Χωρίς συλλογική σύμβαση 8 στους 10 εργαζόμενους

Μόλις μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, δηλαδή το 20% του συνόλου των εργαζομένων, καλύπτονται πραγματικά από κάποια κλαδική σύμβαση εργασίας, με τον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων να παραμένει, για τουλάχιστον δέκα χρόνια, αποδυναμωμένος.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, αποδυναμωμένοι παραμένουν και οι εργαζόμενοι, σε ένα περιβάλλον εντατικοποίησης της εργασίας και υποβάθμισης της ποιότητας εκπροσώπησής τους, με αποτέλεσμα στην ατομική διαπραγμάτευση με εργοδότες η ισχύς των δύο πλευρών να είναι καταφανώς άνιση. Η αποδυνάμωση του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων δυσκολεύει και την προσπάθεια αύξησης των πραγματικών εισοδημάτων των εργαζομένων, καθιστώντας τον στόχο για αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ, έως το 2027, δύσκολα επιτεύξιμο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή που έχει ήδη θεσπιστεί από το υπουργείο Εργασίας συνεδριάζει τακτικά, ώστε έως το τέλος του έτους να έχει καταρτιστεί ο οδικός χάρτης για την ενίσχυση των ΣΣΕ και διαπιστώνεται ότι υπάρχει περιθώριο σημαντικής βελτίωσης σε ό,τι αφορά την κάλυψη των εργαζομένων από συμβάσεις. Βέβαια, για να συμβεί αυτό απαιτείται ένα στιβαρό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα δίνει κίνητρα για τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων, όπως χρειάζεται και η πρόθεση των δύο πλευρών, εργαζομένων και κυρίως εργοδοτών, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι διαλόγου. Η αρμόδια υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως έχει ξεκαθαρίσει ότι ο οδικός χάρτης θα περιλαμβάνει τροποποιήσεις του σημερινού νομοθετικού καθεστώτος, αφού προηγηθεί διαβούλευση με όλους τους κοινωνικούς εταίρους που θα κληθούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους.

Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, κατά το 2024 υπεγράφησαν και κυρώθηκαν από το υπουργείο Εργασίας 18 ΣΣΕ κλαδικού ή ομοιοεπαγγελματικού, εθνικού ή τοπικού χαρακτήρα. Οπως έχει υπογραφεί και η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) μεταξύ των εθνικών κοινωνικών εταίρων, καθώς και 238 επιχειρησιακές ΣΣΕ. Επιπρόσθετα, για τα πληρώματα πλοίων, για τα οποία εφαρμόζονται ειδικές διατάξεις, ισχύουν οι τέσσερις ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις υποχρεωτικού χαρακτήρα.

Τι σημαίνει αυτό ως προς την κάλυψη των εργαζομένων; Με βάση τις μηνιαίες εκθέσεις του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη» του έτους 2024, οι 238 νέες επιχειρησιακές ΣΣΕ δυνητικά καλύπτουν 168.161 μισθωτούς, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το 2023, έτος κατά το οποίο υπεγράφησαν 209 νέες επιχειρησιακές ΣΣΕ, που δυνητικά κάλυπταν 137.171 μισθωτούς. Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρησιακών ΣΣΕ του 2024, δηλαδή 156 επιχειρησιακές συμβάσεις (66%), καλύπτουν 110.747 μισθωτούς εργαζομένους και διατηρούν αμετάβλητες τις αποδοχές, ενώ οι υπόλοιπες 82 επιχειρησιακές (34%) προβλέπουν μισθολογικές αυξήσεις και αφορούν 57.414 εργαζομένους.

Σε κλαδικό και ομοιοεπαγγελματικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια του 2024 θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν σε ισχύ συνολικά 43 ΣΣΕ. ∆ηλαδή, εκτός από τις 18 νέες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ που υπεγράφησαν το 2024, βρίσκονταν εν ισχύι επιπλέον 25 συλλογικές συμβάσεις παρελθόντων ετών που εξακολουθούν να ισχύουν.

Επιπροσθέτως, εάν συνυπολογιστούν και οι τέσσερις ΣΣΕ των ναυτικών, οι οποίες διέπονται από ιδιαίτερο νομοθετικό καθεστώς, οι ΣΣΕ ανέρχονται σε 47.

Οι 47 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ που βρίσκονται εν ισχύι εκτιμάται ότι καλύπτουν δυνητικά περίπου 711.500 εργαζομένους, δηλαδή περίπου το 28% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων (2.519.726 άτομα). Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από την επεξεργασία που έχει κάνει στην ετήσια έκθεση για την ελληνική οικονομία το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, στα στοιχεία που χορηγήθηκαν από τα συνδικάτα και τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων σε συνδυασμό με τον αριθμό των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, όπως έχει αποτυπωθεί στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» του έτους 2024. Ωστόσο είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι το πραγματικό ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ μειώνεται ακόμη περισσότερο εάν ληφθεί υπόψη ότι από το σύνολο των 47 ΣΣΕ, μόνο επτά συλλογικές συμβάσεις έχουν κηρυχθεί γενικά υποχρεωτικές, δηλαδή υποχρεωτικά εφαρμοστέες σε όλους τους εργαζομένους από το σύνολο των 103 επιχειρήσεων του κλάδου ή του επαγγέλματος. Αυτές οι ΣΣΕ αφορούν ξενοδοχεία, τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα, ιδιωτική ασφάλιση και πληρώματα πλοίων (ναυτικά επαγγέλματα) και καλύπτουν περίπου 502.630 εργαζομένους (20% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων).

Αλλά και το 2025, και συγκεκριμένα το τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου, σύμφωνα με την επίσης πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, στον επιχειρηματικό τομέα υπεγράφησαν 72 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν μόλις 42.446 μισθωτούς. Από αυτές, 32 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις. Μόλις προχθές μάλιστα, και έπειτα από 13 ολόκληρα χρόνια, ο ΣΕΒ και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου (ΠΟΕΜ) υπέγραψαν νέα συλλογική σύμβαση εργασίας στον κλάδο του μετάλλου για τα έτη 2025-2026. Η σύμβαση αφορά το εργατοτεχνικό προσωπικό των επιχειρήσεων παραγωγής μετάλλου (μηχανοτεχνίτες, τεχνίτες, ειδικευμένοι εργάτες), προβλέπει τον εκ νέου ορισμό των εισαγωγικών κλιμακίων και αυξήσεις από 4% έως 6,7% από 1ης Ιανουαρίου 2026, έξι τριετίες επί 5% για τους ημερομισθίους και τρεις τριετίες επί 10% για τους μισθωτούς, τη χορήγηση επιδόματος ειδικών συνθηκών (από 10% έως 20%) καθώς και επίδομα εργοδηγών 3,5 ευρώ την ημέρα για τους ημερομισθίους και 70 ευρώ αντίστοιχα για τους μισθωτούς.

Πηγή: Pagenews.gr