Καθώς η σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ εισέρχεται στην έκτη ημέρα, η Τουρκία – ηγετική σουνιτική δύναμη στην περιοχή – βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμα κρίσιμης προσπάθειας να εξισορροπήσει, αυτή τη φορά μεταξύ ευκαιριών και απειλών.
Όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, αυξάνεται η πιθανότητα αποσταθεροποίησης του Ιράν, με σοβαρές επιπτώσεις για την Τουρκία, η οποία πασχίζει να σταθεροποιήσει την εύθραυστη οικονομία της και να βάλει τέλος σε μια 40χρονη κουρδική εξέγερση υπό το PKK – μια οργάνωση που κατά καιρούς συνεργάζεται τακτικά με το ιρανικό καθεστώς παρά την ιδεολογική αντιπαλότητα.
Αυτή η εύθραυστη ισορροπία εξηγεί τις εντατικές διπλωματικές επαφές του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος είχε συνομιλίες με τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Ιρανό Πρόεδρο Μαχμούντ Πεζεσκιάν. Όπως δήλωσε μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η Τουρκία έχει ξεκινήσει «εντατική διπλωματική προσπάθεια» για τον τερματισμό της σύγκρουσης και την επανέναρξη των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Ο διορισμός του στενού συμμάχου του Τραμπ, Τομ Μπάρακ, ως πρέσβη στην Άγκυρα και ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία, έχει ενισχύσει την τουρκο-αμερικανική επικοινωνία, κάτι που επιβεβαιώνεται και από αξιωματούχους του Λευκού Οίκου.Παρόλο που το Ιράν δηλώνει ότι δεν ζητά μεσολάβηση, είναι προφανές ότι καλωσορίζει κάθε στήριξη. Ωστόσο, οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ έχουν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών λόγω Γάζας, γεγονός που περιορίζει την επιρροή της Άγκυρας.
«Ρητορικά, η Τουρκία έχει ταυτιστεί πλήρως με το Ιράν», τονίζει η ειδικός Γκάλια Λίντενστραους, του Ινστιτούτου Εθνικής Ασφάλειας στο Τελ Αβίβ. Παρά τις λεκτικές επιθέσεις Ερντογάν κατά του Ισραήλ, η Άγκυρα – όπως και η Σαουδική Αραβία – δεν επιθυμεί να αποκτήσει το Ιράν πυρηνικά όπλα.
Η σύγκρουση, πάντως, δεν είναι δίχως οφέλη για την Τουρκία. Το 2020, η Άγκυρα συνέπραξε με το Ισραήλ για να υποστηρίξει το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο κατά της Αρμενίας, ενισχύοντας τη δική της επιρροή στον Νότιο Καύκασο εις βάρος Ιράν και Ρωσίας.
Παράλληλα, η αποδυνάμωση των ιρανικών δυνάμεων στη Συρία και ο εκπαραθυρωμένος Άσαντ έχουν επιτρέψει σε φιλοτουρκικές δυνάμεις να αποκτήσουν έλεγχο μέχρι και τη Δαμασκό. Στο Ιράκ, η αποδυνάμωση της ιρανικής επιρροής εξυπηρετεί το φιλόδοξο τουρκικό σχέδιο «Δρόμος Ανάπτυξης» ύψους 17 δισ. δολαρίων, που θα συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Ωστόσο, τα γεωπολιτικά κέρδη μπορεί να εξαφανιστούν μπροστά στον κίνδυνο κουρδικής εξέγερσης. Ο πρώην πρέσβης Τζενγκίζ Φιράτ σημειώνει πως η Τουρκία «δεν συντάσσεται πλήρως με τη Δύση ούτε με το Ιράν», θεωρεί όμως πως μια πτώση του ιρανικού καθεστώτος μπορεί να οδηγήσει σε εξεγέρσεις Κούρδων και άλλων μειονοτήτων που θα αποσταθεροποιήσουν την ανατολική Τουρκία.
Αν το Ιράν αποκτήσει μια δυτικόφιλη κυβέρνηση, η Τουρκία κινδυνεύει να χάσει τη στρατηγική της αξία ως αντι-ιρανικός πυλώνας. «Ένα “αποδυναμωμένο” Ιράν αφαιρεί από την Τουρκία το δικαίωμα να επεκτείνει στρατιωτικά την επιρροή της υπό την πρόφαση του PKK», σχολιάζει η καθηγήτρια Αρζού Γιλμάζ από το Πανεπιστήμιο του Κουρδιστάν.
Ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δήλωσε πως «ο τελικός στόχος αυτής της βίας είναι η ίδια η Τουρκία». Κατηγορεί το Ισραήλ ότι επιδιώκει τη δημιουργία κουρδικού κράτους από περιοχές Τουρκίας, Ιράκ, Συρίας και Ιράν.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν το Ισραήλ βομβάρδισε δύο στρατιωτικά αεροδρόμια στη Συρία όπου, σύμφωνα με αναφορές, η Τουρκία σκόπευε να εγκαταστήσει ρωσικούς πυραύλους S-400. Είχε προηγηθεί η υποστήριξη του Ισραήλ σε κουρδικές οντότητες στη βόρεια Συρία.
Πηγή: pagenews.gr