Μελέτη προειδοποιεί ότι το λιώσιμο των παγετώνων μπορεί να ξυπνήσει εκατοντάδες ανενεργά ηφαίστεια

Η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει την αφύπνιση εκατοντάδων αδρανών ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο – μια εξέλιξη που θα μπορούσε, με τη σειρά της, να επιταχύνει το ρυθμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Μια νέα μοντελοποίηση που επικεντρώνεται στις αλλαγές που υφίστανται οι παγετώνες στην Παταγονία υποδηλώνει ότι η υποχώρηση τους μπορεί να ενεργοποιήσει ηφαίστεια που βρίσκονταν κάτω από τους πάγους και για καιρό ήταν σιωπηλά. Ενώ ο κόσμος δεν αντιμετωπίζει σήμερα άμεση απειλή εκτεταμένων ηφαιστειακών εκρήξεων, τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι το σημερινό γρήγορο λιώσιμο των παγετώνων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκρήξεων στους επόμενους αιώνες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διαδικασία αυτή αναμένεται να εξελιχθεί σε εκατοντάδες χρόνια – αλλά η προετοιμασία εκ των προτέρων εξακολουθεί να είναι κρίσιμη, ιδίως στην Ανταρκτική, όπου πάνω από εκατό ηφαίστεια παραμένουν κρυμμένα κάτω από παχιά στρώματα πάγου.

Η μελέτη βασίζεται στις γνώσεις σχετικά με το αρχαίο στρώμα πάγου της Παταγονίας, το οποίο κάποτε κάλυπτε το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής. Περίπου 18.000 χρόνια πριν, όταν ο παγετώνας ήταν στο μεγαλύτερο πάχος του, το μάγμα συσσωρευόταν και κρυσταλλωνόταν 10 έως 15 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια.

Καθώς οι θερμοκρασίες του πλανήτη αυξήθηκαν και οι παγετώνες άρχισαν να υποχωρούν, η τεράστια πίεση από τους υπερκείμενους πάγους μειώθηκε. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η απελευθέρωση της πίεσης προκάλεσε την άνοδο του φλοιού της Γης, επιτρέποντας στο αέριο μέσα στο υπόγειο μάγμα να επεκταθεί – ένας βασικός παράγοντας για την πρόκληση εκρήξεων.

Για να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι εκρήξεις συνδέονται με το λιώσιμο των πάγων, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε γεωλογικά δείγματα από έξι ηφαίστεια στη Χιλή. Ένα από αυτά, το Mocho-Choshuenco, είναι σήμερα αδρανές, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι παλαιότερες εκρήξεις του επηρεάστηκαν από την υποχώρηση των παγετώνων της Παταγονίας.

Χρειάστηκαν περίπου 3.000 έως 5.000 χρόνια για να λιώσει πλήρως η μάζα πάγου στην περιοχή. Στη συνέχεια ακολούθησε μια αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα – γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει ακόμη ένα μεγάλο χρονικό περιθώριο για μια αποτελεσματική προετοιμασία.

Ωστόσο, με την Παταγονία να χάνει πλέον πάγους με ταχείς ρυθμούς, το υποκείμενο έδαφος ανυψώνεται ασυνήθιστα γρήγορα – κάτι που προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία στους επιστήμονες.

“Οι παγετώνες καταστέλλουν τον όγκο και τη συχνότητα των εκρήξεων από τα ηφαίστεια που βρίσκονται από κάτω τους”, δήλωσε ο ηφαιστειολόγος Pablo Moreno-Jaeger του Πανεπιστημίου του Wisconsin-Madison. “Καθώς όμως οι παγετώνες υποχωρούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, η μελέτη μας δείχνει ότι αυτά τα ηφαίστεια είναι πιθανό να εκρήγνυνται πλέον συχνότερα και πιο βίαια”.

Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει μια παρόμοια σχέση μεταξύ της υποχώρησης των παγετώνων και της ηφαιστειακής δραστηριότητας στην Ισλανδία. Όμως η νέα αυτή έρευνα είναι από τις πρώτες που αποδεικνύουν ότι οι ίδιες γεωλογικές δυνάμεις λειτουργούν σε πολύ μεγαλύτερη, ηπειρωτική κλίμακα.

“Η μελέτη μας δείχνει ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ισλανδία – η ίδια δυναμική υπάρχει και στην Ανταρκτική”, δήλωσε ο Moreno-Jaeger. “Άλλες περιοχές με παγωμένα ηφαίστεια, όπως τμήματα της Βόρειας Αμερικής, η Νέα Ζηλανδία και η Ρωσία, αξίζουν επίσης στενή επιστημονική παρακολούθηση”.

Στην Ανταρκτική, για παράδειγμα, οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι αν λιώσουν αρκετοί πάγοι, ο κίνδυνος μελλοντικών εκρήξεων θα αυξηθεί σημαντικά.

Ακόμη και αν το μάγμα δεν διαπεράσει πλήρως το παχύ στρώμα πάγου της Ανταρκτικής, θα μπορούσε να σχηματίσει υπόγειες ηφαιστειακές δομές – με σημαντικές συνέπειες.

“Με την πάροδο του χρόνου, το σωρευτικό αποτέλεσμα των πολλαπλών εκρήξεων θα μπορούσε να συμβάλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη”, εξήγησε ο Moreno-Jaeger. “Αυτό θα δημιουργούσε ένα σπιράλ ανατροφοδότησης, όπου το λιώσιμο των παγετώνων προκαλεί εκρήξεις και αυτές οι εκρήξεις απελευθερώνουν περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου, επιταχύνοντας περαιτέρω την αύξηση της θερμοκρασίας και το λιώσιμο περισσότερων πάγων”.

Οι επιστήμονες ελπίζουν να προβλέψουν και να κατανοήσουν τέτοια σενάρια πολύ νωρίτερα – διότι όταν αρχίσουν να εξελίσσονται, μπορεί να είναι πολύ αργά για να αποτρέψουμε τις συνέπειές τους.

Πηγή: pagenews.gr