Η διαχείριση απορριμμάτων εξελίσσεται σε «ωρολογιακή βόμβα» για τη χώρα, καθώς η πολυαναμενόμενη πρόσκληση του ΕΣΠΑ 2021-2027 ύψους 800 εκατ. ευρώ, που αφορά τη μετατροπή των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων σε εργοστάσια ανάκτησης και ανακύκλωσης, παραμένει παγωμένη.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση σχεδιάζει τη δημιουργία έξι νέων μονάδων καύσης απορριμμάτων σε:
- Αττική
- Δυτική Μακεδονία
- Ροδόπη
- Πελοπόννησο
- Βοιωτία
- Κρήτη
με στόχο την ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων για παραγωγή ενέργειας και θερμότητας συνολικής αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις εντείνονται, ενώ η καθυστέρηση στην υλοποίηση της πρόσκλησης δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους απώλειας των ευρωπαϊκών πόρων, εάν δεν ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία υλοποίησης, η οποία αναμένεται να απαιτήσει τουλάχιστον 2–3 χρόνια κατασκευής, οδηγώντας σε ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα μέχρι τα μέσα του 2026.
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»: Η Αττική χωρίς σχέδιο
Η Αττική, που παράγει περίπου το 40% των απορριμμάτων της χώρας, παραμένει χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό διαχείρισης. Το αδιέξοδο οδηγεί στη χάραξη πλάνου άμεσης μετάβασης στην καύση, όπως προβλέπεται από πρόσφατη υπουργική απόφαση – ακόμη και για σύμμεικτα απορρίμματα.
Στελέχη της αγοράς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου:
«Η καύση δεν μπορεί να προηγείται της ανακύκλωσης. Αν ξεκινάμε από την καύση, χάνεται η δυνατότητα ανάκτησης πολύτιμων υλικών – μετάλλων, πλαστικού και χαρτιού».
Η καύση θα έπρεπε να είναι τελικό στάδιο και όχι η αρχική επιλογή.
Κόστος, επιπτώσεις και αντιδράσεις
Σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις, το κόστος λειτουργίας των έξι μονάδων καύσης εκτιμάται ότι θα φτάσει έως το 2035 τα 223–363 εκατ. ευρώ ετησίως, δηλαδή 189–308 ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων.
Αυτό σημαίνει:
- Αύξηση δημοτικών τελών κατά 17–28% εάν το κόστος μετακυλιστεί στους ΟΤΑ.
- Παραγωγή τοξικών στερεών αποβλήτων χωρίς δυνατότητα διάθεσης εντός Ελλάδας.
- Εκπομπές επικίνδυνων ρύπων.
Οι οργανώσεις προτείνουν εναλλακτικά:
- Ενίσχυση υποδομών ανακύκλωσης και κομποστοποίησης
- Εφαρμογή του Καφέ Κάδου
- Δημιουργία Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης
- Ψηφιακά εργαλεία όπως το «Πληρώνω Όσο Πετάω»
- Χρηματοδότηση δράσεων πρόληψης από τα έσοδα του τέλους ταφής
Με αυτές τις πολιτικές, εκτιμούν ότι η Ελλάδα μπορεί να μειώσει την ταφή απορριμμάτων κάτω από το 10% έως το 2035, χωρίς την ανάγκη καύσης.
Κοινωνική αντίδραση: Αντίσταση στη Δυτική Μακεδονία
Η Δυτική Μακεδονία αντιδρά έντονα στο σχέδιο δημιουργίας μονάδας καύσης στην Πτολεμαΐδα V:
- Πρόσφατο συλλαλητήριο στην Κοζάνη με έντονη συμμετοχή τοπικών φορέων.
- Αρνητική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
- Αντίθεση από όλους τους φορείς της περιοχής:
- Οι 13 Δήμοι με ομόφωνες αποφάσεις
- Το ΔΣ της ΠΕΔ Δυτικής Μακεδονίας
- Το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ, η ΔΙΑΔΥΜΑ (φορέας διαχείρισης απορριμμάτων)
- Ο Ιατρικός Σύλλογος Κοζάνης
Ο περιφερειάρχης Γιώργος Αμανατίδης δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Δεν μπορεί το ενεργειακό κέντρο της χώρας να μετατραπεί σε αποδέκτη απορριμμάτων έξι Περιφερειών».
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Η καθυστέρηση αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, οι προχειρότητες στον σχεδιασμό, και οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, συνθέτουν ένα σκηνικό έντασης και κινδύνου αποτυχίας. Χωρίς στροφή σε βιώσιμες πολιτικές κυκλικής οικονομίας, ο κίνδυνος απώλειας πόρων και κοινωνικής αποσταθεροποίησης είναι πλέον ορατός.
Πηγή: pagenews.gr