Πώς το “Σχέδιο Επενδύσεων της Χάγης” αλλάζει τους προϋπολογισμούς των κρατών

Η λέξη «ιστορική» χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από τους ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Παρά το γεγονός ότι ο όρος μπορεί να φαίνεται κοινότυπος, οι 32 ηγέτες κατέληξαν σε μια σημαντική απόφαση για το μέλλον της ασφάλειάς τους: η συμμαχία δεσμεύεται να αυξήσει τις εθνικές αμυντικές δαπάνες από 2% σε 3,5%, καθώς και επιπλέον 1,5% για κρίσιμες υποδομές, φτάνοντας συνολικά στο 5% του ΑΕΠ, όπως απαιτήθηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο. Αυτή η πρωτοβουλία ονομάζεται «Σχέδιο Επενδύσεων της Χάγης» (Hague Investment Plan) και αναμένεται να αλλάξει ριζικά τους προϋπολογισμούς των 32 κρατών-μελών τα επόμενα δέκα χρόνια.

Η σύνοδος χαρακτηρίστηκε «ιστορική», καθώς, σε αντίθεση με το 2018, οι 31 σύμμαχοι δεν προκάλεσαν την οργή του Ντόναλντ Τραμπ –ο οποίος τότε απειλούσε με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ– αλλά, αντίθετα, εξασφάλισαν αυτό που επιθυμούσαν: τη δέσμευση των ΗΠΑ στο θεμελιώδες άρθρο 5 της Συμμαχίας, το οποίο ορίζει ότι μια επίθεση σε ένα κράτος-μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα τα μέλη. Όταν ρωτήθηκε για τη στάση του απέναντι στο άρθρο, ο Τραμπ δήλωσε: «Γι’ αυτό είμαι εδώ», προσθέτοντας ότι αν δεν υποστήριζε τη συμμαχία «δεν θα ήμουν εδώ».

Η σύνοδος χαρακτηρίστηκε ως «ιστορική», αν και η κοινή διακήρυξη περιορίστηκε σε μόλις μία σελίδα, κάτι που είναι πρωτοφανές. Ωστόσο, υπάρχει μια κρίσιμη λεπτομέρεια στο κείμενο που επηρεάζει την ερμηνεία των συμφωνηθέντων: «Ενωμένοι απέναντι στις σοβαρές απειλές και προκλήσεις για την ασφάλεια, (…) οι σύμμαχοι δεσμεύονται να επενδύουν το 5% του ΑΕΠ ετησίως σε βασικές αμυντικές ανάγκες και δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια, το αργότερο έως το 2035». Στο αρχικό κείμενο, η διατύπωση ήταν «εμείς δεσμευόμαστε» και όχι «οι σύμμαχοι».

Η ασάφεια της πρότασης «οι σύμμαχοι» άφησε ανοιχτή την ερμηνεία της, προσφέροντας στον Ισπανό πρωθυπουργό επιχείρημα να επιμείνει και χθες ότι χρειάζεται μόνο 2,1%, ώστε να πετύχει τις στρατιωτικές ικανότητες για τις οποίες δεσμεύθηκε. «Συμφωνούμε ότι διαφωνούμε», σχολίασε ενοχλημένος ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, για τη μόνη «παραφωνία» της συνόδου, που εκνεύρισε αρκετούς και κυρίως τον Τραμπ ο οποίος «απείλησε» τη Μαδρίτη ότι θα «εκτροχιάσει την οικονομία της», υποχρεώνοντάς τους «να πληρώσουν διπλά».

Ωστόσο, πέρα από τις μη ρεαλιστικές «απειλές» του Τραμπ, ο οποίος πιστεύει ότι μπορεί να διαπραγματευτεί απευθείας με την Ισπανία (αγνοώντας ότι οι διαπραγματεύσεις γίνονται με την Κομισιόν για τους δασμούς), άλλοι σχολίασαν με ειρωνεία τη στάση του Σάντσεθ. «Αν το πετύχει, θα είναι ιδιοφυΐα», δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι «αν η ισπανική ερμηνεία είναι σωστή, τότε όλοι μπορούν να ερμηνεύσουν το κείμενο με τον ίδιο τρόπο». Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, υπενθυμίζοντας ότι η Ελλάδα ήδη επιτυγχάνει τον προβλεπόμενο στόχο, σχολίασε έμμεσα τη στάση της Μαδρίτης, τονίζοντας ότι η σημασία της «συμμαχίας έγκειται στην ίση κατανομή του βάρους και στην αποφυγή διαφορών».

Σήμερα, οι Ευρωπαίοι και ο Καναδάς δαπανούν 430 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ τους (με την Ελλάδα να φτάνει πέρυσι στο 3,08%). Αν φτάσουν το 3,5% έως το 2035, το ποσό αυτό θα ανέλθει σε 750 δισ. ευρώ, δηλαδή τουλάχιστον 320 δισ. περισσότερα ετησίως, ενώ οι ΗΠΑ θα δαπανούν 860 δισ. ευρώ σε απόλυτους όρους. Έτσι, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα βρίσκονται «επί ίσοις όροις» για πρώτη φορά. Γι’ αυτόν τον λόγο, η «ιστορική» σύνοδος κατάφερε να πείσει τον Τραμπ να αποχωρήσει από τη Χάγη με «μια διαφορετική άποψη για τη συμμαχία».

Πηγή: Pagenews.gr