Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι, με το βασικό σενάριο να προβλέπει ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα παραμείνουν αμετάβλητα έως το 2027, παρά τη σύνδεσή τους με το προσδόκιμο ζωής, όπως ορίζει ο νόμος 4336/2015. Η αναμενόμενη αναθεώρηση, που προβλέπεται κάθε τρία χρόνια, δεν θα φέρει αλλαγές το 2027, καθώς το προσδόκιμο ζωής των πολιτών άνω των 65 ετών παραμένει σταθερό ή με οριακά αρνητική τάση, σύμφωνα με μελέτες του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ και της Εurostat. Ωστόσο, η αναβολή μεταθέτει το πρόβλημα στο 2030, όταν η δημογραφική γήρανση και η υπογεννητικότητα ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των ορίων. «Το πάγωμα δίνει ανάσα, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα. Το 2030 θα κρίνει το μέλλον του συστήματος», δήλωσε ο Γιάννης Κουζής, καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων, τονίζοντας την ανάγκη για ενίσχυση της απασχόλησης και των πόρων.
Το «Πάγωμα» του 2027: Τι Σημαίνει και Γιατί
Η σύνδεση των ορίων συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, που θεσπίστηκε το 2015, προβλέπει αναθεώρηση κάθε τριετία με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και διεθνών οργανισμών. Η τελευταία έκθεση της Eurostat (2024) δείχνει ότι το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα για τους άνω των 65 ετών είναι 19,8 έτη για άνδρες και 22,1 έτη για γυναίκες, με οριακή μείωση (-0,2%) λόγω μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της πανδημίας και της οικονομικής κρίσης. Αυτό, σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, δεν δικαιολογεί αύξηση των ορίων (62 έτη για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης ή 67 με 15 έτη) το 2027. Η απόφαση, που θα επικυρωθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο το Νοέμβριο 2025, βασίζεται σε εκθέσεις του ΚΕΠΕ και της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, που προβλέπουν σταθερότητα έως το 2029.
Η αναστολή αλλαγών επηρεάζει θετικά όσους πλησιάζουν τη συνταξιοδότηση:
- 57-58 ετών (γεννηθέντες 1967-1968): Θα θεμελιώσουν δικαίωμα πλήρους σύνταξης (62 ετών) ή μειωμένης (57 με 35 έτη) έως το 2030, χωρίς αλλαγές.
- 50-55 ετών (γεννηθέντες 1970-1975): Βρίσκονται σε αβεβαιότητα, καθώς το 2030 μπορεί να απαιτήσει υψηλότερα όρια, πιθανώς 63 ή 64 έτη για πλήρη σύνταξη, αν το προσδόκιμο αυξηθεί.
«Οι νέοι ασφαλισμένοι πρέπει να προετοιμαστούν για αυστηρότερα όρια», προειδοποίησε η Μαρία Καραμεσίνη, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, τονίζοντας ότι η σταθερότητα είναι προσωρινή.
Δημογραφική Πίεση: Η Βόμβα του 2030
Παρά το «πάγωμα», το ασφαλιστικό σύστημα αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμες προκλήσεις λόγω:
- Δημογραφικής γήρανσης: Η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζομένους (δείκτης εξάρτησης) από 1:2,8 το 2020 προβλέπεται να φτάσει 1:1,9 το 2030, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
- Υπογεννητικότητας: Οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 12% την περίοδο 2015-2024, περιορίζοντας το μελλοντικό εργατικό δυναμικό.
- Οικονομικών πιέσεων: Το ΕΦΚΑ κατέβαλε €16,8 δισ. σε συντάξεις το 2024, με το έλλειμμα να καλύπτεται από κρατική επιδότηση (€4,2 δισ.).
Η έκθεση του ΙΟΒΕ (Οκτώβριος 2025) προβλέπει ότι το 2030, αν το προσδόκιμο ζωής αυξηθεί κατά 0,5-1 έτη, τα όρια μπορεί να ανέβουν στα 63 για πλήρη σύνταξη ή 68 για μειωμένη. Εναλλακτικά, το Υπουργείο Εργασίας εξετάζει:
- Αύξηση εισφορών κατά 0,5% για εργοδότες.
- Ενίσχυση απασχόλησης μέσω προγραμμάτων ΟΑΕΔ για νέους και ανέργους άνω των 50.
- Αναμόρφωση πόρων μέσω επενδύσεων ΕΦΚΑ σε ομόλογα.
«Η λύση δεν είναι μόνο τα όρια, αλλά η αύξηση εργαζομένων και πόρων», δήλωσε ο Υπουργός Εργασίας Άδωνις Γεωργιάδης, υπερασπιζόμενος το πάγωμα.
Οι Επιπτώσεις στους Ασφαλισμένους
Το «πάγωμα» ευνοεί όσους πλησιάζουν τη σύνταξη:
- Άνδρες και γυναίκες 57-60 ετών: Με 35-40 έτη ασφάλισης, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 62 ή 57 (μειωμένη) χωρίς αλλαγές.
- Νέοι ασφαλισμένοι (40-50 ετών): Αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα, καθώς το 2030 μπορεί να απαιτήσει 2-3 επιπλέον έτη εργασίας, πλήττοντας ιδιαίτερα μητέρες με ανήλικα τέκνα ή εργαζομένους σε βαρέα επαγγέλματα.
Η ΓΣΕΕ καλεί την κυβέρνηση να ενισχύσει το σύστημα με:
- Ενίσχυση δημοσίου τομέα: Πρόσληψη 10.000 νέων υπαλλήλων.
- Κίνητρα για εργασία: Μείωση φόρων για εργαζομένους 55+.
- Ενίσχυση γεννήσεων: Επιδότηση οικογενειών κατά €2.000/παιδί.
Το Μέλλον του 2030: Τι Λένε οι Εκτιμήσεις
Οι προβλέψεις για το 2030 βασίζονται στην περίοδο 2019-2029:
- Αν το προσδόκιμο φτάσει τα 20,5 έτη (άνδρες) και 22,8 (γυναίκες), τα όρια μπορεί να ανέβουν κατά 1 έτος.
- Το ΕΦΚΑ προβλέπει έλλειμμα €5,5 δισ. το 2030 αν δεν ληφθούν μέτρα.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζει για μεταρρυθμίσεις, με την Ελλάδα να κινδυνεύει με κυρώσεις αν δεν εξισορροπήσει το σύστημα.
Η Μαρία Καραμεσίνη προειδοποιεί: «Χωρίς αύξηση απασχόλησης, η αύξηση ορίων το 2030 θα είναι αναπόφευκτη». Η κυβέρνηση εξετάζει πιλοτικά προγράμματα τηλεργασίας και ευέλικτης απασχόλησης για να κρατήσει εργαζομένους 60+.
Συμπέρασμα: Προσωρινή Ανακούφιση, Μακροπρόθεσμη Πρόκληση
Το «πάγωμα» των ορίων συνταξιοδότησης έως το 2027 δίνει ανάσα σε χιλιάδες ασφαλισμένους, αλλά η δημογραφική γήρανση και η υπογεννητικότητα απειλούν το ασφαλιστικό. Το 2030, η επανεξέταση μπορεί να φέρει αυξήσεις, πιέζοντας νέους εργαζομένους. Η λύση απαιτεί ισορροπία: ενίσχυση εργασίας, πόρων και γεννήσεων, για να μην πληρώσουν οι επόμενες γενιές το τίμημα.
Πηγή: Pagenews.gr