Τέρας ή θύμα; Η «Hedda» της Νία ΝταΚόστα ξαναγράφει την Εντα Γκάμπλερ στην Αγγλία του ’50

Μια queer, μοντέρνα ματιά στον Ιψεν που μετατρέπει την Εντα σε καθρέφτη επιθυμίας, εξουσίας και τάξης.

Η κληρονομιά του Ιψεν συναντά το σήμερα

Η «Εντα Γκάμπλερ» σημάδεψε τη δραματουργία από το 1890. Η Νία ΝταΚόστα επιστρέφει στον μύθο με την ταινία «Hedda» (2025) και τον τοποθετεί στην Αγγλία της δεκαετίας του 1950. Εισάγει μια queer επανεφεύρεση του κλασικού και τολμά να αλλάξει ισορροπίες φύλου και φύλης. Η Τέσα Τόμσον δίνει στην ηρωίδα ρωγμές, στόφα εξουσίας και επιθυμίας. Η ταινία παίζει ήδη σε επιλεγμένες αίθουσες ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου και κυκλοφορεί στο Prime Video διεθνώς.

Μια Εντα που καίγεται από επιθυμία

Η Εντα θέλει να ζήσει «σαν άνδρας», να ορίσει το πλαίσιο. Κυνηγά την ελευθερία, μα βρίσκει τείχη. Φλερτάρει με το χάος, διαλύει σχέσεις, στρέφεται εναντίον της. Η ΝταΚόστα τονίζει το σχίσμα ανάμεσα σε ρόλο και ταυτότητα, χωρίς να ζητά συγχωροχάρτι. Με κοφτές σκηνές και ελεγχόμενη ένταση, δείχνει μια γυναίκα που επιλέγει να δράσει, όχι να υπομείνει.

Η δεκαετία του ’50 ως «εποχή της προσποίησης»

Το σκηνικό υπηρετεί την ιδέα. Μάθημα τρόπων, γάντια, χαρτοπετσέτες, άκαμπτος κώδικας. Η Εντα παίζει το παιχνίδι για να το γκρεμίσει. Τα κοινωνικά σαλόνια μοιάζουν με σκηνή εγκλωβισμού. Η σκηνοθεσία μετατρέπει το σπίτι σε πεδίο μάχης: φύλο, φυλή, τάξη συγκρούονται με κομψά όπλα.

Ανατροπές χαρακτήρων και σχέσεων

Ο Αϊλερτ Λέβμποργκ γίνεται Αϊλιν Λέβμποργκ (Νίνα Χος). Η μετατόπιση αλλάζει τη γεωμετρία του πόθου. Η φιλία, ο ανταγωνισμός, η συνενοχή επανακωδικοποιούνται. Η σχέση με τον δικαστή Μπρακ λειτουργεί ως εργαστήριο εξουσίας: βλέμματα, λέξεις, μικρές τελετουργίες επιβολής. Η Εντα δεν ζητά επιβεβαίωση· απαιτεί να ορίζει τους κανόνες.

Μια νύχτα, ένα σουαρέ, ένα πείραμα

Η δράση ξετυλίγεται σε μία νύχτα. Το παρακμιακό σουαρέ γίνεται μηχάνημα αλήθειας. Κάθε χειρονομία πυροδοτεί αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η ταινία συμπυκνώνει χρόνο και ψυχισμό. Δεσμοί γίνονται θραύσματα. Η Εντα δοκιμάζει τα όρια των άλλων για να αγγίξει τα δικά της.

«Θηλυκός Άμλετ» ή αρχιτέκτονας του χάους;

Ο μύθος της Εντα διχάζει από την πρεμιέρα του έργου. Τέρας ή θύμα; Η ΝταΚόστα αποφεύγει τις ταμπέλες. Εστιάζει στην αμφισημία: μια γυναίκα που αντιστέκεται στην πατριαρχική νόρμα και ταυτόχρονα τραυματίζει. Δεν ζητά ετυμηγορία· προκαλεί διάλογο.

Το πατρικό «Γκάμπλερ» και η ταυτότητα

Ο Ιψεν προέταξε το πατρικό όνομα. Η ταινία το διαβάζει ως εμβληματική επιλογή: καταγωγή, τιμή, εξουσία. Η Εντα παραμένει κόρη στρατηγού, όχι «σύζυγος Τέσμαν». Αυτό το στίγμα δημιουργεί ανυποχώρητες προσδοκίες. Εκείνη τις υπονομεύει με ψυχρή ακρίβεια.

Η ερμηνεία που αναπνέει σύγκρουση

Η Τέσα Τόμσον συνθέτει μια ηρωίδα στον μετέωρο χώρο ανάμεσα σε πόθο και αυτοϋπονόμευση. Κινεί το σώμα σαν λεπτό όπλο. Χτίζει βλέμματα που λένε περισσότερα από διαλόγους. Η Νίνα Χος δίνει στην Αϊλιν μια ήσυχη φωτιά. Ο Μπρακ παραμένει ίσκιος εξουσίας, συνεταίρος και αντίπαλος μαζί.

Σκηνοθεσία που «ξυρίζει» τον μύθο

Η ΝταΚόστα επιβάλλει ρυθμό. Κλείνει το βλέμμα σε δωμάτια και πρόσωπα. Χρησιμοποιεί φωτισμούς για να αποκαλύψει ή να κρύψει. Αποφεύγει την πιστή αναπαράσταση· επιμελείται μια σύγχρονη γλώσσα για παλιές αγωνίες. Η queer οπτική δεν λειτουργεί ως σήμα κατατεθέν, αλλά ως εργαλείο ανάγνωσης.

Γιατί η «Hedda» μας αφορά σήμερα

Επειδή μιλά για ρόλους που πνίγουν. Για σώματα που ζητούν φωνή. Για συστήματα που χαμογελούν ευγενικά ενώ σπάζουν ανθρώπους. Η Εντα απαιτεί νόημα μέσα στο άψογο σαλόνι. Το πληρώνει. Κι εμείς αναρωτιόμαστε: χειραφέτηση ή ύβρις; Η ταινία κρατά την ένταση ανοικτή. Κι αυτό είναι η δύναμή της.

Πηγή: Pagenews.gr