Η στρατιωτική συμμαχία της Ρωσίας αποδομείται

Ο CSTO ιδρύθηκε το 1992 ως στρατιωτική συμμαχία για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Ο οργανισμός, υπό την ηγεσία της Ρωσίας, θεωρήθηκε "διάδοχη κατάσταση" του υπό τη σοβιετική ηγεσία Συμφώνου της Βαρσοβίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο

Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν έδωσε συνέντευξη Τύπου με θέμα τα οικονομικά και κοινωνικά θέματα της Αρμενίας, όπως και τη σχέση της χώρας με τη Ρωσία. Στις δηλώσεις του, υπαινίχθηκε για το μέλλον της Αρμενίας στον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO).

Ο CSTO ιδρύθηκε το 1992 ως στρατιωτική συμμαχία για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Ο οργανισμός, υπό την ηγεσία της Ρωσίας, θεωρήθηκε “διάδοχη κατάσταση” του υπό τη σοβιετική ηγεσία Συμφώνου της Βαρσοβίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Η Αρμενία είναι ιδρυτικό μέλος του CSTO. Από την ένταξή του στον οργανισμό, ο αρμενικός στρατός έχει πραγματοποιήσει πολλές εκπαιδευτικές ασκήσεις σε συνεργασία με τα άλλα κράτη-μέλη του CSTO. Η χώρα προήδρευσε του οργανισμού το 2021.

Έκτοτε, όμως, η σχέση της Αρμενίας με τον CSTO και τη Ρωσία έχει κλονιστεί. Η Αρμενία κατηγόρησε τον οργανισμό ότι δεν “εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του απέναντι στην Αρμενία”. Οι Αρμένιοι διαμαρτυρήθηκαν ότι η συμμαχία δεν έστειλε βοήθεια για να προστατεύσει τη χώρα τους από τις επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν το 2020 και το 2023. Έτσι, η Αρμενία “πάγωσε” τη συμμετοχή της στον Οργανισμό τον Φεβρουάριο του 2024. Έκτοτε, η Αρμενία δεν έχει συμμετάσχει σε ασκήσεις του CSTO.

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στις 16 Ιουλίου, ο Πασινιάν ρωτήθηκε για το μέλλον της Αρμενίας στον οργανισμό. Ο Αρμένιος πρωθυπουργός δήλωσε ότι είναι “πιο πιθανό η Αρμενία να αποχωρήσει, παρά να επαναδραστηριοποιηθεί στον CSTO”.

Εάν η Αρμενία αποχωρήσει, δεν θα είναι η πρώτη χώρα που εγκαταλείπει τον οργανισμό. Το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία δεν ανανέωσαν τη συμμετοχή τους το 1999. Αντιθέτως, τα δύο αυτά κράτη επέλεξαν να αναπτύξουν ισχυρότερους δεσμούς με άλλες χώρες και οργανισμούς εκτός από τον υπό τη ρωσική ηγεσία CSTO. Το 2012, το Ουζμπεκιστάν αποχώρησε από τον CSTO, υποστηρίζοντας ότι η συλλογικότητα δεν το υπερασπίστηκε κατά τις “αψιμαχίες” του με τη Κιργιζία, επίσης μέλος του CSTO.

Και άλλα κράτη είχαν προβλήματα με τη CSTO και τη Ρωσία. Για παράδειγμα, το Καζακστάν έχει “παίξει” με το μέλλον της συμμετοχής του στον οργανισμό. Όταν η Ρωσική Ομοσπονδία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι Ρώσοι στράφηκαν για βοήθεια στη CSTO. Σε απάντηση, η κυβέρνηση του Καζακστάν απέρριψε την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας, μη υποστηρίζοντας τα ρωσικά εδαφικά κέρδη στην Ουκρανία. Αντιθέτως, η κυβέρνηση του Καζακστάν έστειλε ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία.

Οι αξιωματούχοι του Καζακστάν έχουν αποστασιοποιηθεί από τη Ρωσία. Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2022, ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Τοκάγιεφ επέλεξε να μην πραγματοποιήσει διμερή συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στο Καζακστάν. Το επεισόδιο ανάγκασε τον Πούτιν να δηλώσει ότι η Ρωσία απαιτεί σεβασμό από το Καζακστάν. Τον Ιούνιο του 2023, ο Τοκάγιεφ δεν συμμετείχε στο Οικονομικό Φόρουμ της Πετρούπολης. Έκτοτε, οι αξιωματούχοι του Καζακστάν άρχισαν να συναντώνται πιο τακτικά με τους ομολόγους τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δυσφορία σε όλο τον οργανισμό

Λευκορωσία, Κιργιζία και Τατζικιστάν δεν συμπεριφέρθηκαν τόσο προκλητικά έναντι της Ρωσίας όσο η Αρμενία και το Καζακστάν. Αλλά εξακολουθούν να έχουν διαφορές με τη Μόσχα.

Ειδικότερα, ο λευκορωσικός στρατός συνέχισε να πραγματοποιεί εκπαιδευτικές ασκήσεις και να συνεργάζεται με τις ρωσικές δυνάμεις. Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο έχει συναντηθεί αρκετές φορές με τον Πούτιν για να συζητήσουν τις οικονομικές και ενεργειακές σχέσεις των κρατών τους. Παρά τη σταθερή αυτή σχέση, ο Λουκασένκο έχει επανειλημμένα αρνηθεί το αίτημα του Πούτιν να στείλει Λευκορώσους στρατιώτες στην Ουκρανία. Επιπλέον, έκθεση του Newsweek ανέφερε ότι οι περισσότεροι πολίτες της Λευκορωσίας αντιτίθενται στη συμμετοχή της χώρας τους στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Αρκετοί Λευκορώσοι στρατιωτικοί δεν θέλουν να συμμετάσχουν στον πόλεμο.

Η κυβέρνηση της Κιργιζίας υπήρξε επιφυλακτική στη σχέση της με τον CSTO και τη Ρωσία. Τον Οκτώβριο του 2022, ο πρόεδρος της Κιργιζίας, Σαντίρ Τζαπάροφ, δεν συμμετείχε σε μια οικονομική σύνοδο που διοργάνωσε η Ρωσική Ομοσπονδία. Επιπλέον, η Κιργιζία ακύρωσε μια εκπαιδευτική άσκηση του CSTO που επρόκειτο να φιλοξενήσει. Επιπλέον, η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει στείλει στρατιώτες για να βοηθήσει τη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία. Τέλος, σε δημοσίευμα του “The Diplomat” αναφέρεται ότι η κυβέρνηση της Κιργιζίας συνέστησε στους πολίτες της να μην ταξιδεύουν στη Ρωσία.

Τέλος, όπως και τα άλλα μέλη του CSTO, το Τατζικιστάν επέλεξε να μην στείλει στρατιώτες για να πολεμήσουν στο πλευρό της Ρωσίας κατά των Ουκρανών. Επιπλέον, έκθεση του Eurasianet διαπίστωσε ότι αρκετοί πολίτες με διπλή υπηκοότητα, Τατζικιστάν και Ρωσίας, εξετάζουν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν τη ρωσική ιθαγένειά τους, καθώς δεν θέλουν να στρατολογηθούν στον ρωσικό στρατό.

Δεδομένων αυτών των εξελίξεων, ένα αίσθημα ανησυχίας εντείνεται στον οργανισμό. Ορισμένα μέλη έχουν απομακρυνθεί από τη Ρωσική Ομοσπονδία και δύο χώρες έχουν αψηφήσει ανοιχτά το στρατιωτικό σκέλος της συλλογικότητας.

Ο CSTO δημιουργήθηκε ως διάδοχος του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αλλά ο οργανισμός αντιμετωπίζει πλέον σοβαρά προβλήματα. Μένει να δούμε πώς η Ρωσία θα αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τα άλλα κράτη-μέλη, ώστε να μην καταρρεύσει η συλλογικότητα.

Πηγή: Pagenews.gr