Το ΝΑΤΟ δεν αντιμετωπίζει την είσοδο ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον πολωνικό εναέριο χώρο ως επίθεση, δήλωνε συμμαχική πηγή το πρωί της Τετάρτης στο πρακτορείο Reuters. Εάν όντως αντιμετώπιζε το εν λόγω περιστατικό ως επίθεση κατά μέλους της Συμμαχίας, τότε θα έπρεπε να αντιδράσει «συλλογικά», με γνώμονα το Αρθρο 5, κάνοντας χρήση ακόμη και «ενόπλου βίας» ενάντια στη Ρωσία «προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού».
Σύμφωνα με το Αρθρο 5, «τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων […] και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών […] θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού».
Όπως αναφέρεται στην Καθημερινή, η πολωνική ηγεσία, από την πλευρά της, μίλησε για «πράξη επιθετικότητας που συνιστά πραγματική απειλή για την ασφάλεια των Πολωνών πολιτών», ενώ ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είδε «άλλο ένα βήμα κλιμάκωσης εκ μέρους της Ρωσίας», που θέτει όμως «ένα εξαιρετικά επικίνδυνο προηγούμενο για την Ευρώπη».
Η πρώτη φορά
Σε κάθε περίπτωση, ήταν η πρώτη φορά που ρωσικά drones καταρρίφθηκαν πάνω από την Πολωνία, αλλά και ευρύτερα η πρώτη φορά που ρωσικά drones καταρρίπτονται πάνω από χώρα του ΝΑΤΟ. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίπτονται πάνω από το έδαφος χώρας του ΝΑΤΟ. Ολοι οι σύμμαχοί μας λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη την κατάσταση», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ.
«Είτε έγινε σκόπιμα είτε όχι, ήταν κάτι το απολύτως απερίσκεπτο και επικίνδυνο», δήλωσε από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, αφήνοντας όμως έτσι ανοιχτό ένα παραθυράκι αμφιβολίας γύρω από τη «σκοπιμότητα» της συγκεκριμένης ρωσικής πρόκλησης, το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μερική αποκλιμάκωση της έντασης τις προσεχείς ημέρες.
Διαχείριση κρίσεων
Αν και πρωτοφανή, τα προαναφερθέντα περιστατικά σε Πολωνία και Κατάρ θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να ιδωθούν -με όρους διαχείρισης κρίσεων- ως κάτι το «μεμονωμένο» και να υποβαθμιστούν ως «λήξαντα». Η Μόσχα παρουσιάστηκε το μεσημέρι της Τετάρτης, για παράδειγμα, να αρνείται κάθε ευθύνη, καλώντας τους Πολωνούς να αποδείξουν ότι τα drones που κατερρίφθησαν ήταν όντως ρωσικά. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα δε, υποστήριξε ότι τα εν λόγω μη επανδρωμένα αεροσκάφη δεν προήλθαν από τη Ρωσία αλλά από την Ουκρανία, επιχειρώντας έτσι να προκαλέσει σύγχυση εντός του δυτικού στρατοπέδου.
Κάποιοι στην Ευρώπη μπορεί, με καθησυχαστική διάθεση, να επιχειρήσουν να υποβαθμίσουν τα ρωσικά drones στην Πολωνία ως «προϊόν αποπροσανατολισμού» λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, αφού η Πολωνία γειτνιάζει με την εμπόλεμη Ουκρανία.
Τα Αρθρα 4… και 5
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ προειδοποίησε ότι η Ευρώπη «βρίσκεται πιο κοντά στον πόλεμο από ό,τι κάθε άλλη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο». Στο ίδιο πλαίσιο, ανακοίνωσε ότι η Βαρσοβία πρόκειται να ενεργοποιήσει το νατοϊκό Αρθρο 4. Σύμφωνα με αυτό: «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θέλουσι συσκέπτεσθαι από κοινού οσάκις κατά την γνώμην οιουδήποτε εξ αυτών απειλείται η εδαφική ακεραιότης ή πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια ενός οιουδήποτε των Μερών».
Εάν εχθές η νατοϊκή Δύση ήταν ακόμη μακριά από το Αρθρο 5, σήμερα έχει έρθει πια ένα βήμα πιο κοντά σε αυτό, την ώρα που όλοι οι μεγάλοι παίκτες της διεθνούς σκακιέρας ετοιμάζονται να μεταβούν στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Σημειώνεται δε ότι όπως το Κατάρ ήταν/είναι η μεγαλύτερη βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, έτσι και η Πολωνία είναι η μεγαλύτερη νατοϊκή δύναμη στην ανατολική πτέρυγα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.