Με τα «νερά» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν αρχίσει να ταράζονται το τελευταίο διάστημα, κρίσιμη θεωρείται η συνάντηση που θα έχει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την Τρίτη στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν.
Μετά την πρόσφατη σύνδεση της άρσης του casus belli με τη συμμετοχή της Τουρκίας στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE της ΕΕ και με δεμένο το Πίρι Ρέις στο λιμάνι της Σμύρνης, η Αθήνα προσδοκά στη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας με την Άγκυρα και σε μια ανίχνευση των προθέσεών της σε μια σειρά από ανοικτά ζητήματα. Όπως σημείωνε τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, «μια συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν δεν είναι ποτέ εθιμοτυπική».
Με την Τουρκία η Αθήνα επιδιώκει να έχει ανοιχτούς διαύλους, ειλικρινή συζήτηση, μεταφέροντας όμως και τις ελληνικές θέσεις με αυτοπεποίθηση και έχοντας τη βεβαιότητα ότι έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Μητσοτάκης μιλώντας στον Νίκο Χατζηνικολάου, φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να συζητήσει ούτε ζητήματα αφοπλισμού, ούτε προφανώς ζητήματα «γκρίζων ζωνών», ούτε ζητήματα κυριαρχίας. «Όσο τα ζητήματα αυτά μπαίνουν στο τραπέζι, τόσο γίνεται εξαιρετικά δύσκολη η επίλυση της μεγάλης μας διαφοράς, που είναι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας» υπογράμμισε.
Αναλυτικότερα, η συζήτηση αναμένεται να κινηθεί στους εξής βασικούς άξονες: τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με την εκ νέου συμφωνία πραγματοποίησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το Κυπριακό και το Παλαιστινιακό.
Σημειώνεται ότι οι δύο ηγέτες έχουν να συναντηθούν κατ’ ιδίαν από τον Ιούλιο του 2024, η οποία ήταν σε εντελώς διαφορετικό κλίμα από αυτό που επικρατεί σήμερα, μετά την επίσημη δήλωση ενδιαφέροντος της αμερικανικής Chevron για έρευνες νοτίως της Κρήτης – σε περιοχές που τέμνονται και ακυρώνουν το τουρκολιβυκό μνημόνιο, τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και την οριοθέτηση των θαλάσσιων πάρκων από την ελληνική κυβέρνηση, και τις επανειλημμένες τοποθετήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η Ελλάδα θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, όσο παραμένει ενεργό το casus belli.
Από ελληνικής πλευράς, τον πρωθυπουργό θα συνοδεύει στη συνάντηση ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και ο υπεύθυνος του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού πρέσβης Μίλτων Νικολαϊδης.
Αντίστοιχα, τον Τούρκο πρόεδρο θα συνοδεύει ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και ο διπλωματικός σύμβουλος του Τούρκου προέδρου Ακίφ Τσαγατάι Κιλιτς.
Συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν
Μετά τη συνάντηση, το ενδιαφέρον θα στραφεί στη συνάντηση που θα έχει ο Τούρκος πρόεδρος με τον Ντόναλαντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, την Πέμπτη. Ο πρόεδρος της Τουρκίας θα περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου έπειτα από 7 χρόνια, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας Τραμπ και η συζήτηση θα στραφεί στην αγορά δεκάδων Boeing από την Τουρκία και στην πίεση από την πλευρά της Άγκυρας να ανοίξει ο δρόμος για την επανένταξη στο πρόγραμμα των F-35.
Ενόψει της συνάντησης, ο πρώην Εκτελεστικός Διευθυντής της Αμερικανοεβραϊκής Επιτροπής (AJC) Ντέιβιντ Χάρις (David Harris), με μήνυμά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρακινεί τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να μην προχωρήσει στην πώληση μαχητικών F-16 και F-35 στην Τουρκία.
«Πρόεδρε Τραμπ, θέλετε να πουλήσετε F-16 και F-35 στην Τουρκία. Αλλά το κόστος για την εξωτερική πολιτική και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλό. Αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη θα χρησιμοποιηθούν για την προώθηση νεοοθωμανικών στόχων και την απειλή βασικών συμμάχων, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ» αναφέρει ο Ντέιβιντ Χάρις στην ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.
Ο κορυφαίος Εβραίος διπλωμάτης καταλήγει το μήνυμα με μια προσωπική προτροπή στον Ντόναλντ Τραμπ: «Κύριε Πρόεδρε, ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ».
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να υποδεχθώ τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου. Συνεργαζόμαστε με τον Πρόεδρο σε πολλές εμπορικές και στρατιωτικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης κλίμακας αγοράς αεροσκαφών Boeing, μιας σημαντικής συμφωνίας για τα F-16 και της συνέχισης των συνομιλιών για τα F-35, τις οποίες αναμένουμε να ολοκληρώσουμε με θετικό αποτέλεσμα. Ο Πρόεδρος Ερντογάν και εγώ έχουμε πάντα πολύ καλές σχέσεις. Ανυπομονώ να τον δω στις 25 του μήνα!».