Πώς το ταμείο πλούτου της Νορβηγίας έγινε προεκλογικό όπλο

Η Νορβηγία κινδυνεύει να έρθει σε σοβαρή σύγκρουση με την κυβέρνηση Τραμπ όσον αφορά το θέμα του Ισραήλ, ανεξάρτητα από τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης

Η διατήρηση του κρατικού ταμείου πλούτου της Νορβηγίας μακριά από την πολιτική αποτελεί βασική αρχή της σκανδιναβικής χώρας από τη δημιουργία του στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με σκοπό τη διαχείριση των πλεονασματικών εσόδων από την παραγωγή πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα.

Η στρατηγική αυτή τίθεται απροσδόκητα υπό αμφισβήτηση, καθώς οι επενδυτικές επιλογές του ταμείου ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων εισέρχονται σε «άγνωστα εδάφη» λόγω των αποεπενδύσεων που σχετίζονται με τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, προκαλώντας εσωτερική κριτική για την πολιτικοποίηση του ταμείου κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και προσελκύοντας την ανεπιθύμητη προσοχή του στρατοπέδου MAGA του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα εξελιχθεί η διαμάχη στις εθνικές εκλογές της Νορβηγίας τη Δευτέρα — και αν οι απειλές για αντίποινα από τις ΗΠΑ θα μεταφραστούν σε συγκεκριμένες ενέργειες. Σε κάθε περίπτωση, με πολλά άλλα σημεία τριβής να διαφαίνονται, υπάρχει η αίσθηση ότι η Νορβηγία κινδυνεύει να έρθει σε σοβαρή σύγκρουση με την κυβέρνηση Τραμπ, ανεξάρτητα από τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης.

Οι νορβηγικές εκλογές τείνουν να στερούνται του ενθουσιασμού που παρατηρείται στις αμερικανικές εκλογές και η προεκλογική εκστρατεία εξελισσόταν όπως αναμενόταν, με θέματα όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη και οι φόροι να κυριαρχούν στη συζήτηση — έως ότου η δημόσια κατακραυγή για τις επενδύσεις του ταμείου στο Ισραήλ προκάλεσε προβλήματα στην κεντροαριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γιόνας Γκαρ Στόρε.

Αφορμή ήταν μια έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο στην εφημερίδα Aftenposten σχετικά με τη συμμετοχή του ταμείου σε μια ισραηλινή εταιρεία, την Bet Shemesh Engines Ltd., η οποία, σύμφωνα με την εφημερίδα, επισκευάζει ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για τον βομβαρδισμό της Γάζας.

Ο υπουργός Οικονομικών Γενς Στόλτενμπεργκ, πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας και επικεφαλής του ΝΑΤΟ, η επιστροφή του οποίου στην κυβέρνηση νωρίτερα φέτος οδήγησε σε άνοδο της δημοτικότητας του Εργατικού Κόμματος, διέταξε αμέσως το ταμείο να επανεξετάσει όλες τις επενδύσεις του στο Ισραήλ.

Ακολούθησαν αρκετές αποεπενδύσεις. Σύμφωνα με επιστολή που στάλθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών στις 18 Αυγούστου, το ταμείο — γνωστό ως Norges Bank Investment Management — προχώρησε σε sell-off 23 εταιρειών κατά την περίοδο από 30 Ιουνίου έως 14 Αυγούστου, αντιπροσωπεύοντας απομείωση 4 δισεκατομμυρίων κορονών (400 εκατομμύρια δολάρια).

Το ταμείο επενδύει τα κέρδη της Νορβηγίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στο εξωτερικό και κατέχει περίπου το 1,5% των μετοχών παγκοσμίως. Έχουν τεθεί στο παρελθόν ερωτήματα σχετικά με το αν η Νορβηγία το πολιτικοποιεί, αλλά όχι κατά τη διάρκεια προεκλογικών εκστρατειών.

Το ταμείο εποπτεύεται από την κεντρική τράπεζα και οι ηθικοί του παράμετροι καθορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών, μετά από διαβούλευση με το κοινοβούλιο. Ένα εξωτερικό συμβούλιο δεοντολογίας παρέχει συμβουλές σχετικά με τις εξαιρέσεις και συχνά συνεργάζεται με τις εν λόγω εταιρείες.

Αν και κανένα από τα κύρια κόμματα δε σχεδιάζει να αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας του ταμείου, τόσο οι Συντηρητικοί όσο και το Κόμμα Προόδου θέλουν να αλλάξουν τις ηθικές κατευθυντήριες γραμμές ώστε να επιτρέψουν στο ταμείο να αγοράζει μετοχές εταιρειών που κατασκευάζουν πυρηνικά.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ταμείου, Νίκολαϊ Τάνγκεν, χαρακτήρισε την αναταραχή ως τη «χειρότερη κρίση» του. Σε συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ταμείου στις 12 Αυγούστου, ο πρώην δισεκατομμυριούχος των hedge funds δε δέχτηκε καμία ερώτηση σχετικά με τα υπέρογκα κέρδη, αλλά αντίθετα δέχτηκε πολλές ερωτήσεις σχετικά με τις ισραηλινές επενδύσεις. Τόνισε τη σημασία του να διατηρηθεί το ταμείο ανεξάρτητο από την πολιτική, διότι διαφορετικά, όπως αναρωτήθηκε, «πού θα καταλήξει;»

Στην πραγματικότητα, ο ρόλος του ταμείου, όπως αναφέρει το Bloomberg, πάντα ήταν μια λεπτή ισορροπία. Το ταμείο έχει αποσυρθεί στο παρελθόν από εταιρείες που παράγουν φοινικέλαιο και έχει απαιτήσεις σχετικά με το φύλο, την ένταξη, τη διαφάνεια και τα περιβαλλοντικά πρότυπα, μια επιπλέον πρόκληση για την κυβέρνηση Τραμπ.

Πηγή: Pagenews.gr