Ένα νεφρό για μια χούφτα δολάρια – Το σκοτεινό δίκτυο εμπορίας οργάνων από την Κένυα

Οι ερευνητές εντόπισαν την αλυσίδα του κυκλώματος να ξεκινά από το νοσοκομείο Mediheal στο Eldoret της δυτικής Κένυας και να καταλήγει σε μία επιχείρηση που οργάνωνε μεταμοσχεύσεις για ασθενείς από τη Γερμανία και το Ισραήλ, μεταξύ άλλων χωρών.

Από τη μία πλευρά, το δίκτυο στόχευε νεαρούς άνδρες, οι οποίοι συχνά προέρχονταν από συνθήκες βαθιάς φτώχειας, με την υπόσχεση ότι μπορούν να αποκομίσουν χιλιάδες δολάρια σε αντάλλαγμα για το νεφρό τους. Όσο για τις πιθανές επιπλοκές στην υγεία τους, στην καλύτερη των περιπτώσεων, υποβαθμίζονταν δραματικά.

Οι παραλήπτες των μοσχευμάτων, από την άλλη, ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να αποκτήσουν μέσα σε μόλις μερικούς μήνες ένα όργανο που ενδέχεται να χρειάζονταν επειγόντως. Αρκετοί από αυτούς φαίνεται πως γνώριζαν ότι η επέμβαση μπορεί να μην είναι ακριβώς συμβατή με τους διεθνείς νόμους, αλλά η νόμιμη εναλλακτική στην πατρίδα τους είχε λίστα αναμονής πολλών χρόνων σύμφωνα με τη lifo.gr και τον Μιχάλη Γιαννακίδη

Πώς το δίκτυο εμπορίας νεφρών προσελκύει δότες 

«Αν μπορούσα να γυρίσω πίσω τον χρόνο, ποτέ δεν θα είχα συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο», λέει ο Άμον Κιπρούτο Μέλι.

Ο 22χρονος, από ένα χωριό στη δυτική Κένυα, μιλά στην κάμερα του DW καθισμένος σε μία καρέκλα μπροστά από το σπίτι του, ένα μικρό κτίσμα με μεγάλη αυλή, όπου φαίνεται να βόσκει μία αγελάδα. Όπως και πολλοί άλλοι συνομήλικοί του στη χώρα της υποσαχάριας Αφρικής, δυσκολεύτηκε να βρει σταθερή εργασία. Πήγαινε από τη μία δουλειά στην άλλη, μέχρι που, μία ημέρα, ένας φίλος του τον ενημέρωσε για έναν γρήγορο και απλό τρόπο για να βγάλει χρήματα. Αρχικά αρνήθηκε, όταν έμαθε ότι θα χρειαζόταν να πουλήσει το νεφρό του, παρά τις διαβεβαιώσεις από τον φίλο του πως όλα θα πήγαιναν καλά. Τελικά όμως υπέκυψε. Του προσφέρθηκαν 6 χιλιάδες δολάρια εις αντάλλαγμα για το νεφρό του και σε μία χώρα όπου ο μέσος μισθός είναι περίπου 500 δολάρια, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς έφτασε σε αυτή την απόφαση.

Έτσι, ταξίδεψε στο Eldoret, πέρασε τις πύλες της κλινικής Mediheal και εξετάστηκε από, σύμφωνα με τη δική του εκτίμηση, Ινδούς ιατρούς. Οι ανησυχίες του για τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του δεν είχαν ακόμη υποχωρήσει, παρά τις καλύτερες προσπάθειες του φίλου του, ο οποίος του έδειχνε ανθρώπους οι οποίοι υποτίθεται ότι είχαν ήδη κάνει την επέμβαση χωρίς να παρουσιάσουν οποιοδήποτε πρόβλημα.

Όταν όμως ο Άμον άρχισε να υποβάλλεται σε εξετάσεις, ενημερώθηκε ότι ήταν υπερβολικά νέος για να γίνει δωρητής (ή έστω πωλητής) νεφρού. Αυτό όμως δεν σταμάτησε τους επαγγελματίες υγείας από το να προχωρήσουν με την επέμβαση, μεταμοσχεύοντας τον νεφρό του σε μία γυναίκα από τη Σομαλία. Όσο για τον ίδιο, αφού υπέγραψε συμβόλαια στα αγγλικά, μία γλώσσα που δεν ομιλεί, και μετά από μόλις μερικές ημέρες ανάρρωσης, οι γιατροί τον έστειλαν σπίτι. Έλαβε 4.000 δολάρια αντί για 6.000, όπως του είχαν υποσχεθεί, με τα οποία χρήματα ήλπιζε να αγοράσει ένα αυτοκίνητο και να δουλέψει ως οδηγός ταξί. Τελικά, το όχημα που αγόρασε σύντομα παρουσίασε βλάβη, ενώ παράλληλα και το σώμα του άρχισε να εμφανίζει ανησυχητικά σημάδια.

Η μητέρα του έμαθε για την κατάσταση του γιου της μόνο όταν λιποθύμησε και χρειάστηκε να τον μεταφέρει εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Εκεί έμαθε για τις ζαλάδες και τους πόνους στο υπογάστριο που τον ταλαιπωρούσαν.

Τώρα, ο Άμον αδυνατεί να σηκώσει βαριά αντικείμενα και να συμμετάσχει σε χειρονακτική εργασία. Οι επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία ήταν εξίσου δραματικές. «Νιώθω ότι μισώ τον εαυτό μου», εξομολογείται.

Το παράδειγμα του Άμον Κιπρούτο Μέλι, αν και σοκαριστικό, δεν είναι μοναδικό. Ιστορίες σαν αυτή επαναλαμβάνονται σε πολλές περιοχές της Κένυας. Ενδεικτικά, στην κωμόπολη Oyugis των 50.000 κατοίκων, ο ερευνητής Willis Okumu διαπίστωσε ότι πάνω από 100 άνθρωποι είχαν πουλήσει από έναν νεφρό. Πολλοί από αυτούς τους δότες εργάζονται πλέον ως μεσάζοντες και στρατολόγοι για το κύκλωμα, λαμβάνοντας 400 δολάρια για κάθε νέο δότη που φέρνουν.