Βουλγαρία: Ξανά στις κάλπες με το βλέμμα στον… Πούτιν

Οι Βούλγαροι ψηφίζουν τον Ιούνιο, για να εκλέξουν βουλευτές και ευρωβουλευτές. Σε αυτές τις κάλπες αναμένεται ωστόσο να κριθούν και άλλα πολλά, πέραν των βουλευτικών εδρών.

Από τον Απρίλιο του 2021 και έπειτα, οι Βούλγαροι επιστρέφουν στις κάλπες κάθε… επτά μήνες, κατά μέσο όρο.

Οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε μόλις τρία χρόνια (ή έξι εκ των οποίων οι δύο διπλές): τόσες θα έχουν διεξαχθεί στη γειτονική μας Βουλγαρία έως τον Ιούνιο που έρχεται.

«Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα», λένε. Η Βουλγαρία δείχνει, ωστόσο, να έχει τα τελευταία χρόνια εγκλωβιστεί σε έναν (αδιέξοδο;) κύκλο αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων που με τη σειρά τους οδηγούν κάθε φορά σε νέες πρόωρες κάλπες.

Ο μόνος που έχει καταφέρει να μείνει στη θέση του είναι ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος έχει όμως περάσει τα τελευταία χρόνια… μοιράζοντας εντολές σχηματισμού κυβέρνησης.

«Η Βουλγαρία είναι το φτωχότερο από τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και παλεύει με φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς. Περιήλθε σε πολιτική αστάθεια μετά τις μεγάλες διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς το 2020», έγραφε σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters στα τέλη Μαρτίου.

Για τους FT από την άλλη πλευρά, η Βουλγαρία είναι μια χώρα που «υποφέρει από επίμονο πληθωρισμό, δυσκολίες στην αποσύνδεση του ενεργειακού της δικτύου από τη Ρωσία και οπισθοδρομήσεις στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος».

Πώς φθάσαμε ως εδώ;

Τον περασμένο Μάιο (2023), δύο κόμματα ή μάλλον δύο ομάδες κομμάτων: το κεντροδεξιό/συντηρητικό Gerb από τη μία πλευρά (η παράταξη δηλαδή του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ) και τα κεντρώα/φιλελεύθερα PP και DB από την άλλη, συμφώνησαν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνεργασίας, μια κυβέρνηση η ηγεσία/πρωθυπουργία της οποίας θα άλλαζε κάθε εννέα μήνες. Σύμφωνα με εκείνη τη συμφωνία, ο (πρώην υπουργός Παιδείας) Νικολάι Ντένκοφ της παράταξης PP θα γινόταν πρωθυπουργός για ένα διάστημα εννέα μηνών, έχοντας στο πλευρό του ως αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών την (πρώην Ευρωπαία επίτροπο) Μαρίγια Γκαμπριέλ του Gerb, η οποία θα αναλάμβανε την πρωθυπουργία μετά το πέρας αυτών των εννέα μηνών. Οταν ήρθε, ωστόσο, η ώρα να γίνει αυτή η πρώτη αλλαγή σκυτάλης στην πρωθυπουργία, η κυβέρνηση κατέρρευσε.

Κατά τη διάρκεια αυτής της μάλλον σύντομης κυβερνητικής τους συνύπαρξης, Gerb και PP πρόλαβαν να συγκρουστούν, μεταξύ άλλων, για τους διορισμούς υψηλά ιστάμενων γραφειοκρατών και τις (απαιτούμενες στο πλαίσιο της περαιτέρω ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης) μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος, των μυστικών υπηρεσιών, των θεσμών κατά της διαφθοράς κ.ά.

Οι αιτίες της κατάρρευσης

Μιλώντας στους Financial Times, ο πρώην πρωθυπουργός Νικολάι Ντένκοφ υποστήριξε ότι η κυβέρνηση συνεργασίας της οποίας εκείνος ηγείτο μέχρι πρότινος, κατέρρευσε για μια σειρά από λόγους σχετικούς με:

• την απροθυμία του συγκυβερνώντος Gerb να δώσει το πράσινο φως ώστε να προχωρήσουν μεταρρυθμίσεις (του δικαστικού συστήματος για παράδειγμα) που θα έπλητταν τους μηχανισμούς της διαφθοράς και μπορεί να ανέσυραν/σκάλιζαν σκάνδαλα του παρελθόντος
• τη ρωσική επιρροή που εξακολουθεί να θρέφει αυτούς τους μηχανισμούς της διαφθοράς κυρίως μέσα από τον χώρο της ενέργειας
• τον ρωσικό παρεμβατισμό (meddling) που ανακύπτει ως προέκταση της ρωσικής επιρροής, χρησιμοποιώντας ως όχημα εγχώριες πολιτικές δυνάμεις όπως είναι για παράδειγμα το Gerb του Μπορίσοφ
• τη δράση εγχώριων «ολιγαρχών» που ασκούν επιρροή στο Gerb, όπως είναι για παράδειγμα ο μεγαλοεπιχειρηματίας-πολιτικός και νυν ηγέτης της κεντρώας παράταξης DPS, Ντέλιαν Πέφσκι, ένας παράγοντας με «πλούσια» επιχειρηματική δράση (media, κατασκευαστικές, καπνοβιομηχανίες). Μάλιστα, είχε βρεθεί τα περασμένα χρόνια και στο στόχαστρο αμερικανικών και βρετανικών κυρώσεων ως εμπλεκόμενος σε δίκτυα διαφθοράς.

Από την πλευρά τους βέβαια, τόσο το Gerb του 64χρονου Μπορίσοφ όσο και το DPS του 43χρονου Πέφσκι απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτές τις κατηγορίες και βγαίνουν στην αντεπίθεση κατηγορώντας το PP του «αλαζόνα» Ντένκοφ ότι το μόνο που θέλει είναι να καταχραστεί την εξουσία.

Το διακύβευμα της κάλπης

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι πια δεδομένο είναι ότι η Βουλγαρία επιστρέφει στις κάλπες στις 9 Ιουνίου, αυτήν τη φορά για να εκλέξει όχι μόνο βουλευτές αλλά και ευρωβουλευτές. Καθώς μιλάμε δε για μια χώρα ευρωπαϊκή αλλά και νατοϊκή, που μοιράζεται κοινά σύνορα με την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρουμανία και βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα, οι επερχόμενες αυτές εκλογές και τα όποια αποτελέσματά τους δύνανται να επηρεάσουν τις εξελίξεις σε μια σειρά από τομείς, αναφορικά με:

• τη ρωσική επιρροή και το μέλλον της στη Βουλγαρία
• τη στρατιωτική βοήθεια που στέλνει η Βουλγαρία στους Ουκρανούς
• την πορεία προς την πλήρη ένταξη της Ουκρανίας στη Ζώνη Σένγκεν (που ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί) και την υιοθέτηση του ευρώ ως νομίσματος (ενδεχομένως το 2025)

Υπενθυμίζεται ότι η Βουλγαρία ήταν μία από εκείνες τις χώρες που, όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στον ιστοχώρο του, «λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, υπόκεινται σε ειδική εξάρτηση από τον εφοδιασμό από τη Ρωσία και δεν διαθέτουν βιώσιμες εναλλακτικές επιλογές». Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, οι εν λόγω χώρες είχαν εξαιρεθεί και από την υποχρέωση επιβολής σειράς ενεργειακών κυρώσεων στη Μόσχα, με αποτέλεσμα έτσι –ειδικά στην περίπτωση της Βουλγαρίας– να συνεχίζονται οι εισαγωγές διά θαλάσσης μεταφερόμενου ρωσικού πετρελαίου…