Το τοπίο στη χρήση πειρατικού οπτικοακουστικού περιεχομένου στην Ελλάδα αλλάζει ραγδαία.
Η πρόσφατη ψήφιση του νέου νόμου, που καθιστά ξεκάθαρα ποινικό αδίκημα την παράνομη πρόσβαση σε προστατευόμενο περιεχόμενο, σηματοδοτεί ένα πολύ πιο αυστηρό πλαίσιο για τους τελικούς χρήστες, αλλά και για όσους προωθούν πειρατικές υπηρεσίες. Παράλληλα, υπεγράφη και η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργείων Πολιτισμού και Οικονομικών, η οποία καθορίζει τη διαδικασία επιβολής προστίμων, τόσο στους πειρατές όσο και στους τελικούς χρήστες.
Το πρώτο ηχηρό “μήνυμα” έρχεται από την Άρτα, όπου οι Αρχές άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο σε μεγάλη υπόθεση συνδρομητικής πειρατείας, όπου ο φερόμενος ως εγκέφαλος ενός δικτύου παράνομων συνδέσεων, δεν είναι πλέον ο μοναδικός που βρίσκεται στο στόχαστρο. Με εντολή εισαγγελέα, περίπου 200 τελικοί χρήστες – πελάτες του δικτύου – καλούνται να δώσουν εξηγήσεις στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης. Για πρώτη φορά, οι Αρχές στρέφουν μαζικά το βλέμμα τους και στους τελικούς χρήστες, στέλνοντας το σαφές μήνυμα ότι “κανείς δεν θα μένει πλέον στο απυρόβλητο”.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι έλεγχοι και οι διώξεις για τη συγκεκριμένη υπόθεση αναμένεται να επεκταθούν σε εκατοντάδες ακόμη χρήστες, καθώς τα εγκληματολογικά εργαστήρια επεξεργάζονται ψηφιακά πελατολόγια και άλλα κρίσιμα ευρήματα.
Τι προβλέπει το νέο νομοθετικό πλαίσιο
Ο νέος νόμος και η ΚΥΑ, η οποία δημοσιεύθηκε στις 4 Αυγούστου προβλέπουν συγκεκριμένες κυρώσεις για τους παραβάτες. Η παράνομη πρόσβαση σε προστατευόμενο περιεχόμενο τιμωρείται πλέον με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή τουλάχιστον 2.900 ευρώ, ενώ η ποινική διαδικασία επιταχύνεται. Παράλληλα, για πρώτη φορά θεσπίζονται διοικητικά πρόστιμα στον τελικό χρήστη πειρατικής συνδρομής, σε όσους προβάλλουν παράνομα προστατευόμενο περιεχόμενο δημόσια, είτε με εμπορικό όφελος είτε χωρίς, καθώς και σε όσους διαφημίζουν ή διαφημίζονται σε πειρατικές υπηρεσίες.
Τα ποσά των προστίμων είναι σαφή: 750 ευρώ για τον τελικό χρήστη, 1.500 ευρώ για τους πειρατικούς ακτιβιστές και 5.000 ευρώ σε περίπτωση παράνομης εμπορικής δραστηριότητας, όπως για καφέ ή μπαρ που χρησιμοποιούν παράνομες συνδρομές. Σε περίπτωση υποτροπής, τα πρόστιμα διπλασιάζονται, φτάνοντας έως και τα 10.000 ευρώ. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το αξιόποινο μπορεί να “σβήσει” αν ο παραβάτης καταβάλει το διπλάσιο του προστίμου.
Η πειρατεία και οι οικονομικές συνέπειες
Η πειρατεία στην Ελλάδα αποτελεί μια “χαίνουσα πληγή”, με σημαντικές συνέπειες για την οικονομία και την πολιτιστική βιομηχανία. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΕ για λογαριασμό της Εταιρείας Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ), οι ετήσιες απώλειες για την ελληνική οικονομία υπερβαίνουν τα 400 εκατομμύρια ευρώ. Οι θέσεις εργασίας που χάνονται ετησίως ξεπερνούν τις 5.000, ενώ οι απώλειες φόρων από τη συνδρομητική τηλεόραση φτάνουν έως και τα 59 εκατ. ευρώ. Η ζημία για την εγχώρια νόμιμη αγορά εκτιμάται σε έως και 162 εκατ. ευρώ ετησίως.
Με την εφαρμογή του νέου νόμου, η Ελλάδα δείχνει ότι προχωρά αποφασιστικά στην προστασία των δημιουργών, των παρόχων περιεχομένου και της οικονομίας της χώρας, ενώ η υπόθεση της Άρτας αποτελεί το πρώτο ηχηρό δείγμα αυτής της νέας εποχής στην πάταξη της πειρατείας.
Την εφαρμογή του νέου πλαισίου παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και οι μεγάλοι πάροχοι τηλεοπτικού περιεχομένου στη χώρα, καθώς η παράνομη χρήση υπηρεσιών επηρεάζει άμεσα τη συνδρομητική αγορά. Ένα χρόνο μετά τη συμφωνία ανταλλαγής αθλητικού περιεχομένου, τόσο η Cosmote όσο και η Nova καταγράφουν θετικά αποτελέσματα, με αύξηση της πελατειακής βάσης και ενίσχυση της συνδρομητικής αγοράς. Συγκεκριμένα, η Cosmote TV, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΤΕ, αριθμεί πλέον 734.941 συνδρομητές, καταγράφοντας ετήσια άνοδο 7,1%. Η Nova, ως το τέλος του 2024, διατηρούσε περίπου 480.000 συνδρομητές, ενώ η Vodafone TV κινήθηκε σταθερά στην περιοχή των 210.000–220.000 συνδρομητών, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.