Τζόρτζιο ντε Κίρικο
Ενώ ο Φρόιντ παρείχε τη θεωρητική βάση για τον σουρεαλισμό, ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο (1888-1978) παρείχε το οπτικό του πρότυπο, ασκώντας αναμφισβήτητα μεγαλύτερη επιρροή από τον Φρόυντ στους σουρεαλιστές. Το έργο του προϋπήρχε του Νταντά αρκετά χρόνια, με πίνακες όπως το Αίνιγμα του Μαντείου να χρονολογούνται από το 1910. Ονόμασε την προσέγγισή του pittura metafisica (μεταφυσική τέχνη).
Μια τυπική σύνθεση ντε Κίρικο επικεντρωμένη σε μια έρημη ιταλική πλατεία που οριοθετείται από κιονοστοιχίες, πύργους και άλλα στοιχεία της κλασικής αρχιτεκτονικής, αν και τα εργοστάσια εμφανίζονταν περιστασιακά στο βάθος. Οι σκηνές του ήταν ως επί το πλείστον χωρίς κόσμο, κατοικημένες από μια περίεργη ποικιλία αντικειμένων που περιελάμβαναν ελληνορωμαϊκά αγάλματα, μανεκέν και κρυπτικά γεωμετρικά στερεά. Χρησιμοποίησε έντονες αντιθέσεις ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι και μακριές, απειλητικές σκιές εμφανίζονταν παντού. Η οπτική του οπτική γωνία οδήγησε το μάτι σε ένα είδος χωρικού καθαρτηρίου, ένα τροπάριο που υιοθετήθηκε αργότερα από τον Tanguy, τον Dalí και άλλους.
Το έργο του Ντε Κίρικο αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από τον Μπρετόν, ο οποίος του απέδωσε ότι «διατήρησε για την αιωνιότητα τη μνήμη της αληθινής σύγχρονης μυθολογίας». Ωστόσο, η άποψη του Μπρετόν για τον Ντε Κίρικο ψύχθηκε σημαντικά μετά το 1928, οπότε ο τελευταίος είχε εγκαταλείψει τη μεταφυσική τέχνη, στρέφοντας αντ’ αυτού σε ένα περίεργο, και συχνά αδέξιο, μείγμα κλασικών και μπαρόκ μοτίβων.
Οι πιο διάσημοι πίνακες του Ντε Κίρικο μιλούσαν για τις αγωνίες της Βιομηχανικής Εποχής προκαλώντας μια πηγμένη νοσταλγία για τις βεβαιότητες της αρχαιότητας. Σε αυτόν τον βαθμό, εξέφραζαν πάντα τον σκεπτικισμό του καλλιτέχνη απέναντι στη νεωτερικότητα, μια άποψη που θα άνθιζε στο μεταγενέστερο ύφος του καθυστερημένου. Ωστόσο, η μεταφυσική τέχνη ήταν αρκετά διφορούμενη ώστε να κερδίσει μια ουσιαστική θέση στην πρωτοπορία.
ΠΗΓΗ/artnews.com