάνουν σύνταξη.

Επιπλέον, λαμβάνονται μέτρα για τη διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με φυσική παρουσία των ατόμων με αναπηρία και τη διευκόλυνση πρόσβασής τους στον προεκλογικό διάλογο.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΣ, οι προωθούμενες διατάξεις παρέμειναν στη διαβούλευση για δύο εβδομάδες και τα σχόλια που διατυπώθηκαν ελήφθησαν υπόψη για την τελική διαμόρφωση του νομοσχεδίου.

Ενδεικτικά, ενσωματώθηκε πρόβλεψη για τη μετάδοση των προεκλογικών μηνυμάτων και με υπότιτλους, κατόπιν πρότασης της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ). Κατόπιν άλλης πρότασης, ενσωματώθηκε πρόβλεψη η ταυτοπροσωπία για τη συμπλήρωση του ψηφοδελτίου να πραγματοποιείται είτε μέσω gov.gr είτε με την αποστολή αποδεικτικού ταυτότητας όπως επίσης η απαγόρευση η αποστολή του φακέλου επιστροφής να γίνει από τρίτο πρόσωπο (εκτός από την περίπτωση ρητής εξουσιοδότησης).

Σκοπός του σχεδίου νόμου, όπως σημειώνεται στην εισηγητική έκθεση, είναι: α) ο εκσυγχρονισμός του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών, μεταξύ άλλων και μέσω της εισαγωγής της δυνατότητας άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο για την εκλογή των ευρωβουλευτών της χώρας (ρύθμιση που πρόκειται να ισχύει και για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων), β) η περαιτέρω διευκόλυνση της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία.

Αναφέρεται επίσης ότι η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για αύξηση της συμμετοχής, ιδίως όσον αφορά ειδικές κατηγορίες ψηφοφόρων.

Για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας της επιστολικής ψήφου, μελετήθηκαν εκτενώς περιπτώσεις εφαρμογής της ανά την Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία. Σημαντικό βάρος δόθηκε στην πλήρη και αυστηρή ικανοποίηση των οδηγιών του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).

Με το σχέδιο νόμου θεσπίζεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή αιτήσεων των εκλογέων για τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός, πέραν της εγγραφής του εκλογέα στους εκλογικούς καταλόγους. Επίσης, δεν τίθεται κανένας γεωγραφικός περιορισμός και δεν απαιτείται η επίκληση οποιουδήποτε λόγου επιλογής της επιστολικής ψήφου.

Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή έως σαράντα (40) ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Ο εκλογέας εισέρχεται στην εφαρμογή με τους προσωπικούς του κωδικούς-διαπιστευτήρια της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. (taxisnet/ΑΑΔΕ) και η αίτηση επιβεβαιώνεται με χρήση κωδικού μιας χρήσης σε κινητό τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (One Time Password, OTP), για λόγους ασφαλείας.

Δεν εμπλέκονται στη διαδικασία τα πολιτικά κόμματα ή οι υποψήφιοι, είτε στην αποστολή είτε στην παραλαβή των φακέλων. Προβλέπονται αυστηρές ποινές σε όποιον διακινεί φάκελο ψηφοφορίας ή τον ανοίγει χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου.

Γίνεται ειδική μνεία για το ότι ο εκλογέας συνυποβάλλει υπεύθυνη δήλωση, με την οποία βεβαιώνει ότι συμπλήρωσε μόνος του το ψηφοδέλτιο και ότι εκφράζει την προσωπική του βούληση και μόνο.

Το σχέδιο νόμου ορίζει ότι οι φάκελοι πρέπει να έχουν φτάσει στα χέρια της Επιτροπής Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου έως τις 17:00 της παραμονής της ημέρας των εκλογών.

Για τη διασφάλιση της διαδικασίας και ιδίως της γνησιότητας της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου:

Οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας, ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μιας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άρθρο 8). Δίνεται δυνατότητα υποβολής της αίτησης σε προξενεία και στα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, με χρήση και της υπηρεσίας «my kep live». (παρ. 3 άρθρου 8). Δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία ο εκλογέας ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο, παρά μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις στην περίπτωση που δεν απέστειλε τον φάκελο επιστροφής ή ο φάκελος δεν παρελήφθη εμπροθέσμως, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα διπλοψηφίας (παρ. 6 άρθρου 21). Οι Επιτροπές Συλλογής Επιστολικής Ψήφου και οι Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου προεδρεύονται από δικαστικό και τα μέλη τους είναι νομικοί. Αντιστοίχως, στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου δεν μπορούν να διοριστούν εκλογείς ως μέλη εφορευτικών επιτροπών (άρθρα 15, 16). Οι ειδικές κάλπες φύλαξης φακέλων επιστροφής επιστολικών ψήφων σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται. Το εκλογικό υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία. Η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου (παρ. 4 και 5 άρθρου 10). Ορίζεται Γενικός Έφορος, Αντιπρόεδρος ή μέλος του Αρείου Πάγου, ο οποίος επιβλέπει τη διαδικασία (άρθρο 18). Ο εκλογέας παρακολουθεί με σύστημα ιχνηλάτησης (tracking) την πορεία του φακέλου, μόλις αυτός αποσταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών. (παρ. 4 άρθρου 11). Οι εταιρίες ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών λειτουργούν και την παραμονή της ημέρας διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να φτάσουν εγκαίρως οι επιστολικές ψήφοι (παρ. 2 άρθρου 14). Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για περιπτώσεις αντικατάστασης της αίτησης του εκλογέα και του ψηφοδελτίου δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η μυστικότητα της ψήφου (άρθρο 12). Οι φάκελοι ψηφοφορίας όπου βρίσκεται το ψηφοδέλτιο είναι ανώνυμοι και δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με τον εκλογέα (άρθρο 12). Με το νομοσχέδιο αρχίζει εξάλλου διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων, με χρήση των διαθέσιμων μητρώων του Ελληνικού Δημοσίου. Επίσης, εισάγονται ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των ατόμων με αναπηρί