Βρυξέλλες και Λονδίνο κατέληξαν σε συμφωνία συνεργασίας σε τομείς όπως η αλιεία, η ενέργεια, η κινητικότητα των νέων και η άμυνα, μετά από μαραθώνιες συνομιλίες που ολοκληρώθηκαν λίγες ώρες πριν από την έναρξη της πρώτης συνόδου κορυφής ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου στην μετά Brexit εποχή.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα αναμένεται να επικυρώσουν τρία έγγραφα: μια κοινή δήλωση στην οποία καθορίζεται το κοινό έδαφος συνεργασίας αναφορικά με τις βασικές γεωπολιτικές προκλήσεις, ένα έγγραφο εταιρικής σχέσης ασφάλειας και άμυνας και ένα μνημόνιο συναντίληψης.
Και για τις δύο πλευρές, η σύνοδος κορυφής είχε αρχικά στόχο να δείξει πόσο στενά ευθυγραμμισμένες είναι σε βασικά παγκόσμια ζητήματα, σε μια εποχή που η μεταπολεμική πολυμερής παγκόσμια τάξη δέχεται επιθέσεις από τη Μόσχα και το Πεκίνο και αμφισβητείται όλο και περισσότερο από την Ουάσινγκτον.
Όμως, το «φάντασμα» του Brexit εμφανίστηκε γρήγορα, με τα ανοιχτά διμερή ζητήματα να φέρνουν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Από τη μία πλευρά, η ΕΕ επέμεινε στη θέση της ότι τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα, ενώ από την άλλη, η κυβέρνηση των Εργατικών της Βρετανίας είχε να αντιμετωπίσει τον «βραχνά» των τοπικών εκλογών, όπου το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ σημείωσε καλές επιδόσεις.
Το Μνημόνιο Συναντίληψης, που καθορίζει τις παραμέτρους των σχέσεων σε μια σειρά διμερών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων ακανθωδών, όπως τα αλιευτικά δικαιώματα, οι υγειονομικοί και φυτοϋγειονομικοί κανόνες (SPS) και η κινητικότητα των νέων, ήταν επομένως το πιο επίδικο, με τις διαπραγματεύσεις να συνεχίζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας της Κυριακής.
Από πολιτικής άποψης, τα πιο δύσκολα ζητήματα για τον οικοδεσπότη Κιρ Στάρμερ, είναι η 12ετής παράταση της πλήρους αμοιβαίας πρόσβασης σε ύδατα για την αλιεία και η δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε θέματα υγειονομικών κανόνων.
Οι ισχύοντες κανόνες για την αλιεία λήγουν τον Ιούνιο του 2026 και οι αριθμοί που είχαν διακινηθεί πριν από την οριστικοποίηση της συμφωνίας κυμαίνονταν γύρω από μια πενταετή παράταση.
Ο Βρετανός υπουργός Επιχειρήσεων Τζόναθαν Ρέινολντς επέμεινε το πρωί της Δευτέρας ότι η κυβέρνηση δεν θυσίασε την αλιεία με αντάλλαγμα συμφωνία σε άλλα ζητήματα, τονίζοντας ότι η πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ για την αλιευτική βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου “είναι θεμελιώδης”.
“Χρειαζόμαστε βεβαιότητα σε βάθος χρόνου”, δήλωσε στο ραδιόφωνο του BBC.
Και οι δύο πλευρές θέλησαν να τονίσουν ότι η δέσμη μέτρων είναι φιλόδοξη, ισορροπημένη και, κυρίως, ότι δεν ξεπερνά τις κόκκινες γραμμές που αμφότερες είχαν θέσει κατά την έναρξη των συνομιλιών.
Αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε, για παράδειγμα, ότι η σύνοδος κορυφής “δείχνει ότι έχουμε εισέλθει σε ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις μας με το Ηνωμένο Βασίλειο – έναν γείτονα, έναν σύμμαχο και έναν παγκόσμιο εταίρο” και ότι “γυρίζουμε σελίδα και προχωρούμε προς μια νέα στρατηγική εταιρική σχέση”.
“Η διαδικασία διαπραγμάτευσης ενόψει αυτής της συνόδου κορυφής κράτησε μέχρι την τελευταία στιγμή. Αλλά οι διαπραγματεύσεις έγιναν πάντα με καλή πίστη και από τις δύο πλευρές και το αποτέλεσμα είναι πολύ θετικό και για τους δύο”, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Αυτή η καλή πίστη θα πρέπει να συνεχιστεί, καθώς και οι δύο πλευρές θα πρέπει να επιστρέψουν γρήγορα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να επισημοποιήσουν τις συμφωνίες που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο Συναντίληψης.
Το ίδιο ισχύει και για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, καθώς η εταιρική σχέση που συνήφθη τη Δευτέρα δεν επιτρέπει ακόμη στο Ηνωμένο Βασίλειο να συμμετάσχει στο πρόγραμμα SAFE της ΕΕ ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση των κοινών προμηθειών. Για παράδειγμα, δεν έχει ακόμη καθοριστεί πόσο θα πρέπει να συνεισφέρει το Ηνωμένο Βασίλειο στον προϋπολογισμό της ΕΕ για να συμμετάσχει.
Το εργαλείο, που αποτελεί μέρος του σχεδίου Rearm Europe για την ενίσχυση του αμυντικού τομέα της ΕΕ, περιλαμβάνει τη λεγόμενη ευρωπαϊκή προτίμηση, βάσει της οποίας περίπου το 65% των οπλικών συστημάτων που αγοράζονται πρέπει να κατασκευάζονται στην ΕΕ ή σε τρίτες χώρες με τις οποίες έχει συνάψει συμφωνίες. Αυτό επί του παρόντος αποκλείει το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το σχόλιο σας