Η Ελλάδα Προωθεί Πενταμερή 5Χ5 με Τουρκία, Αίγυπτο, Κύπρο & Λιβύη

Η Ελλάδα προωθεί την εγκαθίδρυση ενός πολυμερούς σχήματος με την ονομασία «5Χ5», που περιλαμβάνει πέντε χώρες (Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Τουρκία, Λιβύη) και πέντε θεματικές—μεταναστευτικό, προστασία θαλασσίων ζωνών, συνδεσιμότητα, πολιτική προστασία, προστασία θαλασσίου περιβάλλοντος. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόσκληση προς την Άγκυρα αναμένεται τον Δεκέμβριο και, εφόσον γίνει αποδεκτή, θα ακολουθήσουν συναντήσεις υπουργών Εξωτερικών ή τεχνικών κλιμακίων για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων της διαδικασίας.

Δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών

Ο κ. Γεραπετρίτης, σε ομιλία του, υπογράμμισε:«Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει και τα μέσα, αλλά και τη διάθεση να αναλάβει έναν ρόλο επισπεύδοντα στην Ανατολική Μεσόγειο και νομίζω ότι θα είναι επ’ ωφελεία της».Επιπλέον, σε άλλο σημείο τόνισε:«Η εποχή απαιτεί περιφερειακές συνεργασίες… Προφανώς… δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί, αλλά τα προβλήματα δεν είναι αξεπέραστα».

Και τέλος:«Η περιφερειακή συνεργασία δεν λειτουργεί ως αμοιβαία αλληλοαποκλειόμενη προς τη διμερή… Ειδικά με την Τουρκία… συνεχίζουμε τον διάλογο».

Γεωπολιτική διάσταση και στοχεύσεις

Η πρωτοβουλία 5Χ5 έρχεται σε μία περίοδο όπου η Ανατολική Μεσόγειος μετασχηματίζεται γεωστρατηγικά. Η Ελλάδα φαίνεται να επιδιώκει να μετατραπεί σε περιφερειακό κόμβο συνεργασίας και ασφάλειας, εκμεταλλευόμενη την αναδυόμενη σημασία της στην ενέργεια, τη διασύνδεση και τις θαλάσσιες ζώνες. Ωστόσο, το σχήμα ενέχει προκλήσεις:

• Η Τουρκία παραμένει σε εκκρεμότητα στην υπογραφή της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS) και διατηρεί αιτιάσεις σε σχέση με θαλάσσιες ζώνες και ΑΟΖ.
• Η κατάσταση στη Λιβύη είναι πολιτικά και στρατιωτικά ανοικτή, με πολλαπλά κέντρα εξουσίας που δυσχεραίνουν σταθερές διακρατικές συμφωνίες. Η ελληνική διπλωματία προσπαθεί να υπερβεί τα διμερή πλαίσια και να μεταφέρει το βασικό ζητούμενο («οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών») σε περιφερειακή συνδιαχείριση — σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού.

Προκλήσεις της υλοποίησης

• Πολιτική βούληση: Όπως και ο ίδιος ο υπουργός ανέφερε, τα κράτη πρέπει να επιδείξουν έτοιμοτητα: «μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν ολοκληρωθεί οι επαφές» για να διαπιστωθεί η διάθεση των μερών.
• Σύγκλιση θεματικών: Οι πέντε θεματικές (μετανάστευση, περιβάλλον, συνδεσιμότητα, ζώνες, πολιτική προστασία) καλύπτουν ποικιλία ζητημάτων—αυτό αυξάνει την πολυπλοκότητα αλλά επίσης την δυναμική του σχήματος.
• Διμερής vs. Πολυμερής λογική: Η Αθήνα ξεκαθάρισε ότι «η περιφερειακή συνεργασία δεν υποκαθιστά τον διμερή διάλογο», ειδικά με την Τουρκία, όπου η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ παραμένει ανοικτό θέμα.
• Δίκαιο και κυριαρχία: Όρος της ελληνικής πρότασης είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, της κυριαρχίας των κρατών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου — πτυχή που η Άγκυρα ακόμη αμφισβητεί.

Η πρωτοβουλία 5Χ5 είναι περισσότερο από ένα διπλωματικό εγχείρημα — αποτελεί στρατηγική κίνηση της Ελλάδας να ενισχύσει τον ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο, αξιοποιώντας τη σειρά θεμάτων που συνδέουν ασφάλεια, ενέργεια και θαλάσσιες ζώνες. Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τη σκληρή διαπραγματευτική ικανότητα, την ταχύτητα υλοποίησης και την ικανότητα να μεταφερθεί το «διμερές» σε ένα λειτουργικό «περιφερειακό» μοντέλο.

Πηγή: pagenews.gr