Η λέξη «σταθερότητα» έχει πάψει προ πολλού να περιγράφει τη Γαλλία. Από το 2023, η Πέμπτη Δημοκρατία βιώνει τη βαθύτερη πολιτική της κρίση εδώ και δεκαετίες: πέντε πρωθυπουργοί παραιτήθηκαν μέσα σε δύο χρόνια, η Εθνοσυνέλευση μοιάζει ακυβέρνητη και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δείχνει παγιδευμένος σε ένα σύστημα που ο ίδιος υποσχέθηκε να ανανεώσει.
Η τελευταία πράξη του δράματος γράφτηκε το περασμένο Σάββατο, όταν ο Σεμπαστιάν Λεκορνί, ένας από τους πιο πιστούς πολιτικούς συμμάχους του Μακρόν, υπέβαλε την παραίτησή του μετά από μόλις 27 ημέρες στην εξουσία. Στην ανακοίνωσή του, ο Λεκορνί δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν μπορείς να είσαι πρωθυπουργός όταν δεν υπάρχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις για διακυβέρνηση».
Ήταν η πέμπτη αποχώρηση μέσα σε 24 μήνες — μετά τους Ελιζαμπέτ Μπορν, Γκαμπριέλ Ατάλ, Μισέλ Μπαρνιέ και Φρανσουά Μπαϊρού. Κάθε μία από αυτές τις παραιτήσεις αποκάλυπτε το ίδιο πρόβλημα: την αδυναμία του Μακρόν να εξασφαλίσει πλειοψηφία και πολιτική συνοχή σε ένα Κοινοβούλιο όπου κανένα κόμμα δεν διαθέτει αυτοδυναμία.
Η εξουσία ενός προέδρου χωρίς κοινοβουλευτικό έρεισμα
Το Σύνταγμα της Πέμπτης Δημοκρατίας προσφέρει στον πρόεδρο εκτεταμένες εξουσίες· όμως, στην πράξη, η λειτουργία του συστήματος προϋποθέτει μια κυβερνητική πλειοψηφία που να στηρίζει τον πρωθυπουργό. Από το 2022, ο Μακρόν έχει χάσει αυτό το “μαξιλάρι”. Αντί για σταθερότητα, έχει εγκλωβιστεί σε μια διαρκή πολιτική “συγκατοίκηση χωρίς συμφωνία”, με μια αντιπολίτευση πολυδιασπασμένη αλλά αποφασισμένη να μπλοκάρει κάθε νομοθετική πρωτοβουλία.
Ακόμα κι αν παραμένει ισχυρός θεσμικά, ο Μακρόν πολιτικά αποδυναμώνεται. Οι συνεχείς αλλαγές πρωθυπουργών δίνουν την εικόνα ενός ηγέτη που εξαντλεί τα διαθέσιμα πρόσωπα, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να επιβάλει σταθερή κατεύθυνση. Το αποτέλεσμα είναι ένα κενό διακυβέρνησης, το οποίο πλέον αρχίζει να έχει οικονομικές συνέπειες.
Το δημοσιονομικό ρολόι χτυπά
Η Γαλλία αντιμετωπίζει το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην ιστορία της — ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ είναι πλέον ο τρίτος μεγαλύτερος στην Ε.Ε., μετά την Ελλάδα και την Ιταλία. Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης έχουν ήδη υποβαθμίσει τη χώρα, ενώ το χρηματιστήριο του Παρισιού σημείωσε πτώση 2% μετά την παραίτηση Λεκορνί.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα διογκώνεται, οι συζητήσεις για τον προϋπολογισμό του 2026 “πάγωσαν”, και η Ε.Ε. αναμένεται να απαιτήσει σύντομα σχέδιο εξυγίανσης. Όμως, χωρίς σταθερή κυβέρνηση, κανένα σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει. Οι αγορές δείχνουν ανησυχία, οι επενδύσεις επιβραδύνονται και η οικονομική εικόνα της Γαλλίας αρχίζει να θυμίζει τις πιο χαοτικές ημέρες της Δ’ Δημοκρατίας.
Το πολιτικό αδιέξοδο και οι επιλογές του Μακρόν
Τυπικά, ο πρόεδρος έχει δύο δρόμους:
- Να ορίσει νέο πρωθυπουργό — τον έκτο σε δύο χρόνια, ή
- Να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει νέες εκλογές.
Το πρώτο μοιάζει με ανακύκλωση του προβλήματος. Το δεύτερο με πολιτική αυτοχειρία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σε νέα εκλογική αναμέτρηση η κατάσταση δεν θα άλλαζε ουσιαστικά· αντίθετα, η ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν φαίνεται να ενισχύεται.
Η πραγματικότητα είναι πως ο Μακρόν κινείται πλέον με περιορισμένα περιθώρια. Οι αντιπολιτεύσεις απαιτούν την παραίτησή του, επικαλούμενες την «θεσμική παράλυση» που έχει προκαλέσει. Ο ίδιος, ωστόσο, παραμένει στη θέση του ως το 2027 — εκτός αν επιλέξει μια θεαματική έξοδο, πράγμα σπάνιο αλλά όχι αδύνατο για τη γαλλική πολιτική παράδοση.
Μια Δημοκρατία σε κρίση ταυτότητας
Από ιστορική άποψη, η Γαλλία έχει περάσει ξανά περιόδους θεσμικής αστάθειας· όμως αυτό που ζει σήμερα δεν είναι απλώς πολιτική κρίση — είναι κρίση ταυτότητας. Η Πέμπτη Δημοκρατία σχεδιάστηκε για να αποφευχθούν οι παθογένειες της Δ’ Δημοκρατίας, των κυβερνήσεων-ημερομηνιών και των ατέρμονων ψηφοφοριών εμπιστοσύνης. Ωστόσο, η αποσύνθεση του κομματικού συστήματος —με την παραδοσιακή δεξιά και αριστερά να έχουν διαλυθεί— έχει οδηγήσει σε ένα θεσμικό μοντέλο που πλέον δεν ανταποκρίνεται στην πολιτική πραγματικότητα.
Η Γαλλία βρίσκεται μπροστά σε ένα οξύμωρο: διαθέτει έναν ισχυρό πρόεδρο, αλλά μια χώρα που δεν κυβερνιέται. Έναν ηγέτη με διεθνή κύρος, αλλά χωρίς εσωτερικό έρεισμα. Ένα κράτος που απαιτεί μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν έχει το πολιτικό κεφάλαιο για να τις υλοποιήσει.
Το στοίχημα των επόμενων 15 μηνών
Οι επόμενοι δεκαπέντε μήνες θα είναι καθοριστικοί. Αν ο Μακρόν καταφέρει να ανασυνθέσει το πολιτικό του μέτωπο και να περάσει έναν βιώσιμο προϋπολογισμό, ίσως διασώσει μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου. Αν όχι, θα μείνει στην Ιστορία ως ο πρόεδρος που είδε την Πέμπτη Δημοκρατία να παραπαίει στα χέρια του.
Το ζητούμενο, ωστόσο, ξεπερνά τον Μακρόν: η Γαλλία χρειάζεται επειγόντως μια νέα πολιτική ισορροπία — πριν το θεσμικό της μοντέλο μετατραπεί από πλεονέκτημα σε βαρίδι.
Πηγή: pagenews.gr