Χρηματιστηριακή ευφορία εν μέσω γεωπολιτικής κρίσης

Κάποτε, όταν ξέσπαγε πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι αγορές ανησυχούσαν. Οι traders ένιωθαν πίεση, οι οίκοι αξιολόγησης ανησυχούσαν και οι επενδυτές – έστω και προσχηματικά – προσποιούνταν ότι τους συγκλόνιζε η κατάσταση. Σήμερα, με τον κόσμο να βρίσκεται σε αναταραχή, πολυκατοικίες γεμάτες κόσμο από τη Γάζα μέχρι το Τελ Αβίβ να καταρρέουν, πυρηνικές εγκαταστάσεις να εκρήγνυνται, δεξαμενόπλοια να πλέουν υπό την προστασία πολεμικών πλοίων και βαλλιστικοί πύραυλοι να απειλούν πόλεις και ζωές, οι αγορές συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Σα να λένε «ο θάνατός σου, η απόδοσή μου». Η σημερινή χρηματιστηριακή ευφορία, μέσα σε αυτόν τον γεωπολιτικό χαμό, δεν είναι ούτε αμήχανη ούτε προσωρινή. Είναι σταθερή, σχεδόν μεταφυσική. Μοιάζει με τον άρχοντα σε αρχαία τραγωδία που απολαμβάνει ήσυχα τα σταφύλια του ενώ η πόλη του καίγεται. Χωρίς πανικό, χωρίς νευρικότητα. Αντιθέτως, απολαμβάνει τη φωτιά, τουλάχιστον όσο αυτή του προσφέρει κέρδη.

Θυμάμαι τη νύχτα που ο Μπους ο πρεσβύτερος έστελνε τους Tomahawk στον Σαντάμ. Τον Ιανουάριο του ’91. Τα κανάλια έδειχναν πράσινες οθόνες με εκρήξεις, οι τιμές του πετρελαίου ανέβαιναν σαν καπνός από βομβαρδισμένο πεδίο, οι αγορές πάγωναν. Ηταν η εποχή που οι επενδυτές είχαν ακόμα ενοχές. Υπήρχε ένας σεβασμός –όχι στην ανθρώπινη ζωή, μην τρελαθούμε– αλλά στο απρόβλεπτο. Στην πιθανότητα του χάους. Μετά ήρθαν οι Δίδυμοι Πύργοι. Σεπτέμβριος του 2001. Οι αγορές βούτηξαν στο κενό μαζί με τα θύματα. Οχι από λύπη, αλλά από σοκ. Το μέγεθος της επίθεσης κατέρριπτε κάθε σενάριο. Η Νέα Υόρκη ήταν και αγορά και σύμβολο, και όταν έλιωναν τα θεμέλια των πύργων, έλιωναν και εκείνα της πίστης στον «ασφαλή κόσμο μας».  Τι άλλαξε από τότε; Ολα. Οι αγορές σήμερα έχουν αποκτήσει ανοσία στον τρόμο. Εθισμό στο αίμα. Μιλάμε για μηχανισμούς που έμαθαν να πλουτίζουν από τη φρίκη χωρίς να την αισθάνονται. Παλιά είχαμε ανθρώπινους επενδυτές. Τώρα έχουμε αλγορίθμους που αγοράζουν τίτλους μόλις μυρίσουν καπνό.

Τι έχει αλλάξει από τότε; Τα πάντα. Οι αγορές σήμερα έχουν αποκτήσει ανοσία στον τρόμο. Έχουν εθιστεί στη φρίκη. Μιλάμε για μηχανισμούς που έχουν μάθει να κερδίζουν από την καταστροφή χωρίς να την αισθάνονται. Παλαιότερα είχαμε ανθρώπινους επενδυτές. Τώρα έχουμε αλγορίθμους που αγοράζουν τίτλους μόλις μυρίσουν καπνό. Και ο μικρός επενδυτής; Βλέπει τον κόσμο να αποσυντίθεται, αλλά τους δείκτες να σκαρφαλώνουν σαν τον Ταρζάν πάνω από βομβαρδισμένα χωριά. Είχε μάθει ότι ο πόλεμος σημαίνει risk-off, άνοδο χρυσού και κατάρρευση μετοχών. Τώρα όμως παρακολουθεί τον Nasdaq να συμπεριφέρεται σαν μωρό που ζητάει δεύτερο γλυκάκι. Και παραλογίζεται. Ρίχνει τα βιβλία της οικονομικής θεωρίας στον κάδο των αχρήστων. Αναρωτιέται αν έχει νόημα να προσπαθήσει να κατανοήσει την κατάσταση. Σκέφτεται: «Αφού κάθε είδηση-εφιάλτης ανεβάζει τα χρηματιστήρια, μήπως να επενδύσω απευθείας στον τρόμο; Να αγοράσω μετοχές σε εργοστάσια όπλων, σε εταιρείες ναυτιλιακής ασφάλειας, σε επιχειρήσεις μαζικής καταστροφής;». Προσπαθεί να δώσει νόημα στο αδιανόητο. Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό των αγορών: η ηθική είναι θόρυβος. Κοστίζει. Ο επενδυτής του 21ου αιώνα δεν αναρωτιέται αν αυτό που αγοράζει σκοτώνει. Αναρωτιέται μόνο αν θα του αποφέρει γρήγορα ένα 20%. Και αν συμβεί μια γενοκτονία, αλλά η μετοχή εκτοξευτεί, θα πει απλώς «no problem».

Ο Τζορτζ Σόρος είχε δηλώσει κάποτε ότι, ως επενδυτής, δεν μπορεί να εξετάσει τις συνέπειες των πράξεών του στην κοινωνία. «Αυτή είναι ευθύνη των πολιτικών», είχε διευκρινίσει. Σήμερα, όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά μοιάζουν με μικρούς Σόρος. Κρύβονται πίσω από έννοιες όπως η «αγορά», η «συναίνεση» και ο «μηχανισμός». Κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Όλοι είναι παρόντες και όλοι κερδίζουν χρήματα. Τι απομένει; Ένας κόσμος που καίγεται και γελάει ταυτόχρονα. Μια Wall Street που αντιμετωπίζει τον Αρμαγεδδώνα με επιχειρηματική ψυχραιμία. Ένα Χρηματιστήριο που δεν αντιδρά στις κρίσεις, αλλά τις ενσωματώνει, τις τιμολογεί και τις αναμένει. Οι «αγορές» έχουν πάψει να υπάρχουν· γύρω μας εκτυλίσσεται ένα χρηματοοικονομικό θέατρο του παραλόγου. Ο μικροεπενδυτής στέκεται στη γωνία με τις απορίες του, κρατώντας το ETF του σαν φανάρι στη νύχτα, περιμένοντας να βρει λίγο φως λογικής σε ένα σύμπαν όπου οι κινήσεις δεν χρειάζεται να έχουν νόημα. Αρκεί να αποφέρουν κέρδη.

Πηγή: Pagenews.gr