Πώς οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα προετοίμασαν την αιγυπτιακή οικονομία για μελλοντικές κρίσεις

Ο διευθύνων σύμβουλος της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Αιγύπτου εξηγεί γιατί είναι αισιόδοξος για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας

Οι επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να έπληξαν την αιγυπτιακή οικονομία, με απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα τέλη διόδια της Διώρυγας του Σουέζ, αλλά επίσης επέβαλαν αναγκαίες αλλαγές, σύμφωνα με τον επικεφαλής της τρίτης μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας της Αιγύπτου.

Όπως αναφέρει το al monitor, ο Χισάμ Εζ Αλ-Αράμπ είναι διευθύνων σύμβουλος της Commercial International Bank της Αιγύπτου, η οποία διαθέτει περιουσιακά στοιχεία ύψους 1,263 τρισεκατομμυρίων αιγυπτιακών λιρών (25,3 δισεκατομμύρια δολάρια) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025.

«Η αστάθεια στην Ερυθρά Θάλασσα ώθησε την Αρχή της Διώρυγας του Σουέζ να αρχίσει να διαφοροποιεί τα έσοδά της μέσω των ξηρών δεξαμενών της σε ό,τι αφορά τη συντήρηση, τα ναυπηγεία και τις βιομηχανικές περιοχές», δήλωσε ο Αλ-Αράμπ στο Al-Monitor.

«Καθώς ο εισερχόμενος τουρισμός στην Αίγυπτο μειώθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στη γειτονική Γάζα, η κυβέρνηση προχώρησε στη διαφοροποίηση των εσόδων της Αρχής της Διώρυγας του Σουέζ, επεκτείνοντας τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες της, προκειμένου να αντισταθμίσει τις απώλειες σε ξένο νόμισμα».

Η Αίγυπτος έχει περάσει τα τελευταία τρία χρόνια αντιμετωπίζοντας τη χειρότερη οικονομική ύφεση των τελευταίων εξήντα ετών, η οποία προκλήθηκε από ένα συνδυασμό έλλειψης ξένου συναλλάγματος, ραγδαία αύξηση του χρέους και υψηλό πληθωρισμό, μεγάλο μέρος του οποίου συνδέεται με παγκόσμιες κρίσεις όπως η πανδημία COVID-19 και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές από τη Μαύρη Θάλασσα, ιδίως λιπάσματα και σιτάρι, την άφησε εκτεθειμένη.

Στη συνέχεια ήρθαν νέα γεωπολιτικά πλήγματα. Ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ που ξέσπασε τον Οκτώβριο του 2023 διακόπηκε ο τουρισμός, ενώ οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι σε εμπορικά πλοία στη Θάλασσα Ερυθρά έκοψαν την κυκλοφορία στη Διώρυγα του Σουέζ — μία από τις κύριες πηγές συναλλάγματος της Αιγύπτου. Σύμφωνα με έκθεση του Bloomberg του Δεκεμβρίου 2024, οι διαταραχές κόστισαν στη χώρα τουλάχιστον 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε τέλη διώρυγας. Η τεχνητή υδάτινη οδός μετέφερε προηγουμένως περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου και συνέβαλε περίπου στο 2% του ΑΕΠ της Αιγύπτου.

Ωστόσο, ο Αλ-Αράμπ βλέπει μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα στον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται η Αίγυπτος.

Εξαγωγές προστιθέμενης αξίας έναντι πρώτων υλών

Η περιφερειακή αστάθεια, συμπεριλαμβανομένου του 12ήμερου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν τον Ιούνιο, έθεσε εμφανή την εξάρτηση της Αιγύπτου από τις εισαγωγές ενέργειας. Μετά την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας του κοιτάσματος φυσικού αερίου Leviathan από το Ισραήλ, το οποίο καλύπτει το 15-20% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της Αιγύπτου, καθώς και των τερματικών σταθμών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, η ευπάθεια του Καΐρου έγινε εμφανής.

Η Αίγυπτος επιδιώκει από καιρό να καταστεί περιφερειακός κόμβος φυσικού αερίου, ιδίως από τότε που το κοίτασμα φυσικού αερίου Zohr, το μεγαλύτερο στη Μεσόγειο, άρχισε να παράγει το 2017. Ωστόσο, η μείωση της παραγωγής, εν μέρει λόγω βλαβών, έχει περιορίσει την πρόοδο. Ο Αλ-Αράμπ είναι κατηγορηματικός: η Αίγυπτος δεν πρέπει να εξάγει φυσικό αέριο αν δεν μπορεί πρώτα να καλύψει την εγχώρια ζήτηση.

Στον πυρήνα του επιχειρήματός του βρίσκεται μια ευρύτερη έκκληση προς την Αίγυπτο να στραφεί από την εξαγωγή πρώτων υλών σε ημιτελή προϊόντα, μια αλλαγή που, κατά την άποψή του, θα ενισχύσει τα έσοδα και θα βελτιώσει την οικονομική ανθεκτικότητα.

«Η προστιθέμενη αξία από την εξαγωγή επεξεργασμένου δέρματος ή άμμου είναι κατά πολύ ανώτερη από την αξία που λαμβάνουμε από την εξαγωγή πρώτων υλών», δήλωσε. «Πρέπει να αρχίσουμε να επεξεργαζόμαστε αυτά τα προϊόντα μέσω της εγχώριας μεταποίησης. Αυτό θα είναι αρκετό για να πυροδοτήσει μια μεγάλη βιομηχανική επανάσταση».

Σημάδια ανάκαμψης

Η οικονομική κρίση της Αιγύπτου κορυφώθηκε στις αρχές του 2023, όταν η λίρα έχασε πάνω από το ήμισυ της αξίας της έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Έκτοτε, η νομισματική σύσφιξη, ένα ευέλικτο καθεστώς επιτοκίων και η δέσμευση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων για τις κρατικές επιχειρήσεις, συνέβαλαν στη σταθεροποίηση της οικονομίας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές συνέβαλαν επίσης στην εξασφάλιση ενός πακέτου διάσωσης ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον Μάρτιο του 2024.

Ένα χρόνο αργότερα, το μέλλον φαίνεται πιο αισιόδοξο. Ο πληθωρισμός μειώθηκε από 38% τον Σεπτέμβριο του 2023 σε 17% τον Μάιο του 2025. Οι ξένες επενδύσεις επέστρεψαν, κυρίως μέσω ενός τουριστικού έργου ύψους 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων που χρηματοδοτείται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στο Ras El Hikma, ενώ περισσότερες επενδύσεις από τον Κόλπο βρίσκονται σε εξέλιξη. Το Κατάρ και το Κουβέιτ έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα επενδύσουν εκατομμύρια στη χώρα. Τα εμβάσματα και ο τουρισμός έχουν επίσης ανακάμψει.

Εκτός από το ανανεωμένο ενδιαφέρον του εξωτερικού, η νέα νομισματική πολιτική έχει επίσης βελτιώσει τη ρευστότητα των εγχώριων αιγυπτιακών τραπεζών, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις του βιομηχανικού και του τομέα των υπηρεσιών βρίσκονται πλέον σε καλύτερη θέση για να επαναλάβουν τα καθυστερημένα επενδυτικά τους σχέδια, δήλωσε ο Αλ-Αράμπ.

«Καθώς το μακροοικονομικό περιβάλλον της Αιγύπτου συνεχίζει να βελτιώνεται, η εμπιστοσύνη των επενδυτών επιστρέφει με προσοχή, με τους επενδυτές χαρτοφυλακίου και τους στρατηγικούς επενδυτές να αρχίζουν να επανεξετάζουν την Αίγυπτο ως μια βιώσιμη ευκαιρία σε μια αναδυόμενη αγορά», δήλωσε ο Αλ-Αράμπ.

Ακόμη και οι ανησυχίες για τη σταθερότητα του νομίσματος φαίνεται να εξασθενίζουν.

«Τους τελευταίους μήνες, στις συναντήσεις μου με επενδυτές, δεν αναφέρουν πλέον το θέμα της συναλλαγματικής ισοτιμίας και των επιτοκίων», δήλωσε. «Δεν αποτελεί πλέον θέμα συζήτησης».

Πηγή: Pagenews.gr