Νομισματικός σεισμός – Η Κίνα εγκαταλείπει το δολάριο και αγοράζει χρυσό

Σύμφωνα με  δημοσίευμα του Bloomberg η Κίνα ρευστοποίησε μακροπρόθεσμα αμερικανικά κρατικά ομόλογα αξίας 27,6 δισ. δολαρίων τον Μάρτιο

Παρά τη μαζική πώληση της Κίνας, τα συνολικά ξένα χαρτοφυλάκια αμερικανικών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 233,1 δισ. δολαρίων τον Μάρτιο, αγγίζοντας το νέο ρεκόρ των 9,05 τρισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή 16/5. Η Κίνα προέβη σε καθαρές πωλήσεις 27,6 δισ. δολαρίων σε δεκαετή ομόλογα, σε μία κίνηση που ερμηνεύεται ευρέως ως αναδιάρθρωση χαρτοφυλακίου και όχι ως δραστική έξοδος από το δολάριο. Τι βλέπει η Ουάσινγκτον;

Ο Brad Setser, πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών και νυν μέλος του Council on Foreign Relations, σχολίασε στο X ότι η Κίνα φαίνεται να “μειώνει τη μέση διάρκεια των τίτλων” που κατέχει, υποδηλώνοντας έναν πιο ευέλικτο στρατηγικό σχεδιασμό αντί για απόρριψη του δολαρίου. “Βλέπω σαφείς ενδείξεις ότι η Κίνα μειώνει τη χρονική διάρκεια των τίτλων στο χαρτοφυλάκιό της”, έγραψε. Την ίδια περίοδο, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς και Βέλγιο αύξησαν τις τοποθετήσεις τους σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα, κόντρα στο κινεζικό κύμα ρευστοποίησης. Ωστόσο, η αναταραχή δεν περιορίστηκε στα κρατικά γραφεία. Ο δείκτης Bloomberg Dollar Spot υποχώρησε κατά 1,8% τον Μάρτιο και σχεδόν 4% τον Απρίλιο, εν μέσω εντεινόμενης αβεβαιότητας λόγω των απειλών Donald Trump για εμπορικό πόλεμο.

Η «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Trump και το σοκ στις αγορές

Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump προκάλεσε αναταράξεις στις αγορές όταν, στις 2 Απριλίου, ανακοίνωσε νέους τιμωρητικούς δασμούς, ονομάζοντας τη μέρα εκείνη «Liberation Day». Η ανακοίνωση είχε άμεσο αντίκτυπο: Οι αποδόσεις των δεκαετών αμερικανικών ομολόγων εκτινάχθηκαν από 3,86% σε 4,59%. Το δολάριο υποχώρησε, οι χρηματιστηριακοί δείκτες βυθίστηκαν. Οι ανησυχίες για έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο κορυφώθηκαν.

Εκτόνωση μετά το Σαββατοκύριακο

Οι φόβοι αποκλιμακώθηκαν τις τελευταίες ημέρες μετά από επαφές μεταξύ Αμερικανών και Κινέζων αξιωματούχων που οδήγησαν σε μερική χαλάρωση των εμπορικών εντάσεων. Επίσης, ανακοινώθηκε εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Ηνωμένου Βασιλείου νωρίτερα τον Μάιο. Η συρρίκνωση της κινεζικής έκθεσης στο αμερικανικό χρέος εν μέσω εντεινόμενων γεωπολιτικών τριβών είναι άλλο ένα σημάδι της επαναδιαμόρφωσης του παγκόσμιου οικονομικού τοπίου. Αν και δεν πρόκειται για “φυγή από το δολάριο”, το μήνυμα είναι σαφές: το Πεκίνο διαχειρίζεται πιο επιθετικά τους κινδύνους από την αμερικανική οικονομική πολιτική. Η πραγματική ερώτηση τώρα είναι: θα συνεχίσει η Κίνα να αποσύρει σιωπηλά τη στήριξή της ή πρόκειται για μια στρατηγική προσωρινής ευελιξίας; Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η ρευστοποίηση αμερικανικών κρατικών ομολόγων από την Κίνα —και η υποχώρησή της στην τρίτη θέση πίσω από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία ως κάτοχος αυτών των τίτλων— δεν είναι τυχαία. Αντανακλά βαθύτερες γεωπολιτικές, οικονομικές και στρατηγικές μετατοπίσεις.

1. Γεωπολιτική ένταση με τις ΗΠΑ

Η Κίνα βρίσκεται σε διαρκώς κλιμακούμενη στρατηγική αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εντάσεις περιλαμβάνουν: Εμπορικούς πολέμους (επί Προεδρίας Trump και σε συνέχεια επί Biden), Περιορισμούς σε κινεζικές εταιρείες (π.χ. Huawei, TikTok), Υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ταϊβάν, που θεωρείται “κόκκινη γραμμή” για το Πεκίνο. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Κίνα θεωρεί ρίσκο να διακρατά μεγάλες ποσότητες από αμερικανικό χρέος. Αν υπάρξουν κυρώσεις ή χρηματοοικονομικός αποκλεισμός, αυτά τα ομόλογα θα μπορούσαν να «παγώσουν».

2. Αποδολαριοποίηση (De-dollarization)

Η Κίνα επιδιώκει να απομακρυνθεί από την εξάρτηση στο δολάριο: Διεθνοποιεί το γιουάν μέσω εμπορικών συμφωνιών σε τοπικά νομίσματα (BRICS, Ρωσία, Μέση Ανατολή). Ενισχύει τα κρατικά συναλλαγματικά αποθέματα σε χρυσό και άλλα νομίσματα. Η ρευστοποίηση των ομολόγων είναι μέρος αυτής της μακροπρόθεσμης στρατηγικής.

3. Άνοδος επιτοκίων στις ΗΠΑ – απώλειες σε τιμές

Τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα χάνουν αξία όταν ανεβαίνουν τα επιτόκια (όπως συμβαίνει μετά το 2022). Η Κίνα ενδέχεται να μειώνει την έκθεση της για να περιορίσει ζημιές από την πτώση των τιμών των ομολόγων και να διαφοροποιήσει τις τοποθετήσεις της.

4. Διαχείριση ρευστότητας και εσωτερική ανάγκη κεφαλαίων Η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα ανάπτυξης, κρίση στον τομέα ακινήτων (Evergrande, Country Garden), και υψηλό επίπεδο εταιρικού χρέους. Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας μπορεί να ρευστοποιεί ομόλογα για να ενισχύσει τη ρευστότητα ή να στηρίξει το γιουάν.

5. Ποιοι ανεβαίνουν στη θέση της – και γιατί 

Η Ιαπωνία παραμένει πρώτη λόγω μακροχρόνιων στρατηγικών δεσμών και σταθερού εμπορικού πλεονάσματος με τις ΗΠΑ. Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να φαίνεται ότι ανέβηκε απότομα, αλλά σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί ως χρηματοοικονομικό κέντρο (London clearing) όπου παρκάρονται τίτλοι για λογαριασμό άλλων. Η άνοδος μπορεί να αντανακλά τεχνικές αλλαγές στο πού “φυλάσσονται” τα ομόλογα, όχι απαραίτητα ουσιαστικές επενδυτικές αποφάσεις του Λονδίνου.

Τι σημαίνει αυτό για τις ΗΠΑ και τις αγορές

Κίνδυνος αυξημένου κόστους δανεισμού για τις ΗΠΑ, αν συνεχιστεί η μείωση ζήτησης. Αβεβαιότητα για τη σταθερότητα του δολαρίου ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Αύξηση γεωπολιτικού κινδύνου αν οι μεγάλες οικονομίες στραφούν ενεργά εναντίον του αμερικανικού χρηματοοικονομικού συστήματος.