Η κυκλοφορία του βιβλίου «Η Μεγάλη Επιστροφή: Ο δρόμος για την αξιοπιστία της Ελλάδας» από τον Αλέξη Πατέλη δεν είναι απλώς μια νέα έκδοση στο πολιτικοοικονομικό ρεπερτόριο — είναι μια πρόσκληση σε κριτικό διάλογο για το πώς μια χώρα παλεύει να ανακτήσει τον εαυτό της μετά από μια δεκαετία κρίσεων.
Ο Πατέλης, που υπηρέτησε ως Διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού από το 2019 έως το 2024, επιχειρεί μέσα από την αφήγησή του όχι μόνο να τεκμηριώσει οικονομικές αποφάσεις, αλλά και να φωτίσει τα ενδόμυχα πολιτικά αντανακλαστικά, τους συμβιβασμούς, τις αντιπαραθέσεις και το κόστος της αλλαγής.
1. Από την κρίση στην επιστροφή – η αφήγηση ως μέθοδος ανάλυσης
Το βιβλίο τοποθετεί την Ελλάδα σε ένα μεταβατικό σημείο: από τα capital controls και την αμφισβήτηση του διεθνούς περιβάλλοντος, προς την επανατοποθέτηση της χώρας στο διεθνές «παιχνίδι».
Με γραφή που κάποιοι χαρακτηρίζουν κινηματογραφική, συναρπαστική και προσβάσιμη, το έργο αποφεύγει τη μονοσήμαντη τεχνοκρατία, επιδιώκοντας να προσεγγίσει τόσο τον ειδικό όσο και τον απλό αναγνώστη.
Αυτό που κάνει την αφήγηση πολιτικά ενδιαφέρουσα είναι ότι ο Πατέλης δεν παρουσιάζει απλώς «σχέδια και προϊόντα», αλλά καταγράφει τον αγώνα μεταξύ των επιλογών, των περιορισμών και της πολιτικής ευθύνης — όπως αυτή εμφανίζεται «πίσω από τις πόρτες» στις συναντήσεις με ξένους θεσμούς, σε κάθε κρίση νομισματική και ενεργειακή.
2. Πολιτική σημασία και υπαρξιακό στοίχημα
Κάθε ελληνική κυβέρνηση, ειδικά μετά την κρίση, χρέωσε στους πολίτες ελπίδα και συνέπεια. Ο Πατέλης επιμένει ότι η αξιοπιστία δεν επανέρχεται μέσω διακηρύξεων· κατακτάται μέσω πράξεων.
«Η Ελλάδα αποφάσισε να πάρει την τύχη στα χέρια της», δήλωσε ο ίδιος όταν ρωτήθηκε πώς «ορθοπόδησε» η χώρα.
Η παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εκδήλωση παρουσίασης του έργου — και οι δημόσιες ατάκες για την κρίση, τη μνήμη και την καταγραφή των επιτυχιών — υπογραμμίζουν ότι το βιβλίο δεν είναι απλό αναμνηστικό, αλλά εργαλείο πολιτικού λόγου.
Ωστόσο, η ανάγνωση του Πατέλη θέτει υπό αμφισβήτηση μια απλή αφήγηση επιτυχίας: οι επιλογές έγιναν εν μέσω ακραίων πιέσεων — εξωτερικών και εσωτερικών — και επιστρέφουν στο δημόσιο διάλογο ως ενδεχόμενα στοίχημα και ρίσκα.
3. Δυνατά σημεία, αστερίσκοι και προκλήσεις
+ Το βιβλίο κεφαλαιοποιεί την εμπειρία από τη διακυβέρνηση, προσφέροντας στοχασμό εκ των έσω. + Προσπερνά τον δισταγμό της τεχνοκρατικής γλώσσας, μιλώντας με παραδείγματα, χιούμορ και — όπου χρειάζεται — αυτοκριτική. + Θέτει ως ατζέντα το ερώτημα: τι αξίζει να θυμόμαστε και πώς χτίζουμε θεσμούς που εμπνέουν εμπιστοσύνη;
Μεταξύ των πιο ενδιαφερόντων πεδίων προς συζήτηση είναι:
- Οι “Unknown unknowns”: γεγονότα που κανείς δεν προέβλεψε, και όμως όρισαν τα όριά μας.
- Η ρητορική του πατριωτισμού: ο συγγραφέας αποδομεί τα κραυγαλέα “Go back κυρία Μέρκελ” και υπερασπίζεται έναν πατριωτισμό της ευθύνης.
- Η μνήμη που διαστρέφεται: ποια κρίση ξεχνάμε, ποια ανακαλούμε, και γιατί.
- Η πολιτική επιβίωση του «τεχνοκράτη» στην Ελλάδα: πώς ένας άνθρωπος με γραφείο στην σκιά μπορεί να γράψει ιστορία;
Αλλά και ορισμένες επιφυλάξεις:
- Το βιβλίο, λόγω των ιδιότητών του, κινδυνεύει να θεωρηθεί εσωτερική απολογία παρά δημόσια αυτοκριτική.
- Ελλείπουν λεπτομέρειες για ορισμένες αποφάσεις που θα βοηθούσαν τον αναγνώστη να κατανοήσει και τον αντίλογο.
- Η έμφαση στην “επιστροφή” ενέχει κινδύνους νοσταλγίας: τι απ’ όσα απομακρυνθήκαμε αξίζει να επαναφέρουμε;
4. Τι σημαίνει για τη δημόσια σφαίρα
Το «Μέγαλο Επιστροφή» δεν είναι μόνο ανάγνωσμα· είναι πρόταση κοσμοαντίληψης: ότι η οικονομική πολιτική, η δημόσια διοίκηση και η κοινωνική συναίνεση συνδέονται άρρηκτα.
Είναι ένα βιβλίο που μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο:
- για νέους πολιτικούς και επιτελικά στελέχη,
- για πολίτες που θέλουν να αντιληφθούν πώς «χτίζεται» μια χώρα ξανά,
- για ακαδημαϊκούς που αναζητούν συνδέσεις μεταξύ κρίσης, αφήγησης και πολιτικής.
Αν το 2025 είναι χρονιά αναγνώρισης της ελληνικής επιστροφής, τότε ο Πατέλης μας προσφέρει ένα χάρτη — όχι ασφαλώς τελεσίδικο, αλλά χρήσιμο — για να περιηγηθούμε στα σημεία όπου η Ελλάδα ξαναχτίζει εμπιστοσύνη.
Πηγή: pagenews.gr