Αστική Θερμική Νησίδα – Η σιωπηλή απειλή που καίει τις ευρωπαϊκές πόλεις

Το καλοκαίρι του 2025 σημαδεύτηκε από διαδοχικά κύματα καύσωνα που έπληξαν μεγάλες περιοχές της Ευρώπης. Οι επιπτώσεις ήταν ακόμα πιο έντονες στις πόλεις, όπου το φαινόμενο της Αστικής Θερμικής Νησίδας (Urban Heat Island – UHI) ανεβάζει τη θερμοκρασία σε σχέση με τα γύρω αγροτικά περιβάλλοντα, ενισχύοντας τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Σύμφωνα με τον Niels Souverijns, ειδικό κλίματος στο VITO Βελγίου, οι πόλεις μπορεί να είναι 2-4°C θερμότερες από τις γύρω περιοχές, ενώ στοιχεία του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι η θερμοκρασία επιφάνειας μπορεί να φτάνει 10-15°C υψηλότερα το καλοκαίρι. Με το 40% του πληθυσμού της Ευρώπης να ζει σε πόλεις και το 70% σε αστικές περιοχές, οι επιπτώσεις αγγίζουν εκατομμύρια ανθρώπους.

Απειλή για τη δημόσια υγεία

Το φαινόμενο αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία. Έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας NOVA στην Πορτογαλία έδειξε αύξηση νοσηλειών κατά 18,9% τις ημέρες καύσωνα. Οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιάκινδυνεύουν ιδιαίτερα, ειδικά τη νύχτα, όταν η θερμοκρασία παραμένει υψηλή, εμποδίζοντας τον ύπνο και την ανάπαυση.

Γιατί οι πόλεις «παγιδεύουν» θερμότητα

Η UHI οφείλεται σε παράγοντες όπως:

• Υλικά (άσφαλτος, τσιμέντο) που απορροφούν και εκπέμπουν θερμότητα
• Συγκέντρωση κτηρίων που περιορίζει την κυκλοφορία του αέρα
• Έλλειψη πρασίνου και έντονη κυκλοφορία οχημάτων
• Ατμοσφαιρική ρύπανση που λειτουργεί σαν «κουβέρτα» παγιδεύοντας θερμότητα

Στις πλουσιότερες συνοικίες υπάρχει περισσότερο πράσινο, ενώ οι φτωχότερες περιοχές υποφέρουν από πυκνή δόμηση, έλλειψη σκίασης και περιορισμένη πρόσβαση σε χώρους δροσιάς.

Οι λύσεις που προτείνουν οι ειδικοί

• Πράσινες στέγες και φυτεύσεις
• Διάδρομοι ανέμου για φυσικό αερισμό
• Διαχείριση νερού και μείωση τσιμέντου
• Ενημέρωση πολιτών για σημεία δροσιάς μέσω χαρτών (όπως στις Βρυξέλλες)

Ο Wim Thiery (VUB) προειδοποιεί ότι η κλιματική αλλαγή θα εντείνει το φαινόμενο, με τις μέρες καύσωνα στην Ευρώπη να γίνονται έως 4°C θερμότερες. Η προσαρμογή από μόνη της δεν αρκεί· απαιτείται δραστική μείωση εκπομπών CO₂ για να αποφευχθεί το «τσουνάμι θερμότητας» που μπορεί να καταστήσει πόλεις μη κατοικήσιμες, όπως ήδη συμβαίνει σε περιοχές της Ινδίας.

Οι δεσμεύσεις των Βρυξελλών

Η πόλη στοχεύει σε μείωση εκπομπών κατά 55% έως το 2030 και κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, επενδύοντας σε βιώσιμες ανακαινίσεις κτιρίων και πράσινες μεταφορές. Οι ειδικοί προειδοποιούν: η αποτυχία επίτευξης αυτών των στόχων θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη διαβίωση στα αστικά κέντρα της Ευρώπης.

Πηγή: pagenews.gr