Τα περιθώρια συνεργασίας Κασσελάκη – Ανδρουλάκη

Με βάση το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε να οικοδομήσει μια συμμαχία αριστερών και κεντροαριστερών δυνάμεων για την ανάληψη της εξουσίας. Το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης είχαν τότε απορρίψει πλήρως ένα τέτοιο ενδεχόμενο και πρότειναν ένα ασαφές σχέδιο με “τρίτο πρόσωπο” ως πρωθυπουργό. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα των εκλογών, οι διάφορες προτάσεις για αριστερή διακυβέρνηση ακυρώθηκαν πλήρως.

Ωστόσο, μετά τις εκλογές του Ιουνίου, τρία γεγονότα αναζωπύρωσαν αυτή τη συζήτηση. Πρώτον, η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, δεύτερον, η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ και η σχετική άνοδος του ΠΑΣΟΚ και τρίτον, η νίκη του “μοντέλου Δούκα” στις δημοτικές εκλογές της Αθήνας. Είναι αλήθεια ότι η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε ισχυρό αντικίνητρο για τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, κυρίως λόγω των τοξικών αντιπαραθέσεων μεταξύ 2010 και 2019. Η ανάδειξη στελεχών που δεν συμμετείχαν στην κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖ – ΑΝΕ ήταν λογικό να αμβλύνει κάποιες από τις αντιφάσεις. Και η ισοπαλία στις δημοσκοπήσεις μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ και το μικρό προβάδισμα του ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της πολιτικής ηγεμονίας της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη, προκάλεσε έντονο σκεπτικισμό και δημιούργησε την ανάγκη για ένα νέο αφήγημα. Η νίκη του Χάρη Δούκα στην Αθήνα και η σχεδόν αυτόματη αποδοχή του από πολλούς ψηφοφόρους της Αριστεράς, ακόμη και της άκρας Αριστεράς, αύξησε σημαντικά τις ελπίδες των υποστηρικτών του “αντιδεξιού μετώπου”.

Στον ΣΥΡΙΖΑ είναι περισσότερο απασχολημένοι με τις εσωκομματικές (αν)ισορροπίες ενόψει του Συνεδρίου που διοργανώνουν τον Φεβρουάριο, αν και ο Στέφανος Κασσελάκης δεν απέφυγε να επιτεθεί κατά του Νίκου Ανδρουλάκη και του ΠΑΣΟΚ, λέγοντας “πως γίνεται ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρητικά να συνδιαλλασσόταν με ένα κόμμα, το οποίο είναι υπερχρεωμένο στις τράπεζες και με έναν πρόεδρο ο οποίος είναι εκβιαζόμενος”, αφήνοντας έτσι υπονοούμενα για το περιεχόμενο της παρακολούθησης του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ από την ΕΥΠ το 2022.

Ωστόσο, πέρα από την αντιπαλότητα μεταξύ των ηγεσιών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, το βασικό πρόβλημα της αντιπολίτευσης είναι η αδυναμία της να παρουσιάσει μια ρεαλιστική και πειστική κυβερνητική πρόταση που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την πολιτική ηγεμονία της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία της κοινωνίας πλήττεται σοβαρά από τον πληθωρισμό και την αύξηση του κόστους ζωής, η κυβέρνηση προηγείται με μεγάλη διαφορά του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κερδίζει με μεγάλη διαφορά στο ερώτημα της καταλληλότητάς του για την πρωθυπουργία.

Τα μεγαλύτερα εμπόδια στα σχέδια της αντιπολίτευσης, ωστόσο, είναι ο εκλογικός νόμος και οι διατάξεις για το μπόνους. Ο εκλογικός νόμος λαμβάνει υπόψη τον μέσο όρο των κομμάτων του συνασπισμού και όχι το άθροισμα των ποσοστών τους, οπότε οι πιθανότητες ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων να μπορέσει να απορροφήσει το μπόνους είναι πολύ περιορισμένες. Στην πράξη, η μόνη πιθανότητα διακυβέρνησης από την Αριστερά είναι είτε το ΠΑΣΟΚ είτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ή και τα δύο κόμματα μαζί να κερδίσουν υψηλότερο ποσοστό ψήφων από τη Νέα Δημοκρατία ως μεμονωμένο κόμμα. Υπό τις σημερινές συνθήκες, αυτό εξακολουθεί να φαίνεται αρκετά μακρινό.

Οι έξι μήνες που μεσολαβούν μέχρι τις ευρωεκλογές δεν είναι ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά ακόμη και τότε θα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν οι πολιτικοί συσχετισμοί πριν από αυτό. Αλλά ακόμη και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προϋπόθεση για το τι θα συμβεί στις εγχώριες εκλογές σε τρία χρόνια. Ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Στέφανος Κατσελάκης έχουν βάλει ψηλά τον πήχη για τα κόμματά τους, αλλά ο δρόμος για να πείσουν την κοινωνία ότι έχουν μια ουσιαστική εναλλακτική πολιτική πρόταση είναι ακόμη πολύ μακρύς.