Περιφερειάρχες και δήμαρχοι από την πρώτη Κυριακή

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών βρίσκεται στην τελική του φάση και αναμένεται να ψηφιστεί πριν από το καλοκαίρι, φέρνοντας σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών.

Ο υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος επιμελείται προσωπικά το νομοσχέδιο, το οποίο προτείνει την κατάργηση του δεύτερου γύρου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, επιτρέποντας την «απευθείας» εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών.

Το πιο πιθανό όριο εκλογής θα είναι το 42%, με εναλλακτικές επιλογές το 43% και το 50%. Ο στόχος, όπως είχε ανακοινώσει ο υπουργός στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο τον περασμένο Νοέμβριο, είναι η δημιουργία ενός νέου συστήματος εκλογής για τις αυτοδιοικητικές αρχές, το οποίο θα ολοκληρώνει τη διαδικασία σε έναν μόνο γύρο.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών βρίσκεται στην τελική του φάση και αναμένεται να ψηφιστεί πριν από το καλοκαίρι, φέρνοντας σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών.

Ο υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος επιμελείται προσωπικά το νομοσχέδιο, το οποίο προτείνει την κατάργηση του δεύτερου γύρου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, επιτρέποντας την «απευθείας» εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών.

Σύμφωνα με ασφαλείςπληροφορίες, το πιο πιθανό όριο εκλογής θα είναι το 42%, με εναλλακτικές επιλογές το 43% και το 50%. Ο στόχος, όπως είχε ανακοινώσει ο υπουργός στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο τον περασμένο Νοέμβριο, είναι η δημιουργία ενός νέου συστήματος εκλογής για τις αυτοδιοικητικές αρχές, το οποίο θα ολοκληρώνει τη διαδικασία σε έναν μόνο γύρο.

Η νέα διαδικασία προβλέπει ότι οι πολίτες θα ψηφίζουν όπως έκαναν μέχρι τώρα, επιλέγοντας το ψηφοδέλτιο της προτίμησής τους και σταυρώνοντας τους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους του συνδυασμού τους.

Η καινοτομία έγκειται στο γεγονός ότι στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου θα έχουν τη δυνατότητα να σταυρώσουν, αν το επιθυμούν, και έναν υποψήφιο από άλλους συνδυασμούς ή υποψηφίους δημάρχους και περιφερειάρχες ως εναλλακτική ψήφο.

Με αυτόν τον τρόπο, θα διεξάγεται αυτόματα ο δεύτερος γύρος των εκλογών, εφόσον κάποιος συνδυασμός δεν επιτύχει το απαιτούμενο ποσοστό εκλογής.

Ο τρόπος λειτουργίας του νέου συστήματος

Ας εξετάσουμε ένα δήμο όπου συμμετέχουν τέσσερις συνδυασμοί. Ο πρώτος συνδυασμός συγκεντρώνει το 38% των ψήφων, ο δεύτερος το 29%, ο τρίτος το 20% και ο τέταρτος το 13%.

Στη δεύτερη φάση, προκρίνονται οι δύο πρώτοι συνδυασμοί. Σε αυτό το στάδιο, γίνεται η καταμέτρηση των εναλλακτικών ψήφων από τους συνδυασμούς που έχουν αποκλειστεί, δηλαδή τον τρίτο και τον τέταρτο.

Αν υποθέσουμε ότι από το 20% των ψηφοφόρων του τρίτου συνδυασμού, το 3% επιλέγει τον πρώτο συνδυασμό, το 9% τον δεύτερο, το 5% τον τέταρτο και το υπόλοιπο 3% δεν επιλέγει καμία εναλλακτική ψήφο.

Αντιμετώπιση της μειωμένης εκλογικής συμμετοχής

Ο υπουργός κ. Λιβάνιος ξεκίνησε την επεξεργασία ενός νέου συστήματος εκλογής λόγω της μεγάλης αποχής που παρατηρήθηκε στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές, κυρίως στον β΄ γύρο. Στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών τον Οκτώβριο του 2023, το ποσοστό συμμετοχής ανήλθε στο 52,5%, ενώ στον δεύτερο γύρο σημειώθηκε σημαντική πτώση στο 40,7%. Στις περιφερειακές εκλογές, η συμμετοχή στον δεύτερο γύρο ήταν μόλις 35,2%. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή μειώθηκε κατά 12 μονάδες στις δημοτικές εκλογές και κατά 17 μονάδες στις περιφερειακές. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η διακύμανση της αποχής ανάλογα με το αν διεξήχθη επαναληπτικός γύρος μόνο για τον δήμο, μόνο για την περιφέρεια ή και για τους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ας εξετάσουμε την Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας, όπου οι πέντε δήμοι του νομού εκλέχθηκαν από την πρώτη Κυριακή. Η συμμετοχή των εκλογέων στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές ξεπέρασε ελαφρώς το 50%. Αντίθετα, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, όπου οι εκλογές διεξήχθησαν σε 381 εκλογικά τμήματα της Αρκαδίας, χρειάστηκε δεύτερος γύρος για την εκλογή μεταξύ του Δημήτρη Πτωχού και του Πέτρου Τατούλη. Χωρίς τη διεξαγωγή δημοτικών εκλογών, η συμμετοχή περιορίστηκε μόλις στο 29% (συγκεκριμένα 29,2%).

Αντίθετα, στην γειτονική Αργολίδα, όπου διεξήχθησαν επαναληπτικές εκλογές στους δύο μεγαλύτερους δήμους του νομού (Ναύπλιο και Άργος) καθώς και για την περιφέρεια, η συμμετοχή μειώθηκε από το 64,8% στο 49,3%. Ωστόσο, παρέμεινε σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με την Αρκαδία. Έτσι, το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η συμμετοχή εξαρτάται από το αν οι δήμοι ή η περιφέρεια οδηγούνται σε δεύτερο γύρο, ή και οι δύο βαθμοί της αυτοδιοίκησης. Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι ότι κατά την επαναληπτική εκλογή, οι πολίτες δεν επιλέγουν δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους, ούτε συμβούλους δημοτικών κοινοτήτων, γεγονός που περιορίζει την κινητοποίηση των υποψηφίων και μειώνει τη συμμετοχή. Αυτός είναι ένας λόγος που σε πολλές περιπτώσεις οι συνδυασμοί στον δεύτερο γύρο των εκλογών λαμβάνουν λιγότερες ψήφους σε σχέση με την αρχική εκλογή, δημιουργώντας μια αντιφατική κατάσταση. Ένα τρίτο σημαντικό στοιχείο σχετίζεται με το ότι κατά τις αυτοδιοικητικές εκλογές δεν προσφέρεται η δυνατότητα δημιουργίας εκλογικών τμημάτων ετεροδημοτών και επομένως οι εκλογείς που μένουν μακριά από τον τόπο κατοικίας είναι υποχρεωμένοι μέσα σε μία εβδομάδα να μετακινηθούν εκ νέου προκειμένου να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Πηγή: Pagenews.gr