Έναν χρόνο μετά τις μαζικές διαδηλώσεις κατά της παύσης της ευρωπαϊκής πορείας της Γεωργίας, νέα στοιχεία του BBC δείχνουν ότι οι αρχές ενδέχεται να χρησιμοποίησαν έναν χημικό παράγοντα που έχει τις ρίζες του στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του βρετανικού δικτύου διαδηλωτές συνεχίζουν να εμφανίζουν παρατεταμένα συμπτώματα, γιατροί μιλούν για αδικαιολόγητα σοβαρές αντιδράσεις και πρώην στελέχη των δυνάμεων καταστολής επιβεβαιώνουν τη χρήση «μείγματος» σε υδροφόρες.
Καύση στο δέρμα και εβδομάδες συμπτωμάτων
Πολλοί διαδηλωτές θυμούνται το νερό από τις υδροφόρες όχι ως μέσο απώθησης, αλλά ως χημική επίθεση. «Έκαιγε. Δεν μπορούσες να το ξεπλύνεις. Ήταν χειρότερα όταν έβαζες νερό», λέει ένας από αυτούς στο BBC.
Συμπτώματα όπως δύσπνοια, δυνατός βήχας, έμετοι, πονοκέφαλοι και εξάντληση κράτησαν εβδομάδες ή και πάνω από έναν μήνα για εκατοντάδες ανθρώπους.
Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε παιδίατρος που συμμετείχε στις διαδηλώσεις, σχεδόν οι μισοί από όσους απάντησαν στην έρευνα ανέφεραν επίμονα προβλήματα για πάνω από 30 ημέρες. Η μελέτη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό.
Ανάμεσα στους εξεταζόμενους, σχεδόν 70 εμφάνισαν ανωμαλίες στο ηλεκτροκαρδιογράφημα – ένα στοιχείο που δεν συνάδει με ήπια μέσα καταστολής όπως το συνηθισμένο CS gas.
Αποκαλύψεις από insiders των δυνάμεων καταστολής
Πρώην υψηλόβαθμα στελέχη της γεωργιανής αστυνομίας και της Ειδικής Μονάδας Καταστολής περιγράφουν τη χρήση ενός «ισχυρού μείγματος» που δοκιμάστηκε ήδη από το 2009 ως ενισχυτικό των υδροφόρων.
Ένας εξ αυτών, πρώην επικεφαλής οπλισμού, θυμάται ότι τα συμπτώματα κατά τη δοκιμή ήταν εξαιρετικά έντονα: δυσκολία στην αναπνοή, αίσθηση καύσης στο δέρμα που δεν υποχωρούσε με νερό ούτε με ειδικά διαλύματα. Για αυτό –όπως είπε στο βρετανικό δίκτυο– συνέστησε τη μη χρήση του.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, το υλικό χρησιμοποιήθηκε για χρόνια και παρέμεινε στα οχήματα μέχρι και τις διαδηλώσεις του 2024.
Ένας δεύτερος αξιωματικός, επίσης υψηλόβαθμος, επιβεβαίωσε στο BBC ότι η ουσία που έμπαινε στα οχήματα εκείνη την περίοδο ήταν η ίδια με εκείνη που χρησιμοποιήθηκε στις διαδηλώσεις του 2024.
Στοιχεία που δείχνουν στο «camite»
Από έγγραφο καταλόγου υλικών της Ειδικής Μονάδας (2019), που αξιολόγησαν πρώην αξιωματικοί, προκύπτει ότι οι υδροφόρες φαίνεται να γέμιζαν με δύο χημικά:
UN1710, που ταυτοποιείται ως τριχλωροαιθυλένιο (TCE) – ένας διαλύτης που βοηθά άλλες ουσίες να αναμειχθούν με νερό. UN3439, μια κατηγορία επικίνδυνων χημικών, από τα οποία μόνο ένα έχει ιστορικό χρήσης ως μέσο καταστολής ταραχών: το bromobenzyl cyanide, γνωστό ως camite.
Το camite αναπτύχθηκε από τις γαλλικές δυνάμεις στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και εγκαταλείφθηκε τη δεκαετία του 1930 λόγω των παρατεταμένων και σοβαρών επιδράσεών του. Χαρακτηριστικό του είναι ότι η τοξική του δράση παραμένει στο περιβάλλον για ημέρες.
Ένας πρώην αξιωματικός που δοκίμασε το χημικό το 2009 το περιέγραψε ως «δέκα φορές πιο ισχυρό» από συμβατικά μέσα, λέγοντας πως ακόμη κι αν χυθεί στο έδαφος «δεν μπορείς να μείνεις στην περιοχή για δύο ή τρεις ημέρες».
Διάψευση της κυβέρνησης και κενά στις απαντήσεις
Η κυβέρνηση αποκάλεσε τα ευρήματα «παράλογα» και υποστηρίζει ότι η αστυνομία ενήργησε νόμιμα απέναντι σε «παράνομες και βίαιες ενέργειες». Ωστόσο δεν έχει δώσει απαντήσεις για το τι πραγματικά βρισκόταν μέσα στις υδροφόρες, ούτε έχει παρουσιάσει επίσημη χημική ανάλυση.
Γιατροί, δημοσιογράφοι και οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων στη Γεωργία επιμένουν ότι τα συμπτώματα δεν συνάδουν με γνωστά μέσα καταστολής. Η άρνηση των αρχών να αποκαλύψουν τις ουσίες ενισχύει τις υποψίες ότι χρησιμοποιήθηκε παράγοντας υψηλής τοξικότητας.
Η ανησυχία για τον δημόσιο κίνδυνο παραμένει
Οι διαδηλώσεις του 2024 ήταν από τις μεγαλύτερες στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Η πιθανή χρήση ενός χημικού όπλου σχεδόν έναν αιώνα μετά τη δημιουργία του ανοίγει σοβαρά ερωτήματα για τη διαχείριση πλήθους και για τους κανόνες που δεσμεύουν τις σύγχρονες αστυνομικές δυνάμεις.
Χημικοί εμπειρογνώμονες που αξιολόγησαν τα στοιχεία αναφέρουν ότι τα συμπτώματα, η εμμονή των επιδράσεων και η παρουσία συγκεκριμένων κωδικών σε επίσημο κατάλογο «δείχνουν ισχυρά στην κατεύθυνση του camite».
Ενώ οι έρευνες συνεχίζονται, εκατοντάδες άνθρωποι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας πολλούς μήνες μετά.
Πηγή: pagenews.gr