Η πιο μακάβρια πινακοθήκη του κόσμου; Οι κατακόμβες του Σαν Γκαουδιόσο στη Νάπολη

Λίγοι γνωρίζουν τις κατακόμβες του Σαν Γκαουδιόσο, που βρίσκονται κάτω από τη Βασιλική της Santa Maria della Sanità στη Νάπολη. Εκεί, στους τοίχους ενός υπόγειου διαδρόμου μήκους 30 μέτρων, ξεδιπλώνεται ένα από τα πιο μακάβρια κεφάλαια της ευρωπαϊκής τέχνης: πορτραίτα ευγενών, ζωγραφισμένα τον 17ο αιώνα γύρω από τα ίδια τους τα κρανία.

Ο καλλιτέχνης Τζοβάνι Μπαλντούτσι, εκπαιδευμένος υπό τον Βαζάρι και γνωστός για έργα σε φημισμένα μνημεία της Φλωρεντίας, βρέθηκε στη Νάπολη να φιλοτεχνεί πορτραίτα… νεκρών. Ολόκληρες μορφές – δικαστές, πριγκίπισσες, αξιωματούχοι – στέκονται ντυμένες με πλούσια ρούχα, μα τα πρόσωπά τους έχουν αντικατασταθεί με απογυμνωμένα κρανία, καρφωμένα στους τοίχους. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα οστά που χρησιμοποιήθηκαν ανήκαν σε διαφορετικά σώματα, δημιουργώντας έναν είδος «φρουρού των νεκρών».

Αυτές οι ταφικές τιμές αποδόθηκαν σε πλούσιους δωρητές της εκκλησίας, οι οποίοι, σύμφωνα με την παράδοση, εξασφάλιζαν πνευματικά οφέλη και ένα ιδιαίτερο «αιώνιο σπίτι» έναντι χρημάτων ή παροχών. Οι νεκροί υποβάλλονταν σε επεξεργασία από τους “σκιαταμούορτι” – κυριολεκτικά «εκείνους που σκοτώνουν τους νεκρούς» – για την αποστράγγιση και καθαρισμό των σωμάτων τους.

Πέρα από την ανατριχιαστική αισθητική, το μήνυμα αυτής της υπόγειας πινακοθήκης είναι βαθύ: όλοι ίσοι μπροστά στον θάνατο. Το θέμα ενέπνευσε ακόμη και τον διάσημο Ιταλό ηθοποιό και ποιητή Τότο, που μεγάλωσε στη γειτονιά και έγραψε το ποίημα ’A Livella, όπου ένας μαρκήσιος και ένας σκουπιδιάρης μαλώνουν για την «τάξη» τους – μέχρι που ο θάνατος τους υπενθυμίζει πως δεν υπάρχει καμία διαφορά.

Οι κατακόμβες, σήμερα ανοιχτές στο κοινό, συντηρούνται από τοπική πολιτιστική ομάδα και παραμένουν ένας ανατριχιαστικός αλλά βαθιά ανθρώπινος τόπος μνήμης, ιστορίας και τέχνης.

Σε έναν κόσμο που φοβάται τον θάνατο και συχνά τον αποφεύγει, οι κατακόμβες του Σαν Γκαουδιόσο μας προκαλούν να τον κοιτάξουμε κατάματα – όχι με τρόμο, αλλά με επίγνωση. Οι μορφές των νεκρών δεν προκαλούν απλώς δέος· μιλούν για ματαιότητα, για την ισότητα όλων απέναντι στο αναπόφευκτο τέλος, αλλά και για την ανάγκη του ανθρώπου να αφήσει πίσω του ένα ίχνος. Εδώ, στο σκοτεινό υπέδαφος της Νάπολης, η τέχνη και ο θάνατος συναντιούνται για να πουν την πιο παλιά ιστορία του κόσμου – αυτή της φθοράς, της μνήμης και, τελικά, της ανθρώπινης φύσης.

Πηγή: pagenews.gr