«Μετά το 2027: Μπροστά σε περικοπές οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις;»

Μία από τις πιο καυτές πολιτικές συζητήσεις στις Βρυξέλλες, αυτή για τον κοινοτικό προϋπολογισμό, επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο. Την Τετάρτη αναμένονται οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), που θα καλύπτει την περίοδο 2028-2035 – κι όλα δείχνουν πως έρχονται σημαντικές αλλαγές.

Από το 1988, το ΠΔΠ λειτουργεί ως ένα εργαλείο σταθερότητας, περιορίζοντας τις ενδοευρωπαϊκές εντάσεις στον σχεδιασμό και την κατανομή πόρων, επιτρέποντας πιο μακροπρόθεσμο προγραμματισμό σε κράτη, περιφέρειες και δικαιούχους. Ωστόσο, η συζήτηση για το νέο πλαίσιο βρίσκει την Ευρώπη μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις: οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται, οι αρμοδιότητες διευρύνονται, αλλά τα διαθέσιμα κονδύλια δεν αυξάνονται ανάλογα.

Περικοπές και νέες προτεραιότητες

Οριστικά στο παρελθόν φαίνεται πως ανήκει η εποχή όπου η αγροτική πολιτική καταλάμβανε πάνω από το 50% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε περίπου 37%, αλλά και αυτό μπαίνει πλέον στο μικροσκόπιο. Γερμανικά μέσα κάνουν λόγο για πιθανές περικοπές έως και 20% στον αγροτικό προϋπολογισμό μετά το 2027 – τάση που επιβεβαιώνεται και από συζητήσεις στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Μιλώντας στη Deutsche Welle, ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Αυτιάς εκφράζει την ανησυχία του για μια γενικευμένη αναδιάρθρωση: «Διαφαίνεται μία σαφής τάση περικοπών. Η Κομισιόν εξετάζει ένα νέο μοντέλο κατανομής, οργανώνοντας τα κονδύλια σε τρεις μεγάλες θεματικές ενότητες: εθνικά σχέδια για γεωργία, αλιεία και μετανάστευση· ανταγωνιστικότητα και διαστημικά προγράμματα· και, τέλος, άμυνα και εξωτερική πολιτική.»

«Αποδυνάμωση και όχι μεταρρύθμιση»

Ανησυχίες προκαλεί επίσης η ιδέα για συγχώνευση ή σύντμηση υφιστάμενων ταμείων υπό ενιαία σχήματα. «Η κατάργηση πολιτικών συνοχής, γεωργίας και έρευνας προς όφελος ενός ενιαίου ταμείου για όλα δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι αποδυνάμωση», προειδοποιεί ο κ. Αυτιάς. Κεντρικό ζητούμενο, όπως λέει, είναι η εξεύρεση ισορροπίας – ενός «modus vivendi» – ανάμεσα στις διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες των κρατών-μελών.

Στροφή στην Άμυνα με νέο «πορτοφόλι»

Σε μία Ευρώπη που επηρεάζεται από γεωπολιτικές εντάσεις, η Άμυνα φαίνεται να ανεβαίνει δυναμικά στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει ήδη προτείνει πρόγραμμα αμυντικής ενίσχυσης Rearm Europe, με συνολικό ύψος 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα δεν θα προέλθουν από τον κοινοτικό προϋπολογισμό – περίπου 150 δισεκατομμύρια θα χρηματοδοτηθούν μέσω δανεισμού, ενώ άλλα 90 ενδέχεται να προκύψουν από αδιάθετα κονδύλια της πανδημίας.

Παρότι οι δαπάνες αυξάνονται, ο ευρωβουλευτής της ΝΔ προειδοποιεί: «Δεν υπάρχει ακόμη πραγματικός σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες κάθε χώρας. Είναι άλλο το πρόβλημα της Ελλάδας ή της Βαλτικής λόγω Ρωσίας, και άλλο της Ολλανδίας ή του Βελγίου, που δεν έχουν επείγουσες στρατιωτικές απαιτήσεις.»

Ο δρόμος προς το 2035

Καθώς οι προτάσεις της Επιτροπής τίθενται στο τραπέζι, το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατών-μελών και θεσμών. Αν και το τελικό ποσό του ΠΔΠ εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ, αυτό που μένει να αποσαφηνιστεί είναι η κατανομή του – και οι πολιτικές προτεραιότητες που θα εξυπηρετήσει.

Το βέβαιο είναι πως το ευρωπαϊκό τοπίο των επιδοτήσεων αλλάζει. Και μαζί του, η στρατηγική ισορροπία ανάμεσα στην οικονομική συνοχή, την αγροτική ανάπτυξη και τη γεωπολιτική ενίσχυση της Ένωσης σύμφωνα με την dw.com