Μισό μίλι μέσα σε ένα βουνό στη βόρεια Νορβηγία, η Βρετανία προετοιμάζεται για πόλεμο. Αν και πρόκειται για προσομοίωση, οι ανησυχίες είναι πραγματικές. Στο Μπόντε, ανάμεσα στη Θάλασσα της Νορβηγίας και τα χιονισμένα βουνά του Αρκτικού Κύκλου, Βρετανοί στρατιωτικοί συμμετέχουν σε άσκηση που προσομοιώνει μια ρωσική επίθεση στη βόρεια πτέρυγα της Ευρώπης.
Το σενάριο έχει ως εξής: Έναν χρόνο μετά από μια εκεχειρία στην Ουκρανία, το Λονδίνο ζητά από ηγέτες των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών να αποφασίσουν πώς θα αντιδράσουν όταν εντοπίζουν αναταραχές σε γειτονικό κράτος που συνδέονται με κινήσεις της Μόσχας. Οι υπουργοί Άμυνας και οι στρατηγοί λαμβάνουν ψεύτικες αναφορές, αποσπασματικές πληροφορίες και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, ώστε να λάβουν αποφάσεις υπό πίεση — όπως σε μια πραγματική κρίση.
Η Βρετανία πρωτοστατεί στα αντιρωσικά σχέδια
Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, το Λονδίνο ανέλαβε ηγετικό ρόλο στη δημιουργία της Κοινής Εκστρατευτικής Δύναμης (Joint Expeditionary Force – JEF), μιας συμμαχίας δέκα ευρωπαϊκών κρατών που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση απειλών στον βορρά.
Σήμερα, όμως, τίθεται το ερώτημα αν η συμμαχία αυτή μπορεί να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες ρωσικές τακτικές — ιδιαίτερα καθώς οι ΗΠΑ στρέφουν το ενδιαφέρον τους μακριά από την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Νέες προκλήσεις στον Αρκτικό Κύκλο
Η Ρωσία παραδοσιακά κυριαρχεί στην αρκτική ζώνη, όμως πλέον διαφοροποιεί τις μεθόδους της, απαιτώντας νέες απαντήσεις από τους γείτονές της. Ταυτόχρονα, η τήξη των πάγων ανοίγει νέες θαλάσσιες οδούς και προκαλεί ανταγωνισμό για τους φυσικούς πόρους της περιοχής — εμπλέκοντας πλέον και την Κίνα αλλά και τις ΗΠΑ.
Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι δήλωσε ότι «οι χώρες του βορρά ζουν καθημερινά με τη ρωσική επιθετικότητα» και τόνισε ότι «είμαστε τα κράτη που μπορούμε να αξιολογήσουμε καλύτερα τους κινδύνους και να ανταποκριθούμε ταχύτερα στις απειλές, συνδέοντας το ΝΑΤΟ πιο στενά με την περιοχή».
Η JEF, εξήγησε, μπορεί να δράσει ταχύτερα από το ΝΑΤΟ, το οποίο χρειάζεται ομοφωνία 32 μελών για να κινητοποιηθεί. Οι βόρειες χώρες τη θεωρούν κατάλληλη για την αντιμετώπιση «γκρίζων ζωνών» επιθέσεων, δηλαδή υβριδικών ενεργειών που δεν φτάνουν στο επίπεδο του ανοιχτού πολέμου.
Ο υποστράτηγος Γγέρτ Λάγκε Ντιντάλ του νορβηγικού στρατού σχολίασε ότι η ρωσική επιθετικότητα στην Αρκτική δεν είναι νέα, καθώς «πηγάζει κυρίως από τη μακροχρόνια πυρηνική αντιπαράθεση ΗΠΑ–Ρωσίας». Παρ’ όλα αυτά, τόνισε την ανάγκη συντονισμένης απάντησης, ειδικά απέναντι σε υβριδικές απειλές όπως η δολιοφθορά των αγωγών Nord Stream, η ένταση των πτήσεων drones και οι παρεμβολές σε θαλάσσιες μεταφορές.
Μια συμμαχία σε κρίσιμη καμπή
Παρά τη στρατηγική της αξία, αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η JEF δεν λειτουργεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων της — ακριβώς τη στιγμή που χρειάζεται περισσότερο. Δημιουργήθηκε από προηγούμενες συντηρητικές κυβερνήσεις της Βρετανίας, με τον πρώην πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ και τον τότε υπουργό Άμυνας Μπεν Γουάλας να τη θεωρούν «σημαία» της βρετανικής αμυντικής πολιτικής.
Ο διάδοχός τους, Γκραντ Σαπς, χαρακτήρισε τη δύναμη «παράδειγμα της Βρετανίας που ηγείται από το μέτωπο», προειδοποιώντας όμως ότι «δεν πρέπει να χάσουμε τη δυναμική μας».
Η κυβέρνηση των Εργατικών επικεντρώνεται κυρίως στη στήριξη της Ουκρανίας μέσω της νέας «Συμμαχίας των Προθύμων» (Coalition of the Willing), που συντονίζει το Λονδίνο και το Παρίσι. Όμως, όπως επισημαίνει ο Άντονι Χέρον του Arctic Institute, «οι ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις που είναι αφιερωμένες στον βορρά παραμένουν περιορισμένες».
Ακόμη πιο επικριτικός, ο Έντ Άρνολντ του Royal United Services Institute τονίζει ότι η JEF «ποτέ δεν κατάφερε να ορίσει ξεκάθαρα τον ρόλο της» και χρειάζεται «να ξαναβρεί τον προσανατολισμό της». Ζητεί, μάλιστα, μια μακροπρόθεσμη στρατηγική με σαφή χρηματοδότηση, αντίστοιχη με εκείνη της Συμμαχίας των Προθύμων.
Ένας Βρετανός βουλευτής με ειδίκευση στην ασφάλεια παραδέχθηκε, υπό ανωνυμία, ότι το πρόβλημα είναι η απουσία σαφούς εντολής δράσης: «Η JEF έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί, αλλά δεν έχει ακόμη την εξουσιοδότηση να το κάνει».
Καθώς οι ΗΠΑ στρέφουν την προσοχή τους αλλού, αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις ασκήσεις του Μπόντε συμφώνησαν ότι η JEF θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία — έστω κι αν αυτό παρουσιαστεί ως ευρωπαϊκή ανάληψη ευθύνης.
Ένα από τα επόμενα βήματα για την ενίσχυση της παρουσίας των συμμάχων στον βορρά, σημειώνουν οι ειδικοί, είναι η επένδυση σε περισσότερα παγοθραυστικά, τα εξειδικευμένα πλοία που ανοίγουν δρόμο στις παγωμένες θάλασσες της Αρκτικής.
Κυριαρχεί στα παγοθραυστικά η Ρωσία
Η Ρωσία διαθέτει σήμερα περίπου 50 παγοθραυστικά πλοία, εκ των οποίων 13 μπορούν να επιχειρούν στον Αρκτικό Ωκεανό και επτά είναι πυρηνοκίνητα, σύμφωνα με στρατιωτικές εκτιμήσεις. Αντίθετα, η Κίνα έχει πέντε πλοία ικανά για επιχειρήσεις στον Αρκτικό κύκλο, ενώ τα μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, διαθέτουν δικές τους εκδόσεις, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς.
Ωστόσο, ο υποστράτηγος Γγέρτ Λάγκε Ντιντάλ από τον νορβηγικό στρατό προειδοποίησε ότι αυτό δεν επαρκεί. «Η Ρωσία ζει στην Αρκτική», είπε χαρακτηριστικά. «Βλέπουμε την Κίνα να αυξάνει την παρουσία της, να μαθαίνει μέσα από έρευνα και δραστηριότητα στην περιοχή περισσότερο απ’ ό,τι εμείς. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ πρέπει να μάθουν να ζουν στις παγωμένες θάλασσες, όχι απλώς να τις επισκέπτονται».
Η Βρετανία, προς το παρόν, δεν σκοπεύει να αποκτήσει δικό της παγοθραυστικό, αλλά αξιωματούχοι του Λονδίνου υπογραμμίζουν ότι η χώρα συνεισφέρει με ναυτική και αεροπορική τεχνογνωσία που παραμένει κρίσιμη για την ασφάλεια της περιοχής.
Ένας ανώτατος Βρετανός στρατιωτικός προειδοποίησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο κινδυνεύει να χάσει έδαφος, αν δεν πείσει τους συμμάχους του να προμηθευτούν βρετανικό εξοπλισμό ψυχρού κλίματος, σε μια εποχή όπου οι αμυντικοί προϋπολογισμοί στην Ευρώπη αυξάνονται ραγδαία.
Ο υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι, αναφερόμενος στη δέσμευση της Βρετανίας στην περιοχή, εμφανίστηκε κατηγορηματικός: «Η αποφασιστικότητα και η προθυμία των υπουργών Άμυνας στο Μπόντε να ακολουθήσουν τη Βρετανία ήταν πραγματικά ισχυρή».
«Μπορείτε να μας κρίνετε από την αντίδρασή μας στις ρωσικές απειλές», πρόσθεσε, αποκαλύπτοντας ότι βρίσκονται σε εξέλιξη σχέδια για νέες στρατιωτικές ασκήσεις προσομοίωσης κρίσεων.
Η Ευρώπη προσπαθεί να πάρει στα σοβαρά την ίδια της την ασφάλεια — αλλά, όπως παραδέχονται πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές, απέχει ακόμη πολύ από το να καταλάβει πώς μπορεί πραγματικά να κερδίσει αυτό το παιχνίδι.
Πηγή: pagenews.gr